Maria Gluth-Nowowiejska

Maria Gluth-Nowowiejska

Pełne imię i nazwisko	Maria Bronisława Gluth-Nowowiejska
Data i miejsce urodzenia	10 września 1896 Kielce
Data śmierci	4 stycznia 1986
Miejsce spoczynku	cmentarz Wojskowy na Powązkach
Zawód, zajęcie	nauczycielka, działaczka niepodległościowa
Narodowość	polska
Małżeństwo	Alojzy Gluth-Nowowiejski
Dzieci	Zbigniew, Janusz, Jerzy, Wacław
Odznaczenia

Maria Bronisława Gluth-Nowowiejska, z domu Kasza (ur. 10 września 1896 w Kielcach, zm. 4 stycznia 1986)^[1] – polska nauczycielka i działaczka niepodległościowa okresu obu wojen światowych, a także działaczka społeczna dwudziestolecia międzywojennego, członkini Polskiej Organizacji Wojskowej, Armii Krajowej oraz zarządu Stowarzyszenia „Rodzina Wojskowa”.

Przyszła na świat jako córka Jana Kaszy, administratora majątków ziemskich i właściciela restauracji w Kielcach oraz Julii z Marszewików^[1]. Jeszcze podczas nauki w gimnazjum nawiązała pierwsze kontakty ze środowiskami niepodległościowymi^[1]. Następnie brała udział w manifestacjach i tajnych spotkaniach młodzieży^[1]. W 1916 została członkinią sekcji kobiet Polskiej Organizacji Wojskowej, kończąc kurs sanitarny oraz biorąc udział w akcjach dywersyjnych i sabotażowych^[1]. Po zdaniu matury, ukończyła studium nauczycielskie i następnie pracowała jako nauczycielka w wiejskiej szkole w Wójczy^[1].

W 1919 wyszła za mąż za pułkownika Alojzego Gluth-Nowowiejskiego^[1]. Mieli czterech synów; bliźniacy Zbigniew ps. „Nowacki”, „Nowak” (1920–1944) i Janusz ps. „Ścieżyński” (1920–1944), zostali rozstrzelani na Pawiaku w kwietniu 1944^[2], Jerzy ps. „Pigi” (1922–1944), kapral podchorąży w 2. kompanii Batalionu Golski, poległ na Powiślu podczas powstania warszawskiego, Wacław (1926–2024) w powstaniu warszawskim był dowódcą drużyny w zgrupowaniu Żmija AK, po wojnie został dziennikarzem i varsavianistą^[1][3].

W okresie dwudziestolecia międzywojennego zajmowała się działalnością społeczną; przez kilka kadencji była członkinią zarządu Stowarzyszenia „Rodzina Wojskowa”^[1].

Podczas II wojny światowej działała w konspiracji^[1], była członkinią Armii Krajowej, ps. Maruta^[1], w okresie okupacji niemieckiej ukrywała w swoim domu działaczy podziemia^[1]. W powstaniu warszawskim otrzymała przydział do Zgrupowania Pułku Baszta, natomiast nie zdołała dotrzeć do punktu koncentracji swojego oddziału^[1].

Zmarła 4 stycznia 1986^[1]. Została pochowana w grobie rodzinnym Gluth-Nowowiejskich na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A21-tuje-1/2)^[4].

• Krzyż Walecznych (za działalność dywersyjno-sabotażową w POW)^[1]
• Medal Niepodległości: 1931^[5]