Medal Edisona

Medal Edisona

Medal Edisona
Nagroda za	wybitne osiągnięcia w dziedzinie nauk o elektryczności i inżynierii elektrycznej
Państwo	Stany Zjednoczone
Pierwsze rozdanie	1909
Strona internetowa

Medal Edisona (ang. IEEE Edison Medal) – prestiżowe wyróżnienie wręczane corocznie przez Institute of Electrical and Electronics Engineers za wybitne osiągnięcia w dziedzinie nauk o elektryczności i inżynierii elektrycznej. To najstarsze i najbardziej poważane odznaczenie w dziedzinie nauk technicznych w USA^[1]. Na nagrodę składają się złoty medal, replika z brązu, złota miniaturka, certyfikat i nagroda pieniężna. Może być przyznana tylko osobom indywidualnym.

Medal Edisona, nazwany imieniem wynalazcy Thomasa Edisona, został zaproponowany 11 lutego 1904 przez grupę jego przyjaciół i współpracowników. Cztery lata później American Institute of Electrical Engineers (AIEE) porozumiał się z grupą i ustanowił medal jako swoje najwyższe odznaczenie. Po raz pierwszy przyznano go w 1909 Elihu Thomsonowi. Wśród innych wyróżnionych znajdują się George Westinghouse, Alexander Graham Bell, Nikola Tesla, Michajlo Pupin, Robert Millikan oraz Vannevar Bush^[2]. Kompletna i oficjalna lista odznaczonych opublikowana jest przez IEEE online^[3].

Po połączeniu w 1963 AIEE oraz Institute of Radio Engineers (IRE) w IEEE postanowiono, że nowa instytucja będzie przyznawać zarówno IRE Medal of Honor, jak i Medal Edisona.

Rok	Laureat		Uzasadnienie
1909	Elihu Thomson		Za wybitne zasługi w naukach, inżynierii i sztukach elektrycznych, w których jego wkład widoczny jest przez ostatnie 30 lat[4]
1910	Frank Sprague		Za wybitne zasługi w naukach, inżynierii i sztukach elektrycznych[5]
1911	George Westinghouse		Za wybitne osiągnięcia w wynalazkach i rozwoju systemów i urządzeń prądu przemiennego[6]
1912	William Stanley Jr.		Za wybitne wynalazki i zasługi w rozwijaniu energetycznego systemu prądu przemiennego[7]
1913	Charles F. Brush		Za zasłużone osiągnięcia w wynalezieniu i rozwoju serii systemów oświetlenia łukowego*
1914	Alexander Graham Bell		Za wybitne osiągnięcia przy wynalezieniu telefonu[8].
1915	nie przyznano
1916	Nikola Tesla		Za wybitne osiągnięcia we wczesnych pracach nad prądem wielofazowym i wielkiej częstotliwości[9].
1917	John J. Carty		Za swoją pracę w nauce i sztuce inżynieria telefoniczna
1918	Benjamin G. Lamme		Dla wynalazczości i rozwoju elektrycznych maszyn
1919	William Le Roy Emmet
1920	Mihajlo I. Pupin		Za swoją pracę w fizyce matematycznej i jej zastosowanie do przekładni elektrycznej inteligencji
1921	Cummings C. Chesney		Wczesne zmiany prądu przemiennego
1922	Robert Millikan		Za prace eksperymentalne w dziedzinie nauk o elektryczności[10]
1923	John W. Lieb		Dla rozwoju i eksploatacji elektrycznych centralne stacje oświetlenia i zasilania
1924	John W. Howell		Za jego wkład w rozwój żarówki
1925	Harris J. Ryan		Za jego wkład w naukę i sztuka przenoszenia mocy na wysokim napięciu
1926	nie przyznano
1927	William D. Coolidge		Za jego wkład w żarowe oświetlenie elektryczne i sztuki rentgenowskie
1928	Frank B. Jewett		Za wkład w sztukę elektroniczną komunikacje
1929	Charles F. Scott		Za wkład w naukę i sztukę wielofazowego przesyłania energii elektrycznej
1930	Frank Conrad		Za wybitny wkład w rozwój radiofonii i techniki krótkofalowej[11]
1931	Edwin W. Rice		Za wkład w rozwój systemów i aparatury elektrycznej oraz wspieranie badań naukowych w przemyśle
1932	Bancroft Gherardi, Jr.		Za wkład w inżynierię telefoniczną i rozwój komunikacji elektrycznej*
1933	Arthur E. Kennelly		Za zasługi w dziedzinie nauk elektrycznych, elektrotechniki i sztuki elektrycznej, czego przykładem jest jego wkład w teorię przesyłu energii elektrycznej i rozwój międzynarodowych standardów elektrycznych*
1934	Willis R. Whitney		Za wkład w nauki elektryczne, pionierskie wynalazki i inspirujące przywództwo w badaniach*
1935	Lewis B. Stillwell		Za wybitne osiągnięcia inżynierskie i pionierską pracę w zakresie wytwarzania, dystrybucji i wykorzystania energii elektrycznej
1936	Alex Dow		Za wybitne przywództwo w rozwoju branży stacji centralnych (energetycznych) i jego usług dla społeczeństwa*
1937	Gano Dunn		Za wybitne zasługi w poszerzaniu nauki i rzemiosła elektrotechnicznego, w administrowaniu wielkimi dziełami inżynierskimi oraz za inspirowanie przywództwa w zawodzie*
1938	Dugald C. Jackson		Za wybitne i inspirujące przywództwo w edukacji inżynierskiej oraz w dziedzinie wytwarzania i dystrybucji energii elektrycznej*
1939	Philip Torchio		Za wybitny wkład w sztukę inżynierii stacji energetycznych oraz osiągnięcia w dystrybucji produkcji i wykorzystaniu energii elektrycznej*
1940	George Ashley Campbell		W uznaniu jego wyróżnienia jako naukowca i wynalazcy oraz wybitnego oryginalnego wkładu w teorię i zastosowanie obwodów elektrycznych i aparatury*
1941	John B. Whitehead		Za wkład w dziedzinę elektrotechniki, pionierstwo i rozwój w dziedzinie badań dielektrycznych oraz osiągnięcia w podnoszeniu edukacji inżynierskiej*
1942	Edwin H. Armstrong		Za wybitny wkład w sztukę komunikacji elektrycznej, w szczególności detektor reakcyjny, superheterodynę i modulację częstotliwości*
1943	Vannevar Bush		Za wkład w rozwój nauk elektrycznych, szczególnie poprzez nowe zastosowania matematyki oraz służbę narodowi poprzez kierowanie wojennym programem badawczym
1944	Ernst Alexanderson		Za wyjątkowe osiągnięcia i wynalazki w dziedzinach radia, transportu i energetyki[12]
1945	Philip Sporn		Za jego wkład w ekonomiczne i niezawodne wytwarzanie i transmisję energii elektrycznej*
1946	Lee De Forest		Za pionierskie osiągnięcia w technice radiowej i wynalazek lampy próżniowej sterowanej w siatce o wielkich skutkach technicznych i społecznych[13]
1947	Joseph Slepian		Za teoretyczny i praktyczny wkład w systemy elektroenergetyczne poprzez analizę obwodów, kontrolę łuku i przerwy w prądzie*
1948	Morris E. Leeds		Za jego wkład w przemysł poprzez rozwój i produkcję elektrycznych precyzyjnych urządzeń pomiarowych i sterowania*
1949	Karl B. McEachron		Za jego wkład w rozwój elektrotechniki w dziedzinie wyładowań atmosferycznych i innych zjawisk wysokiego napięcia oraz za zastosowanie tej wiedzy do projektowania i zabezpieczania systemów aparatury elektrycznej*
1950	Otto B. Blackwell		Za pionierski wkład w sztukę transmisji telefonicznej*
1951	Charles F. Wagner		Za wybitne zasługi w dziedzinie inżynierii systemów elektroenergetycznych*
1952	Vladimir K. Zworykin		Za wybitny wkład w koncepcję i projektowanie komponentów i systemów elektronicznych*
1953	John F. Peters		Za wkład w podstawy projektowania transformatorów, wynalezienie klidonografu, jego wkład w komputery wojskowe i za jego życzliwe zrozumienie w szkoleniu młodych inżynierów*
1954	Oliver E. Buckley		Za wkład w naukę i praktykę, który umożliwił wykonanie transatlantyckiego kabla telefonicznego; za mądre kierownictwo wielkiego laboratorium przemysłowego; za wybitne zasługi dla rządu swojego kraju*
1955	Leonid A. Umansky		Za wybitny wkład w elektryfikację przemysłu poprzez zastosowanie maszyn, urządzeń i systemów elektrycznych w automatycznych maszynach procesowych; i za natchnienie, przewodnictwo i nauczanie ludzi w tej pracy*
1956	Comfort A. Adams		Za pionierskie osiągnięcia w rozwoju maszyn elektrycznych prądu przemiennego oraz w spawaniu elektrycznym; za wizję i inicjatywę w tworzeniu organizacji norm inżynieryjnych oraz za wybitną pozycję nauczyciela i inżyniera konsultanta*
1957	John K. Hodnette		Za znaczący wkład w przemysł elektryczny poprzez kreatywne projektowanie i rozwój aparatury transformatorowej, która: oznaczone nowe postępy w ochronie, wydajności i usług. Za jego wizję, osąd i umiejętności zarządzania, które wspierały i osiągnęły praktyczne zastosowanie jego pomysłów wraz z wynikającymi z tego postępami w branży elektrycznej*
1958	Charles F. Kettering		Za wynalazki, badania w rozwój w szerokich dziedzinach przemysłu, inżynierii, transportu, medycyny, edukacji, energetyki i energetyki, które służą całej ludzkości*
1959	James F. Fairman		Za wyjątkową wydajność w ulepszaniu konstrukcji dużych systemów elektroenergetycznych; za dalekowzroczne przywództwo w rozwoju energetyki atomowej; oraz za nieustające wysiłki na rzecz doskonalenia zawodu inżyniera*
1960	Harold S. Osborne		Za wkład w rozwój telekomunikacji oraz jego przywództwo i wizję w rozszerzaniu jej zastosowania; za osiągnięcia w zakresie koordynacji komunikacji międzynarodowej oraz normalizacji krajowej i międzynarodowej; i za rozwój zawodu inżyniera*
1961	William B. Kouwenhoven		Za inspirujące przywództwo w edukacji, za wkład w dziedzinie izolacji elektrycznej, pomiarów elektrycznych i nauk elektrycznych stosowanych w medycynie, a zwłaszcza za badania wpływu elektryczności na organizm ludzki z pomyślnym opracowaniem przeciwwstrząsu w celu wyleczenia migotania serca*
1962	Alexander C. Monteith		Za zasłużone osiągnięcia w inżynierii, edukacji, zarządzaniu i rozwoju młodych inżynierów*
1963	John R. Pierce		Za pionierskie i wiodące prace w komunikacji satelitarnej, za stymulowanie i wkład w rozwój optyki elektronowej, lampę z falą bieżącą i jej teorię, ograniczenie szumów w strumieniach elektronowych[14]
1964	nie przyznano
1965	Walker Lee Cisler		Za osiągnięcia w energetyce, w tym rozwój energetyki jądrowej; za jego usługi dla swojego kraju i do porozumienia międzynarodowego, w tym zastosowanie energii elektrycznej do wzrostu gospodarczego wśród wszystkich narodów; i za jego szeroki wkład w zawód inżyniera*
1966	Wilmer L. Barrow		Za karierę zasłużonego osiągnięcia innowacji, nauczania i rozwijania środków do transmisji energii elektromagnetycznej na częstotliwościach mikrofalowych*
1967	George Harold Brown		Za zasłużoną karierę wyróżniającą się znaczącym wkładem inżynierskim w rozwój anten, propagację elektromagnetyczną, przemysł nadawczy, sztukę ogrzewania częstotliwościami radiowymi i kolorową telewizję*
1968	Charles F. Avila		Za wczesny wkład w transmisję pod ziemią, za nieustanne wskazówki w dziedzinie badań elektrycznych i za pozytywne przywództwo w rozwoju przemysłu elektroenergetycznego*
1969	Hendrik Wade Bode		Za fundamentalny wkład w dziedziny komunikacji, obliczeń i sterowania; za wiodący wkład w zastosowania matematyki w problemach inżynierskich; za przewodnictwo w inżynierii systemów[15]
1970	Howard H. Aiken		Za zasłużoną karierę pionierskiego wkładu w rozwój i zastosowanie wielkoskalowych komputerów cyfrowych oraz ważny wkład w edukację w dziedzinie komputerów cyfrowych*
1971	John Wistar Simpson		Za trwały wkład w społeczeństwo poprzez rozwój i projektowanie inżynieryjne systemów energetyki jądrowej*
1972	William Pickering		Za wkład w telekomunikację, kierowanie rakietami, sterowanie statkami kosmicznymi oraz inspirujące przewodzenie w zagadnieniach bezzałogowej eksploracji systemu słonecznego[16]
1973	Bernard D. H. Tellegen		Za twórczą karierę znaczących osiągnięć w teorii obwodów elektrycznych, w tym żyratora*
1974	Jan A. Rajchman		Za twórczą karierę w rozwoju urządzeń elektronicznych i pionierską pracę w komputerowych systemach pamięci*
1975	Sidney Darlington		Za wkład w podstawy teorii obwodów i za ważne wynalazki w systemach radarowych i obwodach elektronicznych[17]
1976	Murray Joslin		Za jego przywództwo w pokonywaniu technicznych i finansowych przeszkód w wytwarzaniu energii jądrowej oraz kierownictwo i prognozowanie w zakresie planowania, budowy i eksploatacji wczesnej elektrowni jądrowej w Dreźnie*
1977	Henri G. Busignies		Za wkład techniczny i przywództwo w dziedzinie radarów, radiokomunikacji i radionawigacji*
1978	Daniel E. Noble		Za przywództwo i innowacyjność w zaspokajaniu ważnych potrzeb publicznych, zwłaszcza w rozwoju komunikacji mobilnej i elektroniki półprzewodnikowej*
1979	Albert Rose		Za podstawowe wynalazki w lampach kamer telewizyjnych i fundamentalny wkład w zrozumienie fotoprzewodnictwa, izolatorów oraz ludzkiego i elektronicznego widzenia
1980	Robert Adler		Za wiele wynalazków w dziedzinie lamp elektronowych i urządzeń ultradźwiękowych oraz za przywództwo w innowacyjnych badaniach i rozwoju*
1981	C. Chapin Cutler		Za twórczy wkład w elektronikę mikrofalową, komunikację kosmiczną i technologię systemów komunikacyjnych*
1982	Nathan Cohn		Za karierę twórczego wkładu i przywództwa w branży przyrządów, sterowania i komputerów procesowych, w kontroli i ekonomicznej dystrybucji mocy w dużych połączonych ze sobą systemach elektrycznych*
1983	Herman P. Schwan		Za twórcze przedsięwzięcia, dzięki którym inżynieria, fizyka, biologia i medycyna zostały połączone w spójną dziedzinę bioinżynierii elektromagnetycznej*
1984	Eugene I. Gordon		Za wyjątkową karierę w zakresie wynalazczości, rozwoju i przywództwa w urządzeniach elektronowych*
1985	John D. Kraus		Za trwałą karierę jako innowator, odkrywca i edukator w dziedzinie anten i radioastronomii*
1986	James L. Flanagan		Za karierę innowacji i przywództwa w nauce i technologii komunikacji głosowej*
1987	Robert A. Henle		Za trwałe przywództwo i indywidualny wkład w naukę i technologię obwodów półprzewodnikowych dla systemów komputerowych*
1988	James Ross MacDonald		Za przełomowy wkład w naukę i technologię w stanie stałym oraz wybitne przywództwo jako dyrektor ds. badań*
1989	Nick Holonyak Jr.		Za wyjątkową karierę w dziedzinie elektrotechniki, która przyczyniła się do znaczących postępów w dziedzinie materiałów i urządzeń półprzewodnikowych*
1990	Archie W. Straiton		Za wybitną karierę w elektrotechnice ze znaczącym wkładem w dziedzinie propagacji radiowej i astronomii oraz w edukacji inżynierskiej*
1991	John L. Moll		Za pionierski wkład w urządzenia krzemowe rozproszone i maskowane tlenkami, analizę tranzystorów, przełącznik p-n-p-n i optoelektronikę*
1992	George D. Forney		Za oryginalny wkład w kodowanie, modulację, modemy teleinformatyczne oraz za przywództwo w przemyśle i badaniach w dziedzinie technologii komunikacyjnych*
1993	James H. Pomerene		Za wybitny wkład w rozwój architektury komputerowej, w tym potokowanie, niezawodną pamięć główną i hierarchie pamięci*
1994	Leslie A. Geddes		Za fundamentalny wkład w stosowane oprzyrządowania biomedycznego i zrozumienie właściwości elektrycznych układu sercowo-naczyniowego*
1995	Robert W. Lucky		Za niezwykłą karierę w telekomunikacji zapewniając wizjonerskie przywództwo techniczne, wsparcie jego zawodu i przekonujące publiczne poparcie technologii*
1996	Floyd Dunn		Za twórczy wkład w podstawową wiedzę na temat propagacji ultradźwięków i interakcji z mediami biologicznymi
1997	Esther M. Conwell		Za fundamentalny wkład w teorię transportu w półprzewodnikach i przewodnikach organicznych oraz ich zastosowanie w branży półprzewodników, elektronicznego kopiowania i drukowania*
1998	Rolf Landauer		Za pionierski wkład do fizyki obliczeń i przewodnictwa*
1999	Kees Schouhamer Immink		Za twórczy wkład w technologie cyfrowego wideo, audio i zapisu danych*
2000	Jun-ichi Nishizawa		Za wkład w materiałoznawstwo i technologię oraz wynalezienie statycznego tranzystora indukcyjnego*
2001	Robert H. Dennard		Za wynalezienie 1-tranzystorowej komórki DRAM i wkład w rozwój zasad skalowania urządzeń MOSFET*
2002	Edward E. Hammer		Za wkład w opracowywanie metod projektowania energooszczędnych systemów oświetlenia fluorescencyjnego i opracowywanie produktów oświetleniowych*
2003	nie przyznano
2004	Federico Capasso		Za karierę o wysoce kreatywnym i wpływowym wkładzie w urządzenia i materiały heterostrukturalne*
2005	Peter Lawrenson		Za wybitny wkład w dziedzinę maszyn elektrycznych, w szczególności rozwój i komercjalizację przełączanych napędów reluktancyjnych*
2006	Fawwaz T. Ulaby		Za pionierskie badania w zakresie technologii teledetekcji mikrofalowej i radarowej oraz ich zastosowań środowiskowych i przemysłowych*
2007	Russel D. Dupuis		Za pionierski wkład w technologię metaloorganicznego chemicznego osadzania z fazy gazowej i lasery ze studnią kwantową o fali ciągłej w temperaturze pokojowej*
2008	Dov Frohman-Bentchkowsky		Za pionierskie opracowanie kasowalnej, programowalnej pamięci tylko do odczytu MOS (EPROM), kluczowego czynnika umożliwiającego rewolucję ery informacji*
2009	Tingye Li		Za przywództwo, wizję i pionierski wkład w dziedzinie szerokopasmowej komunikacji światłowodowej*
2010	Ray Dolby		Za wiodący i pionierski wkład w zastosowania w sprzęcie do nagrywania i odtwarzania dźwięku zarówno w elektronice profesjonalnej, jak i konsumenckiej*
2011	Isamu Akasaki		Za przełomowy i pionierski wkład w rozwój materiałów półprzewodnikowych na bazie azotków i urządzeń optoelektronicznych, w tym diod LED o widzialnej długości fali i laserów*
2012	Michael Francis Tompsett		Za pionierski wkład w urządzenia do przetwarzania obrazu, w tym kamery CCD, kamery i kamery termowizyjne*
2013	Ivan Paul Kaminow		Za pionierski, duży wkład w urządzenia i sieci fotoniczne oraz wiodącą rolę w globalnych sieciach optycznych o dużej pojemności
2014	Ralph Baer		Za pionierski i fundamentalny wkład w branżę gier wideo i interaktywnych treści multimedialnych*
2015	James Julius Spilker[18]		Za wkład w technologię i wdrażanie cywilnych systemów nawigacji GPS*
2016	Robert W. Brodersen		Za wkład w zintegrowane systemy komunikacji przewodowej i bezprzewodowej, w tym łączność bezprzewodową urządzeń osobistych
2017	Magnus George Craford[19]		Za pionierski wkładu w rozwój i komercjalizację materiałów i urządzeń LED
2018	Eli Yablonovitch[20]		Za przywództwo, innowacyjność i przedsiębiorcze osiągnięcia w dziedzinie fotoniki, laserów półprzewodnikowych, anten i ogniw słonecznych*
2019	Ursula Keller		Za pionierski i fundamentalny wkład i przywództwo w użytecznej, kompaktowej ultraszybkiej technologii laserowej, umożliwiającej zastosowania w metrologii, wykrywaniu i biofotonice
2020	Frede Blaabjerg[21][3]		Za wkład i przywództwo w energoelektronice, rozwój zrównoważonego społeczeństwa
2021	Kenichi Iga		Za pionierski wkład w koncepcję, fizykę i rozwój lasera o pionowej wnęce
2022	Alan Bovik		Za pionierski wkład naukowy i inżynieryjny o dużym znaczeniu, prowadzący do percepcyjnie zoptymalizowanego globalnego przesyłania strumieniowego i udostępniania mediów wizualnych

• Źródła: IEEE Edison Medal recipients. [dostęp 2021-12-11]..

• IEEE Edison Medal [online], Institute of Electrical and Electronics Engineers  (ang.).