Miesięcznik (roślina)

Miesięcznik
Ilustracja
Miesięcznik kanadyjski
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

jaskropodobne

Rząd

jaskrowce

Rodzina

miesięcznikowate

Rodzaj

miesięcznik

Nazwa systematyczna
Menispermum L.
Sp. Pl. 340. 1 Mai 1753
Synonimy
  • Otamplis Raf.
  • Trilophus Fisch.[3]

Miesięcznik (Menispermum L.) – rodzaj pnączy należący do rodziny miesięcznikowatych. Obejmuje dwa gatunki[3] – miesięcznik kanadyjski M. canadense rośnie w Ameryce Północnej od Manitoby na północy po północno-wschodni Meksyk i na wschód do wybrzeży Atlantyku[4], a miesięcznik dahurski M. dauricum we wschodniej Azji od południowych Chin po Syberię, Rosyjski Daleki Wschód i Japonię[3]. Rośliny te rosną w lasach, często w dolinach strumieni[5]. Bywają uprawiane jako pnącza ozdobne ze względu na atrakcyjne ulistnienie. Ich korzenie wykorzystywane są leczniczo[5].

Morfologia

Pokrój
Pnącza owijające się pędami, osiągające 6 m wysokości[5], zielone[6] i zielne[7], co jest wyjątkowe w obrębie rodziny[8].
Liście
Skrętoległe, ogonkowe, bez przylistków, pojedyncze, zwykle zrzucane zimą. Blaszka liściowa z żyłkowaniem dłoniastym, bardzo zróżnicowana pod względem kształtu, nawet na pojedynczych okazach – od całobrzegich, szerokojajowatych po dłoniasto klapowane, z 3–7 klapami, zwykle szersze niż dłuższe[5][8][6]. Liście od spodu często kontrastowo jasne, do srebrzystych[6].
Kwiaty
Rośliny są dwupienne – na różnych okazach rozwijają się tylko kwiaty męskie lub tylko żeńskie. Kwiaty są drobne i białawe[5], zebrane w wiechowate kwiatostany wyrastające w kątach liści[6]. Działek kielicha jest od 4 do 10 i ułożone są one mniej lub bardziej spiralnie. Płatków korony jest 6–8 i są one mięsistawe[7] i krótsze od działek[5]. W kwiatach męskich znajduje się 12–18 (czasem więcej) pręcików z kulistawymi pylnikami[7], osiągające do 4 mm długości[6]. W kwiatach żeńskich znajduje się 6–12 prątniczków i 2–4 słupki z krótkimi szyjkami oraz dużym, łatkowato podzielonym znamieniem[7][5].
Owoce
Kuliste, czarne Pestkowce z pojedynczym, spiralnie wygiętym nasionem[5].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj należy do rodziny miesięcznikowatych (Menispermaceae) zaliczanej do jaskrowców (Ranunculales)[2]. W obrębie rodziny klasyfikowany jest do plemienia Menispermeae[9]. Czasem wyróżniane są w obrębie rodzaju 3 lub 4 gatunki[8][5], ale baza taksonomiczna Plants of the World online uznaje dodatkowe nazwy za synonimy niżej wymienionych gatunków[3].

Wykaz gatunków[3][10]
  • miesięcznik kanadyjski Menispermum canadense L.
  • miesięcznik dahurski Menispermum dauricum Candolle

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. 1 2 Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-07-09] (ang.).
  3. 1 2 3 4 5 Menispermum Tourn. ex L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-04-14].
  4. ↑ Menispermum canadense Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-04-14].
  5. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. I. Trees and shrubs. London: Macmillan, 1988, s. 85. ISBN 0-333-73003-8.
  6. 1 2 3 4 5 Menispermum Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-04-14].
  7. 1 2 3 4 Menispermum Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-04-14].
  8. 1 2 3 P. J. A. Kessler: Menispermaceae. W: Kubitzki Klaus, Rohwer Jens, Bittrich Volker: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 2. Berlin Heidelberg: Springer, 1993, s. 417.
  9. ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 579, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  10. ↑ Polskie nazwy za: Karpowiczowa L., Wykaz drzew i krzewów Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa: PWN, 1972, s. 113.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.