Federalne Ministerstwo Pracy i Spraw Socjalnych

Federalne Ministerstwo Pracy i Spraw Socjalnych

Bundesministerium für Arbeit und Soziales

Logo Federalnego Ministerstwa Pracy i Spraw Socjalnych
Siedziba w Berlinie
Państwo	Niemcy
Data utworzenia	20 września 1949
Siedziba	Berlin, Bonn
Bundesminister	Bärbel Bas
Budżet	164,92 mld EUR (2021)
Adres
Główna siedziba: ul. Wilhelmstraße 49 10117 Berlin Działy Z, I, IV i V: ul. Rochusstraße 1 53123 Bonn Działy II, III i VI: ul. Villemombler Straße 76 53123 Bonn
Położenie na mapie Niemiec Federalne Ministerstwo Pracy i Spraw Socjalnych
52°30′45,0000″N 13°23′01,0000″E/52,512500 13,383611
Strona internetowa

Federalne Ministerstwo Pracy i Spraw Socjalnych (niem. Bundesministerium für Arbeit und Soziales, w skrócie BMAS) jest jednym z resortów rządu federalnego Niemiec, odpowiedzialnym za politykę społeczną i rynek pracy. Do jego głównych zadań należy przeciwdziałanie bezrobociu, zapewnienie sprawnego funkcjonowania systemów zabezpieczenia społecznego, promowanie integracji społecznej oraz kształtowanie ram dla wzrostu zatrudnienia^[1].

Do podstawowych zadań BMAS należy zabezpieczenie pracy oraz walka z bezrobociem. Resort pełni istotną rolę w tworzeniu spójnych rozwiązań politycznych, które łączą kwestie społeczne i gospodarcze. Współpracuje z władzami krajów związkowych i samorządami, a także z parlamentarnym Komitetem ds. Pracy i Spraw Socjalnych^[4].

Ministerstwo wspiera stabilny rozwój gospodarczy, uważając go za fundament działania państwa opiekuńczego. Integruje politykę gospodarczą, zatrudnienia i społeczną, promując dialog społeczny i udział społeczeństwa obywatelskiego. BMAS odgrywa też istotną rolę w realizacji celów strategii lizbońskiej, gdzie rozwój gospodarczy ma iść w parze z ochroną socjalną^[4].

Priorytetem jest również reforma systemu emerytalnego – podniesienie wieku emerytalnego w odpowiedzi na wydłużenie życia oraz aktywizacja zawodowa osób starszych. Wspiera również prywatne formy zabezpieczenia emerytalnego^[4].

Ministerstwo prowadzi politykę integracyjną na rzecz osób niepełnosprawnych i potrzebujących wsparcia, zmierzając do likwidacji barier, ograniczenia wykluczenia i zwiększenia ich szans na uczestnictwo społeczne. W obszarze rynku pracy BMAS rozwija narzędzia walki z bezrobociem, w tym programy dla osób młodych i słabiej wykwalifikowanych. Szczególną uwagę poświęca osobom do 25. roku życia oraz integracji seniorów pozostających bez pracy^[4].

W skład bezpośredniego obszaru działania BMAS wchodzą^[5]:

• Federalny Sąd Pracy (Bundesarbeitsgericht) z siedzibą w Erfurcie – najwyższa instancja sądownictwa pracy w Niemczech, rozstrzygająca spory wynikające ze stosunku pracy. Składy orzekające (senaty) składają się z trzech sędziów zawodowych i dwóch ławników – przedstawicieli pracowników i pracodawców.
• Federalny Sąd Socjalny (Bundessozialgericht) z siedzibą w Kassel – najwyższy organ sądownictwa socjalnego. Orzeka w sprawach dotyczących ubezpieczenia zdrowotnego, pielęgnacyjnego, emerytalnego oraz ubezpieczenia społecznego artystów. Jego orzeczenia mają istotny wpływ na sytuację bytową wielu obywateli.
• Federalny Urząd ds. Zabezpieczenia Społecznego (Bundesamt für Soziale Sicherung) z siedzibą w Bonn – nadzoruje ogólnokrajowe instytucje ubezpieczeń społecznych. Ma kompetencje doradcze, zatwierdzające oraz kontrolne. Zarządza ryzykiem i finansami w systemie ubezpieczenia pielęgnacyjnego.
• Federalny Instytut ds. Bezpieczeństwa i Higieny Pracy (Bundesanstalt für Arbeitsschutz und Arbeitsmedizin, BAuA) – ma siedzibę w Dortmundzie. Zajmuje się badaniami i rozwojem w zakresie bezpiecznych technologii i ergonomicznych warunków pracy. Promuje zdrowie i zdolność do pracy poprzez nowoczesne podejście do ochrony zdrowia w miejscu pracy.

Pod nadzorem prawnym^[5]:

• Federalna Agencja Pracy (Bundesagentur für Arbeit) – największy dostawca usług na rynku pracy. Prowadzi sieć urzędów pracy, pośrednictwo pracy i doradztwo zawodowe, wspiera szkolenia, integrację zawodową osób niepełnosprawnych, wypłaca zasiłki (np. zasiłek dla bezrobotnych, zasiłek z tytułu niewypłacalności pracodawcy) oraz prowadzi badania i statystyki rynku pracy. Wypłaca również świadczenie Kindergeld jako kasa rodzinna.

Pozostałe podległe instytucje^[5]:

• Niemieckie Ubezpieczenie Emerytalne – oddział federalny (Deutsche Rentenversicherung Bund) – odpowiada za ogólnokrajowe kwestie organizacyjne, finansowe i prawne systemu emerytalnego.
• Niemieckie Ubezpieczenie Emerytalne Górnictwa, Kolei i Żeglugi (Deutsche Rentenversicherung Knappschaft-Bahn-See) – integruje ubezpieczenia emerytalne, zdrowotne i pielęgnacyjne dla specyficznych grup zawodowych. Prowadzi również Centrum Minijobów w Cottbus i od 2025 roku realizuje ustawowe zadania Kasy Ubezpieczenia Artystów.
• Kasa Ubezpieczenia Artystów (Künstlersozialkasse) – od 2025 roku prowadzona przez DRV KBS. Obsługuje system zabezpieczenia społecznego artystów.
• Ubezpieczenie Wypadkowe dla Administracji Federalnej i Kolei (Unfallversicherung Bund und Bahn) – obejmuje ochroną wypadkową około 5,4 mln osób w sektorze publicznym oraz kolei. Zajmuje się także osobami objętymi szczególną ochroną państwa.
• Zawodowe Kasy Ubezpieczeń Wypadkowych (Gewerbliche Berufsgenossenschaften) – dziewięć branżowych jednostek odpowiedzialnych za prewencję i świadczenia w razie wypadków przy pracy, wypadków w drodze oraz chorób zawodowych.
• Ubezpieczenie społeczne dla rolnictwa, leśnictwa i ogrodnictwa (Sozialversicherung für Landwirtschaft, Forsten und Gartenbau) – prowadzi ubezpieczenia wypadkowe oraz emerytalne dla sektora rolniczego.