Most kolejowy na Sanie w Kępie Rzeczyckiej
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Podstawowe dane | |
| Przeszkoda |
rzeka San |
| Długość |
300 m |
| Liczba torów |
1 |
| Liczba przęseł |
3 |
| Data budowy |
1922 |
| Data zburzenia |
1939 i 1944 |
| Data odbudowy |
1946 |
| Data remontu |
2019-2021 |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
 50°38′17,88″N 22°01′44,58″E/50,638300 22,029050 | |
Most kolejowy w Kępie Rzeczyckiej – trójprzęsłowy stalowy most o konstrukcji kratownicowej i długości 300 m[1] położony między stacjami kolejowymi Kępa i Pilchów na Sanie, przez który przebiega linia kolejowa nr 68 z Lublina do Rozwadowa.
Historia
Ze względu na swoje strategiczne znaczenie, most ma za sobą burzliwą przeszłość.
Pierwszy most drewniany zbudowany został przez Rosjan w 1914 roku w trakcie budowy linii kolejowej Lublin - Rozwadów (linia kolejowa nr 68) potrzebnej do lepszego zaopatrzenia frontu[2]. Most został zburzony podczas działań wojennych I wojny światowej. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 roku postawiono tymczasowo kolejną drewnianą konstrukcję mostu. Nową stalową konstrukcję mostu postawiono w 1922 roku w nowym miejscu - most został przesunięty około 60 m od drewnianego w górę rzeki - po równoczesnej przebudowie przebiegu linii kolejowej od stacji Lipa do stacji Pilchów. Do dziś widoczny jest przyczółek rosyjskiego mostu, fragmenty torowiska i resztki drewnianych pali w nurcie Sanu.
We wrześniu 1939 roku most posłużył do przemieszczania wycofujących się polskich żołnierzy z Armii „Kraków” pod osłoną pociągu pancernego Wojska Polskiego II RP nr. 51 Pierwszy Marszałek. 10 września pociąg którym w tym czasie dowodził kapitan Zdzisław Rokossowski przejechał ze stacji Rozwadów na wschodni brzeg Sanu do Zaklikowa; tam dostał zadanie transportu i ochrony amunicji i żywności.12 września, pociąg przydzielono do ochrony mostu[3]. 13 września po uprzednim przygotowaniu go do przeprawy, przeszli po nim wycofujący się żołnierze z 55 Dywizji Piechoty (Rezerwowej), pułkownika Stanisława Kalabińskiego[3][4]. Rano 14 września, po przejściu ostatnich jednostek, środkowe przęsło mostu zostało zniszczone przez saperów z pociągu pancernego[5].
Już na jesieni 1939 Niemcy rozpoczęli odbudowę mostu i wiosną 1940 postawili nową konstrukcję zniszczonego przęsła. Most nie istniał zbyt długo, bo w 1944 został ponownie zniszczony przez wycofujących się Niemców, aby nacierającym rosjanom uniemożliwić przeprawę[6].
Most na Sanie w Kępie Rzeczyckiej w postaci znanej nam do dziś powstał w roku 1922. Odbudowany po zniszczeniach wojennych w 1946, wykonawcą była firma Mostostal, której ówczesnym dyrektorem był inż. Krzysztof Wołoszyn[7][6]
W latach 2019–2021 przeprowadzono remont generalny. Wzmocniono konstrukcję mostu i przyczółków, zwiększając tym samym prędkość przejazdu pociągów z 80 km/h do 120 km/h[1].
Most kolejowy na Sanie. Po wybudowaniu w 1922
Zniszczony most na Sanie. 1939
Odbudowa mostu na Sanie przez Niemców. 1939
Przypisy
- 1 2 Remont mostu kolejowego przez San. Przeprawa ma 73 lata [online], Inżynieria.com [dostęp 2023-04-21] (pol.).
- ↑ Kurier Kolejowy, Powstanie kolei na ziemiach polskich w czasie zaborów [online], kurier-kolejowy.pl [dostęp 2023-04-21].
- 1 2 Kępa Rzeczycka - historia [online], view.officeapps.live.com [dostęp 2025-05-23].
- ↑ Gmina Radomyśl n/Sanem. Rzeczyca Długa [online], s. 10 [dostęp 2025-05-27].
- ↑ Tadeusz Krawczak, Polskie pociągi pancerne w wojnie 1939 r., Książka i Wiedza, 1987, ISBN 83-05-11723-5, OCLC 230982475 [dostęp 2023-04-21].
- 1 2 Most w Kępie Rzeczyckiej [online], stalowemiasto.pl [dostęp 2025-05-24].
- ↑ Kępa Rzeczycka - Most kolejowy na Sanie - stare zdjęcia, mapa [online], fotopolska.eu [dostęp 2023-04-21].