Myszówka
| Hylomyscus | |||
| O. Thomas, 1926[1] | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
myszówka | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Epimys aeta O. Thomas, 1911 | |||
| Gatunki | |||
| |||
Myszówka[2] (Hylomyscus) – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).
Rozmieszczenie geograficzne
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce Zachodniej[3][4][5].
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) 56–128 mm, długość ogona 52–172 mm, długość ucha 10–22 mm, długość tylnej stopy 14–26 mm; masa ciała 10–41 g[4][6].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 1926 roku angielski zoolog Oldfield Thomas w artykule zatytułowanym Pozycja rodzajowa niektórych afrykańskich Muridae, dotychczas odnoszonych do Aethomys i Praomys, opublikowanym w czasopiśmie „The Annals and magazine of natural history”[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) myszówka perlista (H. aeta).
Etymologia
Hylomyscus: gr. ὑλη hulē ‘teren lesisty, las’[7]; μυσκος myskos ‘myszka’, od zdrobnienia μυς mus, μυος muos ‘mysz’[8].
Podział systematyczny
Rodzaj Hylomyscus był naprzemiennie traktowany jako podrodzaj i ponownie podnoszony do rangi rodzaju. Lepsze zrozumienie jego pokrewieństwa z innymi afrykańskimi myszami przyniosła dopiero biologia molekularna. Analizy wiązania albuminy wskazują, że Hylomyscus, Myomyscus, Mastomys i Praomys tworzą klad, natomiast rezultaty badań nad hybrydyzacją DNA/DNA ukazują, że Hylomyscus jest najdalej spokrewniony z pozostałymi. Analizy kladystyczne cech budowy szkieletu i zębów wspierają pogląd, że rodzaj Hylomyscus jest monofiletyczny i poprawnie umieszczony w monofiletycznej grupie rodzajów wraz z Praomys[5]. Do rodzaju należą następujące gatunki[9][6][3][2]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[2] | Podgatunki[4][3][6] | Rozmieszczenie geograficzne[4][3][6] | Podstawowe wymiary[4][6][a] | Status IUCN[10] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hylomyscus endorobae | (E. Heller, 1910) | myszówka kenijska | gatunek monotypowy | endemit Kenii: wyżyny (skarpa Mau, góry Aberdare, góra Kenia; być może góra Elgon); zakres wysokości: powyżej 1900 m n.p.m. | DC: 9,2–12,2 cm DO: 12,3–17,2 cm MC: brak danych |
LC | |
| Hylomyscus denniae | (O. Thomas, 1906) | myszówka górska | gatunek monotypowy | wysokie zbocza gór Ruwenzori (północno-wschodnia Demokratyczna Republika Konga i południowo-zachodnia Uganda); zakres wysokości: 1890–4400 m n.p.m. | DC: 9–11,5 cm DO: 12,2–15,7 cm MC: brak danych |
LC | |
| Hylomyscus vulcanorum | (Lönnberg & Gyldenstolpe, 1925) | myszówka wulkaniczna | gatunek monotypowy | środkowy Wielki Rów Zachodni we wschodniej Demokratycznej Republice Konga, Rwandy i Burundi; zakres wysokości: powyżej 1670 m n.p.m. | DC: 8,1–10,7 cm DO: 11,7–15,5 cm MC: 16–30 g |
LC | |
| Hylomyscus baeri | Heim de Balsac & Aellen, 1965 | myszówka nizinna | gatunek monotypowy | znany z kilku miejsc w Sierra Leone, Gwinei, Wybrzeżu Kości Słoniowej i Ghany; zakres wysokości: do 500 m n.p.m. | DC: 9,8–11,5 cm DO: 11,1–14,1 cm MC: 25–36 g |
LC | |
| Hylomyscus aeta | (O. Thomas, 1911) | myszówka perlista | gatunek monotypowy | od środkowego Kamerunu, Gwinei Równikowej (włącznie z Bioko) i Gabonu na wschód przez Kotlinę Konga do Wielkiego Rowu Zachodniego; zakres wysokości: do 2100 m n.p.m. | DC: 7,8–11,4 cm DO: 11,8–16,1 cm MC: 14–39 g |
LC | |
| Hylomyscus grandis | Eisentraut, 1969 | myszówka stokowa | gatunek monotypowy | endemit Kamerunu: znany z 4 okazów z górnych zboczy góry Oku; zakres wysokości: około 2100 m n.p.m. | DC: 8,9–11 cm DO: 13–15 cm MC: 25–41 g |
EN | |
| Hylomyscus parvus | Brosset, Dubost & Heim de Balsac, 1965 | myszówka mała | gatunek monotypowy | rozproszone obszary w Afryce Środkowej (zachodni i południowy Kamerun, południowo-zachodnia Republika Środkowoafrykańska, Gabon, północne Kongo i północna Demokratyczna Republika Konga) | DC: 5,6–7,7 cm DO: 8,7–12,4 cm MC: 10–16 g |
LC | |
| Hylomyscus pygmaeus | Kerbis Peterhans, Hutterer & Demos, 2020 | gatunek monotypowy | endemit Demokratycznej Republiki Konga: znany tylko z miejsca typowego w Baliko, w prowincji Tshuapa; zakres wysokości: około 360 m n.p.m. | DC: około 5,6 cm DO: około 7,6 cm MC: około 5,8 g |
NE | ||
| Hylomyscus heinrichorum | Carleton, Banasiak & Stanley, 2015 | gatunek monotypowy | endemit Angoli: zachodnie wyżyny (góry Moco i Soque); zakres wysokości: 1000–2500 m n.p.m. | DC: 8,2–10,6 cm DO: 12,1–15 cm MC: brak danych |
DD | ||
| Hylomyscus anselli | Bishop, 1979 | gatunek monotypowy | wyżyna Ufipa (południowo-zachodnia Tanzania) i wyżyny w północnej Zambii; być może w sąsiadującej Demokratycznej Republiki Konga i Angoli; zakres wysokości: 1220–2300 m n.p.m. | DC: 9,5–10,9 cm DO: 14,1–15,9 cm MC: 22–35 g |
LC | ||
| Hylomyscus stanleyi | Kerbis Peterhans, Hutterer & Demos, 2020 | gatunek monotypowy | endemit Tanzanii: znany tylko z rezerwatu lasu Mbizi; zakres wysokości: około 2200 m n.p.m. | DC: około 10,2 cm DO: około 14,6 cm MC: około 27 g |
NE | ||
| Hylomyscus arcimontensis | Carleton & Stanley, 2005 | myszówka tanzańska | gatunek monotypowy | Tanzania (góry Eastern Arc od gór South Pare na południe do góry Rungwe) i północne Malawi (góry Misuku); zakres wysokości: 900–2410 m n.p.m. | DC: 7,5–10,5 cm DO: 12,7–13,7 cm MC: 13,5–28,5 g |
LC | |
| Hylomyscus mpungamachagorum | Kerbis Peterhans, Hutterer & Demos, 2020 | gatunek monotypowy | endemit Tanzanii: góry Mahale; zakres wysokości: około 2100 m n.p.m. | DC: około 9,8 cm DO: około 13,8 cm MC: około 22 g |
NE | ||
| Hylomyscus thornesmithae | Kerbis Peterhans, Hutterer & Demos, 2020 | gatunek monotypowy | endemit Demokratycznej Republiki Konga: znany z 2 obszarów, około 250 km na południe od rzeki Kongo, na prawym brzegu rzeki Tshuapa; zakres wysokości: około 320 m n.p.m. | DC: około 8,3 cm DO: około 21,1 cm MC: około 13,9 g |
NE | ||
| Hylomyscus kerbispeterhansi | Demos, Agwanda & Hickerson, 2014 | myszówka ryftowa | gatunek monotypowy | endemit Kenii: góra Elgon, wzgórza Cherangani i skarpa Mau, na zachód od Wielkich Rowów Afrykańskich; być może Uganda (zachodnia część góry Elgon); zakres wysokości: powyżej 2300 m n.p.m. | DC: 7,6–10 cm DO: 11,9–13,8 cm MC: 18–26 g |
LC | |
| Hylomyscus alleni | (Waterhouse, 1838) | myszówka gwinejska | gatunek monotypowy | Afryka Środkowa w południowym Kamerunie, południowo-zachodniej Republice Środkowoafrykańskiej, Gwinei Równikowej (włącznie z Bioko), Gabonie i Kongu; zakres wysokości: do 1500 m n.p.m. | DC: 6,7–9,6 cm DO: 10,1–15,2 cm MC: 10–30 g |
LC | |
| Hylomyscus pamfi | Nicolas, Olayemi, Wendelen & Colyn, 2010 | myszówka nigeryjska | gatunek monotypowy | przesmyk Dahomey w Togo, Beninie i zachodniej Nigerii; przypuszczalnie skrajnie wschodnia Ghana, na wschód od rzeki Wolta; zakres wysokości: 10–300 m n.p.m. | DC: 5,6–10,5 cm DO: 5,9–12,1 cm MC: brak danych |
DD | |
| Hylomyscus simus | G.M. Allen & Coolidge, 1930 | gatunek monotypowy | południowo-zachodnia Afryka Zachodnia od Sierra Leone i Gwinei na wschód do Ghany | DC: 6,6–12,8 cm DO: 5,2–14,3 cm MC: 12–22 g |
NE | ||
| Hylomyscus walterverheyeni | Nicolas, Wendelen, Barriere, Dudu & Colyn, 2008 | myszówka środkowoafrykańska | gatunek monotypowy | Afryka Środkowa w wulkanicznej linii (południowo-zachodni Kamerun, południowa Republika Środkowoafrykańska, Gabon i zachodnia Kongo; być może wschodnia Nigeria); zakres wysokości: 120–2000 m n.p.m. | DC: 6,7–9,9 cm DO: 10,3–15,3 cm MC:29 – g |
LC | |
| Hylomyscus stella | (O. Thomas, 1911) | myszówka gwiezdna | gatunek monotypowy | wschodnia Kotlina Konga w Demokratycznej Republice Konga, Rwandzie i Burundi rozciągający się do północnej części Jeziora Wiktorii (południowa Uganda), rozproszone populacje Sudanie Południowym (góry Imoteng), Kenii (las Kakamega) oraz Tanzanii (Mbete i Mufindi); zakres wysokości: 800–2250 m n.p.m. | DC: 7,2–10,4 cm DO: 11,1–14 cm MC: 14–24 g |
LC | |
| Hylomyscus carillus | (O. Thomas, 1904) | myszówka angolska | gatunek monotypowy | endemit Angoli: zachodnia i środkowa część; być może sąsiadująca Demokratyczna Republika Konga; zakres wysokości: do 1500 m n.p.m. | DC: 8,7–9,7 cm DO: 11,8–14,6 cm MC: brak danych |
LC |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, EN – gatunek zagrożony, DD – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.
Uwagi
- ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała
Przypisy
- 1 2 O. Thomas. The generic position of certain African Muridæ, hitherto referred to Æthomys and Praomys. „The Annals and magazine of natural history”. Ninth Series. 17 (99), s. 174, 1926. DOI: 10.1080/00222932608633387. (ang.).
- 1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 269. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 534–536. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- 1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 802–806. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- 1 2 D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Hylomyscus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-16].
- 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 344–345. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 121.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 160.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-03-04]. (ang.).
- ↑ Taxonomy: Hylomyscus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-03-05]. (ang.).
Bibliografia
- E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).