Myszor

Myszor
	Maxomys
	Sody, 1936
	; Myszor rudy (M. surifer)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszy
Plemię	Rattini
Rodzaj	myszor
	Typ nomenklatoryczny
	Mus bartelsii Jentink, 1910
Gatunki
	19 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	19 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście

Myszor^[2] (Maxomys) – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Azji Południowo-Wschodniej^[3]^[4]^[5].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 95–226 mm, długość ogona 88–265 mm, długość ucha 15–30 mm, długość tylnej stopy 22–49,9 mm; masa ciała 25–285 g^[4]^[6].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1936 roku holenderski teriolog Henri Jacob Victor Sody w artykule zatytułowanym „Siedemnaście nowych nazw rodzajowych, gatunkowych i podgatunkowych dla ssaków z Indii Wschodnich”, opublikowanym w czasopiśmie Natuurkundig tijdschrift voor Nederlandsch Indië^[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) myszor jawajski (M. bartelsii).

Etymologia

Maxomys: Max Eduard Gottlieb Bartels (1871–1936), holenderski kierownik plantacji herbaty, przyrodnik na Jawie w latach 1895–1936; gr. μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[1].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[7]^[6]^[3]^[2]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[2]	Podgatunki^[4]^[3]^[6]	Rozmieszczenie geograficzne^[4]^[3]^[6]	Podstawowe wymiary^[4]^[6]^[a]	Status IUCN^[8]
Maxomys moi	(H.C. Robinson & Kloss, 1922)	myszor indochiński	gatunek monotypowy	południowy Laos (prawdopodobnie dawniej na północny) i południowy Wietnam; zakres wysokości: 190–1500 m n.p.m.	DC: 14,2–21 cm DO: 15,7–20 cm MC: 80–220 g	LC
Maxomys bartelsii	(Jentink, 1910)	myszor jawajski	gatunek monotypowy	endemit Indonezji (zachodnia i środkowa Jawa); zakres wysokości: do 1830 m n.p.m.	DC: 12,7–17,8 cm DO: 11,7–17 cm MC: około 93 g	LC
Maxomys surifer	(G.S. Miller, 1900)	myszor rudy	7 podgatunków	południowa Mjanma, Chińska Republika Ludowa (południowy Junnan), Laos i Wietnam na południe przez Półwysep Malajski do Wielkich Wysp Sundajskich i wielu mniejszych wysp; zakres wysokości: 0–1680 m n.p.m.	DC: 15,5–23 cm DO: 14,6–23 cm MC: 90–285 g	LC
Maxomys panglima	(H.C. Robinson, 1921)	myszor palawański	gatunek monotypowy	endemit Filipin (Palawan, Calauit, Busuanga, Culion i Balabac); zakres wysokości: 0–1950 m n.p.m.	DC: 16,7–22 cm DO: 18–23 cm MC: 189–240 g	LC
Maxomys pagensis	(G.S. Miller, 1903)	myszor mentawajski	gatunek monotypowy	endemit Indonezji (Wyspy Mentawai (Siberut, Sipura, Północna i Południowa Pagai), na zachód od Sumatry); zakres wysokości: – m n.p.m.	DC: 17–22 cm DO: 16,3–20 cm MC: brak danych	VU
Maxomys rajah	(O. Thomas, 1894)	myszor królewski	gatunek monotypowy	Półwysep Malajski, Sumatra, Borneo i kilka przybrzeżnych wysp; zakres wysokości: 0–1100 m n.p.m.	DC: 16,6–23 cm DO: 16,2–21 cm MC: 95–220 g	VU
Maxomys whiteheadi	(O. Thomas, 1894)	myszor sundajski	gatunek monotypowy	Półwysep Malajski, Sumatra, Borneo i kilka przybrzeżnych wysp; zakres wysokości: do 2100 m n.p.m.	DC: 10–12,6 cm DO: 8,8–10,8 cm MC: 35–80 g	VU
Maxomys inas	(Bonhote, 1906)	myszor malajski	gatunek monotypowy	północno-zachodnia, półwyspowa część Malezji; być przyległa Tajlandia; zakres wysokości: powyżej 900 m n.p.m.	DC: 12,4–16,3 cm DO: 13,5–16,7 cm MC: brak danych	LC
Maxomys inflatus	(H.C. Robinson & Kloss, 1916)	myszor szerokonosy	gatunek monotypowy	endemit Indonezji (zachodnia Sumatra); zakres wysokości: 900–1500 m n.p.m.	DC: 16–19,3 cm DO: 14,3–19 cm MC: brak danych	VU
Maxomys hylomyoides	(H.C. Robinson & Kloss, 1916)	myszor sumatrzański	gatunek monotypowy	endemit Indonezji (Sumatra (środkowa część zachodnich pasm górskich)); zakres wysokości: 600–2225 m n.p.m.	DC: 11,4–13,2 cm DO: 9,8–13,2 cm MC: brak danych	DD
Maxomys tajuddinii	Ahmadi, Maryanto & Maharadatunkamsi, 2012	myszor borneański	gatunek monotypowy	południowo-środkowa, półwyspowa część Malezji, Sumatra oraz północne i środkowe Borneo (włącznie z wyspą Balambangan); zakres wysokości: 100–1000 m n.p.m.	DC: 9,5–12,1 cm DO: 10,6–12,2 cm MC: 50–70 g	LC
Maxomys alticola	(O. Thomas, 1888)	myszor górski	gatunek monotypowy	endemit Malezji (północne Borneo: Sabah (góry Kinabalu i Trus Madi)	DC: 13,9–17,6 cm DO: 12,8–17,6 cm MC: brak danych	LC
Maxomys baeodon	(O. Thomas, 1894)	myszor mały	gatunek monotypowy	endemit Malezji (północne Borneo: Sabah i Sarawak); zakres wysokości: 900–1400 m n.p.m.	DC: 12,6–14 cm DO: 11,9–13,3 cm MC: 53–67 g	DD
Maxomys musschenbroekii	(Jentink, 1879)	myszor leśny	gatunek monotypowy	endemit Indonezji (Celebes); zakres wysokości: – m n.p.m.	DC: 11,5–16,3 cm DO: 11,2–15,2 cm MC: 95–240 g	LC
Maxomys wattsi	Musser, 1991	myszor stokowy	gatunek monotypowy	endemit Indonezji (wschodnio-środkowe Celebes (góra Tambusisi)); zakres wysokości: 1430–1830 m n.p.m.	DC: 16,4–18,5 cm DO: 12,5–15,4 cm MC: 110–130 g	VU
Maxomys ochraceiventer	(O. Thomas, 1894)	myszor ochrowobrzuchy	gatunek monotypowy	północne i środkowe Borneo: Sabah i Sarawak (Malezja) oraz Kalimantan (Indonezja); zakres wysokości: 300–1700 m n.p.m.	DC: 14–17,1 cm DO: 13–17,5 cm MC: brak danych	DD
Maxomys dollmani	(Ellerman, 1941)	myszor nadrzewny	gatunek monotypowy	południowo-środkowe i południowo-wschodnie Celebes (góry Quarles i Mekongga); zakres wysokości: około 1830 m n.p.m.	DC: 14,5–21 cm DO: 18–26 cm MC: 165–210 g	LC
Maxomys hellwaldii	(Jentink, 1878)	myszor celebeski	gatunek monotypowy	endemit Indonezji (Celebes); zakres wysokości: 0–1005 m n.p.m.	DC: 18–22 cm DO: 16–20 cm MC: 150–270 g	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, VU – gatunek narażony, DD – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia.

Opisano również gatunek wymarły z pliocenu dzisiejszej Mjanmy^[9]:

Maxomys pliosurifer Nishioka, Takai, Nishimura, Thaung Htike, Zin Maung Maung Thein, Egi, Tsubamoto & Maung Maung, 2014

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 3 H.J.V. Sody. Seventeen new generic, specific and subspecific names for Dutch East Indian mammals. „Natuurkundig tijdschrift voor Nederlandsch Indië”. 96, s. 55, 1936. (ang.).
1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 271–272. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 462–464. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 858–863. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Maxomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-05].
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 295–297. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-01-26]. (ang.).
↑ Taxonomy: Maxomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-01-26]. (ang.).
↑ Y. Nishioka, M. Takai, T.D. Nishimura, Thaung Htike, Zin Maung Maung Thein, N. Egi, T. Tsubamoto & Maung Maung. Late Pliocene rodents from the Irrawaddy sediments of central Myanmar and their palaeogeographical significance. „Journal of Systematic Palaeontology”. 13 (4), s. 295, 2014. DOI: 10.1080/14772019.2014.909537. (ang.).

[8] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Sody-1] 1 2 3 H.J.V. Sody. Seventeen new generic, specific and subspecific names for Dutch East Indian mammals. „Natuurkundig tijdschrift voor Nederlandsch Indië”. 96, s. 55, 1936. (ang.).

[Cichocki&inni-2] 1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 271–272. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-3] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 462–464. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Denys&inni-4] 1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 858–863. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Maxomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-05].

[amw-6] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 295–297. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[mdd-7] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-01-26]. (ang.).

[9] Taxonomy: Maxomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-01-26]. (ang.).

[nis&inni-10] Y. Nishioka, M. Takai, T.D. Nishimura, Thaung Htike, Zin Maung Maung Thein, N. Egi, T. Tsubamoto & Maung Maung. Late Pliocene rodents from the Irrawaddy sediments of central Myanmar and their palaeogeographical significance. „Journal of Systematic Palaeontology”. 13 (4), s. 295, 2014. DOI: 10.1080/14772019.2014.909537. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[a]

[8]

[9]