Niepokazek krzyżnik

Niepokazek krzyżnik

Mycetina cruciata
(Schaller, 1783)
Osobnik typowej formy barwnej
Osobnik aberracji celebra
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Rodzina	wygłodkowate
Podrodzina	Lycoperdininae
Rodzaj	Mycetina
Gatunek	Mycetina cruciata
Synonimy
Chrysomela cruciata Schaller, 1783 Phaeomychus cruciata (Schaller, 1783) Mycetina balanca Csiki, 1900 Mycetina binotata Costa, 1854 Mycetina fussi Csiki, 1900 Opatrum lithophila Herbst, 1783

Niepokazek krzyżnik^[1] (Mycetina cruciata) – gatunek chrząszcza z rodziny wygłodkowatych i podrodziny Lycoperdininae.

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1783 roku przez Johanna Gottlieba Schallera pod nazwą Chrysomela cruciata^[2].

Chrząszcz o owalnym, lekko wypukłym ciele długości od 3,8 do 4,5 mm. Ubarwiony jest lśniąco, jaskrawo czerwono z czarnym wzorem na pokrywach, złożonym z dwóch plam na każdej pokrywie: podłużnej wzdłuż szwu i poprzecznej w połowie długości. Typowo plamy te łączą się ze sobą w kształt krzyża, ale u ab. celebra plamy poprzeczne są małe i oddzielone od przepaski podłużnej. Długość trzeciego członu czułków nie przekracza dwukrotności długości członu poprzedniego. Przedplecze jest krótkie, znacznie szersze niż długie, z głęboką bruzdą u nasady i wyraźnymi bruzdami po bokach, o silnie wystających kątach przednich, na szeroko wykrojonej przedniej krawędzi zaopatrzone w błonę strydulacyjną. Powierzchnia tarczki jest gładka. Pokrywy są jajowate z dobrze rozwiniętymi guzami barkowymi, nieowłosione, skąpo i delikatnie punktowane. Szerokie przedpiersie ma tylny wyrostek sięgający za panewki przednich bioder. Dymorfizm płciowy silnie zaznacza się w budowie odnóży środkowej i tylnej pary. U samca wierzchołki ich goleni są zagięte dośrodkowo, a w tylnej parze mają ponadto wcięcia na krawędziach wewnętrznych^[3].

Owad ten zasiedla głównie lasy^[1]. Jest mykofagiczny^[3], przy czym osobniki dorosłe uzupełniają dietę grzybową sokiem wyciekającym z ran na drzewach^[1]. Bytuje w wilgotnych miejscach pod zagrzybiałą korą i w butwiejącym drewnie pniaków i pni drzew liściastych i iglastych (szczególnie świerków i sosen) oraz w grzybach nadrzewnych^[3][4][5]. Spotykany jest rzadko i sporadycznie^[5].

Gatunek palearktyczny. W Europie znany z Białorusi, Belgii, Bośni i Hercegowiny, Bułgarii, Chorwacji, Czarnogóry, Czech, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Liechtensteinu, Litwy, Luksemburgu, Łotwy, Mołdawii, Niemiec, Norwegii, Polski, Rumunii, Serbii, Słowacji, Słowenii, Szwecji, Szwajcarii, Ukrainy, Węgier i Włoch^[2]. Poza Europą znany z Kaukazu^[3][5]. Na północ sięga południa Fennoskandii i Karelii, a na zachód do Pirenejów^[5]. W Polsce znany głównie z pogórzy, ale prawdopodobnie występuje w całym kraju^[3][5].