Niezgodność płciowa

Niezgodność płciowa[1] (ang. gender incongruence) – termin stosowany w psychologii, medycynie i seksuologii, opisujący stan, w którym osoba nie identyfikuje się z płcią przypisaną jej przy urodzeniu. Wiąże się z rozbieżnością pomiędzy czyjąś tożsamością i ekspresją płciową, a płcią metrykalną[2].

Cierpienie spowodowane przez niezgodność płciową jest w DSM-5 określane jako dysforia płciowa.

Klasyfikacja i diagnoza

ICD-11

Termin ten został wprowadzony do klasyfikacji ICD wraz z opublikowaniem jedenastej wersji w czerwcu 2018 roku. W przeciwieństwie do używanego w ICD-10 określenia „transseksualizm”, nie jest zaliczana do zaburzeń psychicznych, zamiast tego zaliczono ją do kategorii „stany odnoszące się do zdrowia seksualnego” (ang. conditions related to sexual health)[1][3].

W ICD-11 wyróżnia się:

  • niezgodność płciowa w adolescencji lub dorosłości (HA60)
  • niezgodność płciowa w dzieciństwie (HA61)
  • niezgodność płciowa, niespecyficzna (HA6Z)

Niezgodność płciowa w adolescencji i dorosłości definiowana jest jako: „wyraźna i trwała niezgodność między doświadczaną przez daną osobę płcią a płcią, jaka została jej przypisana, co często skutkuje pragnieniem »tranzycji«, aby żyć i być akceptowanym jako osoba płci doświadczanej. Odbywa się to na drodze leczenia hormonalnego, zabiegów chirurgicznych lub innych usług mających na celu dostosowanie ciała osoby do płci doświadczanej w takim zakresie, w jakim tego pragnie. Diagnozy nie można postawić przed rozpoczęciem okresu dojrzewania”[1].

Niezgodność płciowa w dzieciństwie charakteryzuje się: „wyraźną niezgodnością pomiędzy doświadczaną/wyrażaną płcią, a płcią przypisaną przy urodzeniu. Obejmuje: silne pragnienie bycia innej płci niż płeć przypisana; silną niechęć do anatomicznych cech płciowych lub przewidywanych drugorzędowych cech płciowych i/lub silne pragnienie, by pierwszorzędowe i/lub przewidywane drugorzędowe cechy płciowe były zgodne z doświadczaną płcią; typowe dla płci doświadczanej, a nie przypisanej, zabawy użyciem wyobraźni, zabawki, gry, aktywności i płeć rówieśników. Niezgodność płciowa w dzieciństwie musi utrzymywać się przez około 2 lata. Izolowane zachowania i preferencje niezgodne z przypisaną płcią nie są podstawą do postawienia rozpoznania”[1].

DSM-5

Interwencje medyczne

Niezgodność płciowa nie jest obecnie postrzegana jako zaburzenie. Jednak spowodowana przez nią dysforia płciowa może wymagać różnych interwencji medycznych określanych jako „afirmujące płeć”, które można podzielić na hormonalne i chirurgiczne[2].

Hormonalne

Polega na terapii hormonalnej mającej na celu wykształcenie określonych drugorzędowych cech płciowych. Wyróżnia się feminizującą terapię hormonalną, stosowaną u trans kobiet, i maskulinizującą terapię hormonalną, stosowaną u trans mężczyzn.

Chirurgiczne

Przypisy

  1. 1 2 3 4 Marta Dora, Niezgodność płciowa w najnowszej klasyfikacji chorób ICD-11, „Przegląd Psychologiczny”, 65 (2), 2022, s. 35–40, DOI: 10.31648/przegldpsychologiczny.7750, ISSN 0048-5675 [dostęp 2024-10-20] (pol.).
  2. 1 2 Dominik Rachoń, Hormonalne interwencje afirmujące płeć u osób z niezgodnością płciową, „GAZETA GUMed”, Gdański Uniwersytet Medyczny, lipiec 2023.
  3. ↑ Gender incongruence and transgender health in the ICD [online], www.who.int [dostęp 2024-10-20] (ang.).

Bibliografia

  • Bartosz Grabski, Mijas Magdalena, Dora Marta, Iniewicz Grzegorz: Dysforia i niezgodność płciowa. Kompendium dla praktyków. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2020. ISBN 978-83-200-6133-8.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.