Niszczyciele typu Pará (1908)

Niszczyciele typu Pará (1908)
Ilustracja
„Mato Grosso”
Kraj budowy

 Wielka Brytania

Użytkownicy

 Marinha do Brasil

Stocznia

Yarrow, Glasgow

Wejście do służby

1909-1910

Wycofanie

1931-1946

Zbudowane okręty

10

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

560 ton

Długość

73,2 metra między pionami

Szerokość

7,2 m

Zanurzenie

2,4 m

Napęd

2 maszyny parowe potrójnego rozprężania
2 kotły Yarrow
moc 8000 KM
2 śruby

Prędkość

27 węzłów

Zasięg

3700 Mm przy prędkości 14 węzłów

Załoga

130

Uzbrojenie

2 działa kal. 102 mm (2 x I)
4 działa kal. 47 mm (4 x I)
2 wt kal. 450 mm (2 x I)

Niszczyciele typu Pará – brazylijskie niszczyciele z początku XX wieku i okresu I wojny światowej. W latach 1908–1910 w brytyjskiej stoczni Yarrow w Glasgow zbudowano dziesięć okrętów tego typu. Jednostki weszły w skład Marinha do Brasil w latach 1909–1910, służąc na Atlantyku. Po wypowiedzeniu przez Brazylię wojny Niemcom wzięły ograniczony udział w działaniach wojennych. Okręty wycofano ze służby w latach 30. i 40. XX wieku.

Projekt i budowa

Niszczyciele typu Pará zamówione zostały w Wielkiej Brytanii na podstawie programu rozbudowy floty brazylijskiej z 1907 roku[1][2]. Projekt jednostek był bardzo podobny do brytyjskich niszczycieli typu River, różniąc się wzmocnionym uzbrojeniem artyleryjskim[1][2]. Okręty przeznaczone były do współdziałania z zamówionymi w tym samym czasie w Wielkiej Brytanii krążownikami typu Bahia[2]. Jednostki były bardzo zwrotne i miały doskonałe przyspieszenie - w ciągu 30 sekund uzyskiwały ona maksymalną prędkość, a średnica okręgu kreślonego przez skręcający okręt wynosiła 340 metrów przy pełnej prędkości[1][2]. Okręty podzielone były na dziesięć przedziałów wodoszczelnych za pomocą grodzi biegnących od zewnętrznego poszycia dna do górnego pokładu[1].

Wszystkie okręty typu Pará zbudowane zostały w stoczni Yarrow w Glasgow[1][3]. Stępki okrętów położono w 1908 roku[2], a zwodowane zostały w latach 1908–1910[1][2].

Okręt Stocznia Początek budowy Wodowanie Wejście do służby
„Amazonas” (CT-1) Yarrow 1908 21 listopada 1908 1909
„Pará” (CT-2) 14 lipca 1908
„Piauí” (CT-3) 7 września 1908 grudzień 1909
„Rio Grande do Norte” (CT-4) 1909 1909
„Paraíba” (CT-5) 18 maja 1909
„Alagoas” (CT-6) 29 lipca 1909 1910
„Sergipe” (CT-7) 25 maja 1910
„Paraná” (CT-8) 27 marca 1910
„Santa Catarina” (CT-9) 26 października 1909
„Mato Grosso” (CT-10) 23 stycznia 1909 1909

Dane taktyczno–techniczne

Okręty były niewielkimi, pełnomorskimi niszczycielami o długości między pionami 73,2 metra, szerokości 7,2 metra i średnim zanurzeniu 2,4 metra[1][3]. Wyporność normalna wynosiła 560 ton[1][4]. Okręty napędzane były przez dwie czterocylindrowe pionowe maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej projektowanej mocy 8000 koni mechanicznych (KM), do których parę dostarczały dwa kotły typu Yarrow[1][5]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 27 węzłów[1][5][a]. Okręty zabierały zapas 140 ton węgla, co zapewniało zasięg wynoszący 3700 Mm przy prędkości 14 węzłów[1][2][b].

Okręty były uzbrojone w dwa pojedyncze działa kal. 102 mm (4 cale) Vickers Mark M L/40 oraz cztery pojedyncze trzyfuntowe działa kal. 47 mm Hotchkiss M1885 L/40[1][2]. Uzbrojenie uzupełniały dwie pojedyncze wyrzutnie torped kal. 450 mm (18 cali)[1][2][c]. Okręty nie miały systemu kierowania ogniem, co utrudniało skuteczne wykorzystanie uzbrojenia artyleryjskiego i torpedowego[5].

Załoga pojedynczego okrętu składała się z 130 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][2][d].

Służba

Niszczyciele typu Pará zostały wcielone do służby w Marinha do Brasil w latach 1909–1910[2]. Jednostki otrzymały numery taktyczne 1–10[1][4]. Okręty pełniły służbę podczas I wojny światowej, jednak ich udział w działaniach wojennych (podobnie jak całej marynarki brazylijskiej) był znikomy[8]. Jedynie cztery jednostki („Piauí”, „Rio Grande do Norte”, „Paraíba” i „Santa Catarina”) uczestniczyły w latach 1917–1918 w patrolach u wybrzeży Afryki Zachodniej[1]. Niszczyciele znajdowały się wtedy w złym stanie technicznym[4]. Wszystkie okręty wycofano ze służby w latach 30. i 40. – pierwsza z listy floty została skreślona „Amazonas” (w 1931 roku), a jako ostatni banderę opuścił „Mato Grosso” (we wrześniu 1946 roku)[2][9].

Uwagi

  1. ↑ Na próbach okręty osiągnęły prędkości od 27,16 do 28,74 węzła przy mocy 6563 – 8877 KM[6].
  2. ↑ Według Jane’s Fighting Ships of World War I i Jane’s Fighting Ships 1934 zasięg wynosił 1600 Mm przy prędkości 15 węzłów[4][5].
  3. ↑ Brytyjskie torpedy 18-calowe miały faktyczny kaliber 17,72 cala (450 mm)[7].
  4. ↑ Według Jane’s Fighting Ships 1934 załoga liczyła 75 osób[5].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 406.
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Ivan Gogin: PARA destroyers (1909-1910). Navypedia. [dostęp 2017-04-23]. (ang.).
  3. 1 2 J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 530.
  4. 1 2 3 4 John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: 1990, s. 302.
  5. 1 2 3 4 5 Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: 1934, s. 114.
  6. ↑ T.A. Brassey (red.): The Naval Annual 1912. Portsmouth: 1912, s. 253.
  7. ↑ Tony DiGiulian: Torpedoes of the United Kingdom/Britain. www.navweaps.com. [dostęp 2017-04-23]. (ang.).
  8. ↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 352.
  9. ↑ Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: 1980, s. 416.

Bibliografia

  • T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1912. Portsmouth: J. Griffin and Co., 1912. (ang.).
  • Tony DiGiulian: Torpedoes of the United Kingdom/Britain. www.navweaps.com. [dostęp 2017-04-23]. (ang.).
  • Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
  • Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
  • Ivan Gogin: PARA destroyers (1909-1910). Navypedia. [dostęp 2017-04-23]. (ang.).
  • Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
  • John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
  • Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: Sampson Low, Marston & Co., 1934. (ang.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.