Nowogwinejek

Nowogwinejek
	Leptomys
	O. Thomas, 1897
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszy
Plemię	Hydromyini
Rodzaj	nowogwinejek
	Typ nomenklatoryczny
	Leptomys elegans O. Thomas, 1897
Gatunki
	5 gatunków – zobacz opis w tekście
	5 gatunków – zobacz opis w tekście

Nowogwinejek^[2] (Leptomys) – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące endemicznie na Nowej Gwinei^[3]^[4]^[5].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 117–194 mm, długość ogona 125–171 mm, długość ucha 15–26 mm, długość tylnej stopy 31–45 mm; masa ciała 34–120 g^[4]^[6].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1897 roku angielski zoolog Oldfield Thomas w artykule zatytułowanym O ssakach zebranych w Brytyjskiej Nowej Gwinei przez dr Lamberto Lorię, opublikowanym w czasopiśmie „Annali del Museo civico di storia naturale di Genova”^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) nowogwinejek wytworny (L. elegans).

Etymologia

Leptomys: gr. λεπτος leptos ‘mały, smukły, delikatny’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[7].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[8]^[6]^[3]^[2]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[2]	Podgatunki^[4]^[3]^[6]	Rozmieszczenie geograficzne^[4]^[3]^[6]	Podstawowe wymiary^[4]^[6]^[a]	Status IUCN^[9]
Leptomys arfakensis	Musser, K.M. Helgen & Lunde, 2008	nowogwinejek arfakiański	gatunek monotypowy	endemit Indonezji (północno-zachodnia Nowa Gwinea (znany z 2 okazów zebranych w 1925 roku w górach Arfak)); zakres wysokości: około 1000 m n.p.m.	DC: 13,8–15,1 cm DO: około 14,6 cm MC: brak danych	DD
Leptomys signatus	Tate & Archbold, 1938	nowogwinejek krasowy	gatunek monotypowy	endemit Papui-Nowej Gwinei (południowo-środkowa Nowa Gwinea (górny i dolny bieg rzeki Fly, środkowy bieg rzeki Strickland, góra Bosavi i płaskowyż Darai)); zakres wysokości: 0–1400 m n.p.m.	DC: 14 15,5cm DO: 14,3–15,5 cm MC: około 80 g	LC
Leptomys elegans	O. Thomas, 1897	nowogwinejek wytworny	gatunek monotypowy	endemit Papui-Nowej Gwinei (południowo-wschodnia Nowa Gwinea (rozproszone populacje w dwóch obszarach: rzeki Kikori i Strickland)); zakres wysokości: 20–1500 m n.p.m.	DC: 14,2–19,4 cm DO: 12,5–16,4 cm MC: 66–120 g	LC
Leptomys ernstmayri	Rümmler, 1932	nowogwinejek papuaski	gatunek monotypowy	Indonezja i Papua-Nowa Gwinea: Nowa Gwinea (góry Foja, pasmo górskie Adelbert, półwysep Huon i wschodnie wyżyny); zakres wysokości: 1150–2200 m n.p.m.	DC: 12,4–15,6 cm DO: 13,2–17,1 cm MC: 48–70 g	LC
Leptomys paulus	Musser, K.M. Helgen & Lunde, 2008	nowogwinejek leśny	gatunek monotypowy	endemit Papui-Nowej Gwinei (południowo-wschodnia Nowa Gwinea (pasma górskie Astrolabe i Maneau)); zakres wysokości: 1240–1530 m n.p.m.	DC: 11,7–13,2 cm DO: 13,8–16,3 cm MC: 34–52 g	DD

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, DD – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia.

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 O. Thomas. On the mammals collected in British New Guinea by dr. Lamberto Loria. „Annali del Museo civico di storia naturale di Genova”. Serie 2^a. 18 (38), s. 610, 1897. (ang.).
1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 270. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 496. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 687–689. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Leptomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-10].
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 319–320. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 372, 1904. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-02-03]. (ang.).
↑ Taxonomy: Leptomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-02-03]. (ang.).

[9] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Thomas-1] 1 2 O. Thomas. On the mammals collected in British New Guinea by dr. Lamberto Loria. „Annali del Museo civico di storia naturale di Genova”. Serie 2^a. 18 (38), s. 610, 1897. (ang.).

[Cichocki&inni-2] 1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 270. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-3] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 496. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Denys&inni-4] 1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 687–689. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Leptomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-10].

[amw-6] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 319–320. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-7] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 372, 1904. (ang.).

[mdd-8] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-02-03]. (ang.).

[10] Taxonomy: Leptomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-02-03]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[a]

[9]