Olszana

Olszana
wieś
Ilustracja
Sady w Olszanie
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

nowosądecki

Gmina

Podegrodzie

Wysokość

360 m n.p.m.

Liczba ludności (2010)

1785[1]

Strefa numeracyjna

18

Kod pocztowy

33-386[2]

Tablice rejestracyjne

KNS

SIMC

0460693

Położenie na mapie gminy Podegrodzie
Mapa konturowa gminy Podegrodzie, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Olszana”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Olszana”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Olszana”
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego
Mapa konturowa powiatu nowosądeckiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Olszana”
Ziemia49°34′01″N 20°31′20″E/49,566944 20,522222[3]
Strona internetowa
Fragment Budzynia Olszańskiego
Szkoła podstawowa
Remiza OSP

Olszana – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Podegrodzie. Dzięki dobremu położeniu i sprzyjającym warunkom znana jest z rozległych sadów owocowych.

Położenie

Miejscowość położona w dolinie rzeki Jastrzębik, w Beskidzie Wyspowym na wysokości około 360 m n.p.m. znajduje się w odległości około 7 km od Podegrodzia i 20 km od Nowego Sącza. Zajmuje 7,97 km² (12,3% powierzchni gminy)[4]). Graniczy z: Rogami, Olszanką, Czarnym Potokiem, Jadamwolą[5] oraz z Szczereżem.

Części wsi

Integralne części wsi Olszana:[6][7]

części wsi
Dworskie, Działki, Górki, Nawsie, Podgórki, Słona, Stanęcin, Wolica
przysiółki
Budzyń, Świercze, Wydarta, Zalesie, Zawsie

Toponimika

Najstarszy zapis: Olsana nazwy pochodzi z 1289. Jan Długosz w "Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis" wymienia nazwę Olschana. Nazwa wsi pochodzi od olszyn porastających brzegi potoku Jastrzębik.

Historia

Wieś wzmiankowana po raz pierwszy w 1289 w Kodeksie Małopolskim. Kolejne wzmianki pochodzą z 1293 i mówią o założeniu wsi na tzw. surowym korzeniu przez Mateusza, kapelana św. Kingi. W 1317 otrzymała lokację na prawie magdeburskim. W XIV wieku była własnością sądeckich Klarysek.

Od XV wieku stanowiła własność królewską[8].

Od 1820 istniała tu szkoła, która mieściła się w drewnianym domku krytym strzechą. W 1900 wybudowano budynek nowej szkoły, również drewniany. W 1934 wieś nawiedziła powódź, która zniszczyła wiele zabudowań, w tym szkołę. W 1940 wieś nawiedziła kolejna powódź, oraz klęska nieurodzaju, a w 1942 epidemia czerwonki, w wyniku której zmarło 60 mieszkańców wsi, w tym 6 dzieci[9].

W latach 1954–1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Olszana, po jej zniesieniu w gromadzie Podegrodzie. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie nowosądeckim.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii w Czarnym Potoku. Działa tu też gospodarstwo agroturystyczne.

Zabytki

  • Liczne murowane i drewniane przydrożne kapliczki i krzyże.

Edukacja

  • Szkoła Podstawowa im. Mieczysława Wieczorka[10].
  • W budynku szkoły podstawowej mieści się filia Biblioteki Gminnej w Podegrodziu. Powstała 7 stycznia 1957[11].

Sport

Sztuka

W Olszanie działa dwóch twórców ludowych. Antoni Potoniec – malarz, rzeźbiarz, ale przede wszystkim gawędziarz. Jego repertuar obejmuje legendy i opowiadania w gwarze podegrodzkiej. Wojciech Wierzycki – zajmuje się głównie rzeźbieniem drewnianych zegarów[12].

OSP Olszana

Historia

Jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej w Olszanie powstała w 1989 z inicjatywy Stanisława Tomczyka. Na początku siedzibą strażaków było pomieszczenie wynajmowane od Gminnej Spółdzielni. W 1990 przystąpiono do budowy remizy[13].

Wyposażenie

Na wyposażeniu jednostki znajdują się: samochód Mercedes 1224[14], motopompa, agregat prądotwórczy oraz inne podstawowe sprzęty ratownicze i gaśnicze.

Przypisy

  1. ↑ Liczba ludności w 2010 r.. [dostęp 2011-07-05]. (pol.).
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 847 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 92509
  4. ↑ Powierzchnia Olszanej. [dostęp 2011-02-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-22)]. (pol.).
  5. ↑ Sebastian Duchowicz, Jadamwola – Gmina Łukowica [online], lukowica.pl [dostęp 2017-12-10].
  6. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
  7. ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  8. ↑ Informacje w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. [dostęp 2011-08-15]. (pol.).
  9. ↑ Informacje na stronie UG Podegrodzie. [dostęp 2011-02-02]. (pol.).
  10. ↑ Szkoła Podstawowa w Olszanie
  11. ↑ Informacje o filii. [dostęp 2011-02-02]. (pol.).
  12. ↑ Twórcy ludowi na stronie GOK-u. [dostęp 2011-08-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-30)]. (pol.).
  13. ↑ Informacje o OSP Olszana. [dostęp 2011-02-02]. (pol.).
  14. ↑ OSP Olszana – Nowy Sącz 112 [online], nowysacz112.pl [dostęp 2017-12-18] (pol.).

Bibliografia

  • Zenon Piotr Szewczyk: O pochodzeniu nazw miejscowych Gminy Podegrodzie i okolic. Nowy Sącz: UG Podegrodzie, Biblioteka Gminna w Podegrodziu, 2009. ISBN 978-83-60822-59-3.
  • Kościoły i kapliczki w Gminie Podegrodzie. Podegrodzie: UG Podegrodzie, GOK Podegrodzie, 2004.
  • Olszana. W: Jan Pastuszczak: Gmina Podegrodzie. Jacek Kula, Jerzy Nieć, Krzysztof Bodziony (ilustracje); Stanisław Mendelowski (redakcja). Krosno: P.U.W. „Roksana”, 2006, s. 35-37. ISBN 83-7343-126-8.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.