Oskar Stuhr
 Oskar Stuhr (1937) | |
| Data i miejsce urodzenia |
8 października 1881 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
3 października 1962 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
adwokat |
| Tytuł naukowy |
doktor nauk prawnych |
| Odznaczenia | |
 | |
Oskar Tadeusz Stuhr (ur. 8 października 1881 w Krakowie[1], zm. 3 października 1962[2] tamże[3]) – polski adwokat, doktor nauk prawnych, działacz społeczny i polityczny, radny miasta Krakowa[4], członek Stronnictwa Narodowego, prezes klubu sportowego Korona Kraków[5], wiceprezes Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Krakowie[6].
Życiorys
W 1901 zdał egzamin dojrzałości w III Gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego w Krakowie[7], po czym rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim[8]. 30 lipca 1909 uzyskał stopień naukowy doktora praw. W 1911 był członkiem wspierającym Towarzystwa Szkoły Ludowej w Krakowie[9]. W latach 1914–1915 jako podporucznik piechoty brał udział w obronie Twierdzy Przemyśl, za co otrzymał Krzyż Zasługi Wojskowej (Militärverdienstkreutz)[10]. W odrodzonej Polsce posiadał stopień kapitana rezerwy Wojska Polskiego[11].
W okresie międzywojennym był obrońcą w licznych procesach politycznych, m.in. bronił redaktora naczelnego dziennika „Czas” Antoniego Beaupré w procesie o konfiskatę nakładu gazety[12], narodowca Jana Stoszki, który – napadnięty przez socjalistów – postrzelił napastników[13] oraz działacza Stronnictwa Narodowego Adama Doboszyńskiego w procesie dotyczącym tzw. wyprawy myślenickiej[14][5][15]. Był również adwokatem strony polskiej w procesie w sprawie pogromu w Przytyku[16]. Należał do Związku Adwokatów Polskich[3]. W 1935 został wybrany prezesem Sądu Dyscyplinarnego w Krakowie[17]. Działalność polityczną rozpoczął w Związku Ludowo-Narodowym[3]. Następnie był prezesem koła Stronnictwa Narodowego Kraków-Podgórze[18]. Członek centrali związkowej o profilu narodowym – Zjednoczenia Zawodowego „Praca Polska”. Zasiadał w Narodowym Komitecie Wyborczym[3]. W latach 1938–1939 sprawował mandat radnego Krakowa z ramienia Stronnictwa Narodowego[19][4]. Był także jednym z prezesów podgórskiego klubu sportowego „Korona” i wiceprezesem krakowskiego Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[20].
Po wybuchu wojny został 10 listopada 1939 aresztowany przez Niemców i umieszczony w więzieniu Montelupich[21][22]. Pod koniec grudnia został przeniesiony do więzienia „Arbeitslager” w Nowym Wiśniczu[23]. W czerwcu 1940 przetransportowano go do KL Auschwitz, gdzie otrzymał numer więzienny 947[24]. 12 sierpnia został zwolniony z obozu[22][25]. Po wojnie zeznawał w procesie Rudolfa Hössa – komendanta obozu Auschwitz-Birkenau[22]. W latach 50. był rozpracowywany przez WUBP w Krakowie za swoją przedwojenną przynależność do ruchu narodowego[18].
%252C_26_Rakowicka_street%252C_Krak%C3%B3w%252C_Poland.jpg)
Zmarł 3 października 1962 na zawał serca[26]. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie[2].
Życie prywatne
Był synem przybyłych z Dolnej Austrii restauratora Leopolda i Anny z Thillów[1][6]. Miał dwóch braci, Rudolfa i Leopolda[27]. Wnukiem jego brata był aktor Jerzy Stuhr[a][28], a prawnukiem Maciej Stuhr.
Po I wojnie światowej ożenił się z dużo młodszą Niemką imieniem Elsa, jednak małżeństwo przetrwało zaledwie dwa dni[29]. W 1946 wziął ślub cywilny z Marią Chorąży (z domu Wędrych)[30].
Uwagi
- ↑ Jerzy Stuhr w swojej książce pt. Stuhrowie. Historie rodzinne wyjaśnił: „Z trzech synów pradziadka Stuhra najbardziej otwarty i pełen radości życia był Oskar. I choć był tylko bratem mojego prawdziwego dziadka, Leopolda juniora, to właśnie z Oskarem miałem najlepszy kontakt”
Przypisy
- 1 2 Akt urodzenia Oskara Tadeusza Stuhra, szukajwarchiwach.gov.pl, 1881 (łac.).
- 1 2 Lokalizator Grobów – Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2020-02-16].
- 1 2 3 4 Stuhr Oskar Tadeusz, [w:] Adam Wątor, Słownik działaczy Narodowej Demokracji w Galicji, Szczecin 2008, s. 180, ISBN 978-83-751-810-9-8.
- 1 2 Mały Dziennik, R.5, nr 71/72 (12/13 marca 1939), s. 16
- 1 2 Okiem Jerzego Stuhra: Chichot historii, czyli rzecz o moim dziadku [online], plus.gazetakrakowska.pl, 28 września 2019 [dostęp 2020-02-16] (pol.).
- 1 2 Akta Krakowskiej Okr. Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w sprawie karnej b. komendanta obozu koncentracyjnego Oświęcim-Brzezinka Rudolfa Hossa, „{{{czasopismo}}}”, Najwyższy Trybunał Narodowy, https://www.zapisyterroru.pl/, 13 września 1945 [dostęp 2020-02-16].
- ↑ Czas, R.54, nr 145 (27 czerwca 1901) – wyd. wieczorne, s. 3.
- ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 81–82.
- ↑ Sprawozdanie 1 Koła Towarzystwa Szkoły Ludowej w Krakowie za Rok .. 1911, Kraków 1912, s. 48.
- ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 84–87.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924, Warszawa 1924, s. 156.
- ↑ Czas, R.86 [i.e. 87], nr 280 (11 października 1934), s. 4.
- ↑ Mały Dziennik, R.5, nr 67 (8 marca 1939), s. 4.
- ↑ Dziennik Wileński, R.21, nr 267 (28 września 1937), s. 4.
- ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 96–97.
- ↑ Kurjer Poznański, R.31, nr 253 (3 czerwca 1936) – wyd. główne, s. 3.
- ↑ Mały Dziennik, R.1, nr 218 (21 grudnia 1935), s. 5.
- 1 2 Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej – Oskar Tadeusz Stuhr [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2025-03-23].
- ↑ Mały Dziennik, R.4, nr 346 (16 grudnia 1938), s. 4.
- ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 99, 103.
- ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 103.
- 1 2 3 Archiwum ofiar terroru nazistowskiego i komunistycznego w Krakowie 1939–1956 [online], krakowianie1939-56.mhk.pl [dostęp 2020-02-16].
- ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 108.
- ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 117–118.
- ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 122–129.
- ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 82.
- ↑ Stuhrowie. Historie rodzinne – Jerzy Stuhr [online], dkk.wimbp.lodz.pl [dostęp 2020-02-16].
- ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 79.
- ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 99.
- ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 155, 170.
Bibliografia
- Jerzy Stuhr: Stuhrowie. Historie rodzinne. Aleksandra Pawlicka (oprac.). Wydawnictwo Literackie, 2009. ISBN 978-83-08-04273-1.