PSA X
PSA X – silnik o wewnętrznym spalaniu, wykorzystywany do napędu samochodów firm Citroën, Peugeot, Talbot i Renault. Stosowany do napędu samochodów klasy A, B, C/D. Silnik został skonstruowany w 1972 roku i po raz pierwszy zastosowany w samochodzie Peugeot 104. Popularnie nazywany "monoblok", "leżak".
Konstrukcja zastąpiona w 1988 roku przez linię silników TU
Budowa ogólna
Silnik czterosuwowy, rzędowy, czterocylindrowy, posiadający dwa zawory na cylinder, o zapłonie iskrowym, chłodzony cieczą. Blok silnika i głowica wykonane ze stopów aluminium, w bloku osadzone tuleje cylindrowe typu mokrego. Montowany poprzecznie do osi pojazdu, napędzający koła przednie, kadłub wraz z głowicą pochylone pod kątem 72° do tyłu pojazdu. Pojemności silnika od 954 cm³ do 1360 cm³. Skrzynia biegów typu BH3 w zależności od modelu, manualna, 4- lub 5-biegowa, zamontowana pod silnikiem (w misce olejowej silnika).
Silnik wraz ze skrzynią biegów i mechanizmem różnicowym stanowi jedną całość. Układ smarowania jest wspólny.
Układ rozrządu
Pojedynczy wałek rozrządu zamontowany w głowicy (SOHC), napędzany łańcuchem od wału korbowego, łańcuch napinany napinaczem hydraulicznym. Luz zaworów regulowany ręcznie przy użyciu śrub z nakrętką kontrującą umieszczonych na końcach dźwigienek.
Układ zasilania
Silniki we wszystkich wersjach wyposażone były w gaźnik (lub gaźniki) jedno- lub dwuprzelotowe. Gaźnik zasilany przez pompę membranową napędzaną krzywką na wałku rozrządu.
Układ zapłonowy
Silnik posiada rozdzielaczowy układ zapłonowy z aparatem zapłonowym typu Ducellier (Valeo) lub Bosch. Dynamiczny kąt wyprzedzenia zapłonu regulowany podciśnieniowo.
Wersje
Silnik XV
| Typ | Pojemność skokowa | Średnica/skok tłoka | Moc | Uwagi |
|---|---|---|---|---|
| XV3 (108) | 954 cm³ | 70mm/62mm | 46KM (34kW) | Gaźnik jednoprzelotowy |
| XV5 (108) | 954 cm³ | 70mm/62mm | 45KM (33kW) | Gaźnik jednoprzelotowy |
| XV8 (108C) | 954 cm³ | 70mm/62mm | 44KM (32kW) | Gaźnik jednoprzelotowy |
Montowany w samochodach Citroën LN, Citroën Visa, Citroën C15, Peugeot 104, Peugeot 205 oraz Talbot Samba.
Silnik XW
| Typ | Pojemność skokowa | Średnica/skok tłoka | Moc | Uwagi |
|---|---|---|---|---|
| XW? (109K) | 1124 cm³ | 72mm/69mm | 48KM (35kW) | Gaźnik jednoprzelotowy |
| XW3 (109) | 1124 cm³ | 72mm/69mm | 57KM (42kW) | Gaźnik jednoprzelotowy |
| XW3S (121) | 1124 cm³ | 72mm/69mm | 65KM (48kW) | Gaźnik dwuprzelotowy |
| XW7 (109F) | 1124 cm³ | 72mm/69mm | 50KM (37kW) | Gaźnik jednoprzelotowy |
Montowany w samochodach Citroën LN, Citroën Visa, Citroën C15, Peugeot 104, Peugeot 205 oraz Talbot Samba.
Silnik XZ
| Typ | Pojemność skokowa | Średnica/skok tłoka | Moc | Uwagi |
|---|---|---|---|---|
| XZ5 (129) | 1219 cm³ | 75mm/69mm | 57KM (42kW) | Gaźnik jednoprzelotowy |
| XZ? (129) | 1219 cm³ | 75mm/69mm | 58KM (43kW) | Gaźnik jednoprzelotowy |
| XZ? (129) | 1219 cm³ | 75mm/69mm | 64KM (47kW) | Gaźnik dwuprzelotowy |
| XZ7 R | 1219 cm³ | 75mm/69mm | 90KM (66kW) | Dwa gaźniki dwuprzelotowe |
Montowany w samochodach Citroën LN, Citroën Visa, Peugeot 104, Peugeot 205, Talbot Samba oraz Renault 14.
Silnik XY
| Typ | Pojemność skokowa | Średnica/skok tłoka | Stopień sprężania | Moc | Maksymalny moment obrotowy | Uwagi |
|---|---|---|---|---|---|---|
| XY6C (150A) | 1360 cm³ | 75mm/77mm | 9,3:1 | 61KM (45kW) | ? | Gaźnik jednoprzelotowy |
| XY6D (150C) | 1360 cm³ | 75mm/77mm | 9,3:1 | 72KM (53kW) | 108Nm przy 3000obr. | Gaźnik dwuprzelotowy |
| XY6Y (150B) | 1360 cm³ | 75mm/77mm | 9,3:1 | 72KM (53kW) | 108Nm przy 3000obr. | Gaźnik dwuprzelotowy |
| XY6DTR (150F) | 1360 cm³ | 75mm/77mm | 8,1:1 | 67KM (49kW) | 100Nm przy 3000obr. | Gaźnik dwuprzelotowy |
| XY6D (150J) | 1360 cm³ | 75mm/77mm | 9,3:1 | 72KM (53kW) | 106Nm przy 3000obr. | Gaźnik dwuprzelotowy |
| XY6 (150C) | 1360 cm³ | 75mm/77mm | ? | 71KM (52kW) | ? | Gaźnik dwuprzelotowy |
| XY6B (150) | 1360 cm³ | 75mm/77mm | ? | 72KM (53kW) | ? | Gaźnik dwuprzelotowy |
| XY? | 1360 cm³ | 75mm/77mm | ? | 112KM (82kW) | ? | Dwa gaźniki dwuprzelotowe |
| XY7 (150D)(150G)(X5J) | 1360 cm³ | 75mm/77mm | ? | 60KM (44kW) | ? | Gaźnik jednoprzelotowy |
| XY8 (150H) | 1360 cm³ | 75mm/77mm | ? | 79KM (58kW) | ? | Dwa gaźniki jednoprzelotowe |
| XY8 (150B) | 1360 cm³ | 75mm/77mm | ? | 80KM (59kW) | ? | Gaźnik ??? |
| XYR | 1360 cm³ | 75mm/77mm | ? | 93KM (68kW) | ? | Dwa gaźniki dwuprzelotowe |
Montowany w samochodach Citroën LN, Citroën Visa, Citroën C15, Citroën BX, Peugeot 104, Peugeot 205, Talbot Samba oraz Renault 14.
Wady i zalety
+ Mała wysokość i zwarta budowa.
+ Wspólny układ smarowania.
+ Półosie napędowe o równej długości.
- Utrudnione serwisowanie lub wymagające specjalnych narzędzi.
- Wyższy hałas wytwarzany przez silnik w porównaniu do konwencjonalnych silników oraz komplikacja budowy. Wynika to z 3 dodatkowych kół zębatych tworzących przekładnię pomiędzy wałem korbowym a skrzynią biegów.
- Szybsze zużycie oleju, Konieczność starannej obsługi.
Inne silniki PSA
Bibliografia
- "Pojazdy francuskie" Zdzisław Podbielski, Warszawa, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1986, ISBN 83-206-0568-7