Papuasogon

Papuasogon
	Chiruromys
	O. Thomas, 1888
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszy
Plemię	Hydromyini
Rodzaj	papuasogon
	Typ nomenklatoryczny
	Chiruromys forbesi O. Thomas, 1888
Gatunki
	3 gatunki – zobacz opis w tekście
	3 gatunki – zobacz opis w tekście

Papuasogon^[2] (Chiruromys) – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Rozmieszczenie geograficznie

Rodzaj obejmuje gatunki występujące endemicznie w Papui-Nowej Gwinei^[3]^[4]^[5].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 84,5–161 mm, długość ogona 128–233 mm, długość ucha 12–22,2 mm, długość tylnej stopy 23,6–37 mm; masa ciała 23–122 g^[4]^[6].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1888 roku angielski zoolog Oldfield Thomas w artykule zatytułowanym Opis nowego rodzaju i gatunku szczura z Nowej Gwinei, opublikowanym w czasopiśmie „Proceedings of the Zoological Society of London”^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) papuasogon większey (Ch. forbesi).

Etymologia

Chiruromys: gr. χειρ kheir, χειρος kheiros ‘dłoń’; ουρα oura „ogon”; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[7].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[8]^[6]^[3]^[2]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[2]	Podgatunki^[4]^[3]^[6]	Rozmieszczenie geograficzne^[4]^[3]^[6]	Podstawowe wymiary^[4]^[6]^[a]	Status IUCN^[9]
Chiruromys forbesi	O. Thomas, 1888	papuasogon większy	gatunek monotypowy	wschodnia Nowa Gwinea (południowo-wschodni półwysep, dolina rzeki Markham oraz Wyspy d’Entrecasteaux); zakres wysokości: 700–1300 m n.p.m.	DC: 13,4–16,1 cm DO: 21–23 cm MC: 100–122 g	LC
Chiruromys lamia	(O. Thomas, 1897)	papuasogon szerokogłowy	gatunek monotypowy	wschodnia Nowa Gwinea (południowo-wschodni półwysep, wraz z pasmami górskimi Astrolabe, Owen Stanley i Maneau); zakres wysokości: 1200–2300 m n.p.m.	DC: 9,7–12 cm DO: 14,7–17,2 cm MC: 40–56 g	LC
Chiruromys vates	(O. Thomas, 1908)	papuasogon mniejszy	gatunek monotypowy	południowo-wschodnia Nowa Gwinea (od jeziora Murray i górnego biegu rzeki Fly na wschód do pasma górskiego Astrolabe i Kokoda Gap); zakres wysokości: 0–2200 m n.p.m.	DC: 8,4–12,6 cm DO: 12,8–18,3 cm MC: 23–68 g	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski.

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 O. Thomas. Description of a new Genus and Species of Rat from New Guinea. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 56, s. 237, 1888. (ang.).
1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 266. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 490. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 680–682. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Chiruromys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-09].
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 315. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 183, 1904. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-02-02]. (ang.).
↑ Taxonomy: Chiruromys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-02-02]. (ang.).

[9] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Thomas-1] 1 2 O. Thomas. Description of a new Genus and Species of Rat from New Guinea. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 56, s. 237, 1888. (ang.).

[Cichocki&inni-2] 1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 266. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-3] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 490. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Denys&inni-4] 1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 680–682. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Chiruromys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-09].

[amw-6] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 315. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-7] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 183, 1904. (ang.).

[mdd-8] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-02-02]. (ang.).

[10] Taxonomy: Chiruromys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-02-02]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[a]

[9]