Parafia Ewangelicko-Augsburska w Międzyrzeczu Górnym
 Kościół i budynek parafialny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Adres |
43-392 Międzyrzecze Górne 239 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Diecezja | |
| Kościół | |
| Filie | |
| Pastor |
ks. Andrzej Dyczek |
Położenie na mapie gminy Jasienica _location_map.png) | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bielskiego  | |
 49°50′50,15″N 18°56′28,25″E/49,847264 18,941181 | |
| Strona internetowa | |
.svg.png){kind=small}
Parafia Ewangelicko-Augsburska w Międzyrzeczu Górnym – parafia luterańska z siedzibą w Międzyrzeczu Górnym, należąca do diecezji cieszyńskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP[1]. Swoim zasięgiem obejmuje Międzyrzecze Górne, Międzyrzecze Dolne, Mazańcowice, Ligotę, Zabrzeg i Bronów[2]. Według stanu na 1 stycznia 2025 parafia liczyła 536 wiernych[3].
Historia
W okresie Reformacji większość mieszkańców Międzyrzecza przyjęła luteranizm. W 1565 ewangelickim stał się miejscowy kościół. Pierwszym proboszczem powstałej tutaj parafii luterańskiej został ks. ks. Baltazar Matthia. Kościół został odebrany wspólnocie ewangelickiej w 1654[4].
Na mocy ogłoszonego w 1781 patentu tolerancyjnego powstały parafie ewangelickie w Bielsku i Jaworzu. Ich członkami stali się również wierni z Międzyrzecza. Z parafii w Bielsku wyłoniła się następnie parafia w Starym Bielsku, gdzie 24 czerwca 1827 poświęcony został kościół Jana Chrzciciela[5]. W skład nowo utworzonej parafii starobielskiej weszli również częściowo ewangelicy z rejonu Międzyrzecza, Mazańcowic, Ligoty oraz Bronowa[4].
Po Wiośnie Ludów w 1848 w Cesarstwie Austriackim nastąpiło równouprawnienie wyznań protestanckich względem dotąd panującego katolickiego uwieńczone wydaniem Patentu Protestanckiego w 1861[6]. 23 kwietnia 1864 powstała nowa parafia ewangelicka w Międzyrzeczu Górnym, której częścią stały się za uzgodnieniem z macierzystymi parafiami w Jaworzu i Bielsku wchodzące do tej pory w ich skład gminy Bronów, Landek, Ligota, Mazańcowice, Międzyrzecze Dolne, Międzyrzecze Górne oraz Zabrzeg. Pierwszym proboszczem nowej parafii został ks. Andrzej Krzywoń. 1 listopada 1866 został poświęcony kościół ewangelicki w Międzyrzeczu Górnym[4].
Celem zachowania „charakteru ewangelicko-niemieckiego” przedstawiciele parafii w 1922 wyrazili chęć przyłączenia się do Ewangelickiego Kościoła Unijnego na polskim Górnym Śląsku, do czego jednak nie doszło[7].
W 1930 do użytku oddano filialną kaplicę cmentarną w Mazańcowicach[8].
Do czasu rozpoczęcia II wojny światowej nabożeństwa w kościele w Międzyrzeczu odbywały się na przemian w języku polskim oraz niemieckim, z racji posługiwania się na co dzień językiem niemieckim przez część członków zboru. W 1931 przy parafii została utworzona jednostka Związku Polskiej Młodzieży Ewangelickiej. Funkcjonował również chór oraz biblioteka pod kierownictwem zaangażowanych w działalność propolską nauczycieli Edwarda Cienciały oraz Adama Szurmana[4].
W 1945 z powodu działań wojennych został uszkodzony budynek kościoła. Po zakończeniu wojny część z dotychczasowych parafian zmuszona była do wyjazdu do Niemiec, natomiast niektórzy przeprowadzili się do miejscowości zlokalizowanych w okolicy wsi, jak Bielsko czy Jaworze[4].
W okresie powojennym dzięki ówczesnemu proboszczowi ks. Gustawowi Molinowi doszło do remontu kościoła w Międzyrzeczu oraz kaplicy w Mazańcowicach, jak również pozostałych budynków parafialnych uszkodzonych podczas wojny[4].
W 1982 stanowisko proboszcza objął ks. Jan Lech Klima. Podczas trwania jego kadencji doszło do kolejnych remontów budynków pozostających własnością parafii. W 1993 miało miejsce zniszczenie przez pożar międzyrzeckiego kościoła rzymskokatolickiego, w związku z czym z inspiracji ks. Klimy oraz Rady Parafialnej miejscowa wspólnota rzymskokatolicka rozpoczęła trwające siedem lat współużytkowanie kościoła ewangelickiego w celu prowadzenia tu niedzielnych mszy oraz innych ważnych uroczystości, jak chrzty, pierwsze komunie, bierzmowania, śluby i pogrzeby. Użyczenie kościoła doprowadziło do zacieśnienia relacji ekumenicznych między miejscową parafią ewangelicką i rzymskokatolicką, a za pomoc tę ks. Janowi Klimie w 2003 została przyznana Nagroda im. ks. Londzina[4].
26 stycznia 2003 miało miejsce wprowadzenie w urząd nowego proboszcza, którym został ks. Andrzej Dyczek[4].
Liczba wiernych
| Rok | Liczba wiernych |
|---|---|
| 1923[9] | 2000 |
| 1925[10] | 1900 |
| 1937[10] | 1890 |
| 1950[11] | 950 |
| 2016[2] | 520 |
| 2017[12] | ~550 |
| 2024[3] | 532 |
| 2025[3] | 536 |
Galeria
Budynek parafialny
Wnętrze kościoła parafialnego
Nagrobek ze zdartymi niemieckimi napisami w Mazańcowicach
Przypisy
- 1 2 Międzyrzecze [online], luteranie.pl [dostęp 2025-03-02].
- 1 2 Obchody rocznicowe w Międzyrzeczu [online], luteranie.pl [dostęp 2025-03-02].
- 1 2 3 Ogłoszenia parafialne 05.01.2025 [online], stowaprzymie.nazwa.pl [dostęp 2025-03-02].
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Rys historyczny [online], miedzyrzecze.org.pl [dostęp 2025-03-03] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-18].
- ↑ Historia [online], starebielsko.org [dostęp 2025-03-03].
- ↑ Karol Michejda, Dzieje kościoła ewangelickiego w Księstwie Cieszyńskiem, Cieszyn: Towarzystwo Ewangelickie w Cieszynie, 1909, s. 263-267 [dostęp 2025-03-02].
- ↑ Henryk Czembor: Ewangelicki Kościół Unijny na polskim Górnym Śląsku. Katowice: Dom Wydawniczy i Księgarski „Didache”, 1993, s. 41. ISBN 83-85572-05-X.
- ↑ Mazańcowice – historia kaplicy. miedzyrzecze.org.pl. [dostęp 2025-03-02]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ Stefan Grelewski, Wyznania protestanckie i sekty religijne w Polsce współczesnej, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1937, s. 244.
- 1 2 Stefan Król: Śląsk Cieszyński w latach 1918-1945. Krzysztof Nowak (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2015, s. 251. ISBN 978-83-935147-5-5.
- ↑ Sprawozdanie z parafii Międzyrzecze przedstawione na zjeździe B.P.G.A w roku 1950. Witamy w Międzyrzeczu, 8 lutego 2007. [dostęp 2020-03-02].
- ↑ Piotr Kenig. Pod znakiem róży nad Białą. „Wystawnik. Gazeta informacyjna Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej”. 2 (22), s. 5, maj 2017. Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej.
Bibliografia
- Franciszek Michejda: Dzieje Kościoła ewangelickiego w Księstwie Cieszyńskim (od Reformacji do roku 1909). Katowice: Dom Wydawniczy i Księgarski „Didache”, 1992, s. 169. ISBN 83-85572-00-7.
