Park Narodowy „Podolskie Tołtry”

Park Narodowy „Podolskie Tołtry”
Національний природний парк «Подільські Товтри»
Logotyp Park Narodowy „Podolskie Tołtry”
Ilustracja
Park jesienią (2018)
park narodowy
Państwo

 Ukraina

Położenie

Obwód chmielnicki, Ukraina[1]

Data utworzenia

27 czerwca 1996[2]

Akt prawny

Dekret N 474/96

Powierzchnia

261 521 ha[3]

Położenie na mapie obwodu chmielnickiego
Mapa konturowa obwodu chmielnickiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Park Narodowy „Podolskie Tołtry””
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej znajduje się punkt z opisem „Park Narodowy „Podolskie Tołtry””
Ziemia48°41′N 26°35′E/48,683333 26,583333
Strona internetowa

Park Narodowy „Podolskie Tołtry”[4] (ukr. Національний природний парк «Подільські Товтри», Nacionalnyj pryrodnyj park „Podilśki Towtry”) – narodowy park przyrodniczy położony na Podolu w zachodniej Ukrainie, na terenie obwodu chmielnickiego. Utworzony dekretem Prezydenta Ukrainy 27 czerwca 1996 roku[2], jest jednym z największych parków narodowych w kraju pod względem powierzchni (2613,16 km²)[3]. Park chroni unikalne geologiczne i ekologiczne walory pasma wzgórz Tołtry – pozostałości dawnej rafy barierowej Morza Sarmackiego – oraz malowniczych kanionów rzek, w tym Dniestru.

Historia

Park został utworzony 27 czerwca 1996 roku na mocy dekretu Prezydenta Ukrainy nr 474/96[2]. Celem jego powołania było zachowanie, odtworzenie i racjonalne wykorzystanie naturalnych oraz historyczno-kulturowych kompleksów i obiektów Podola, które posiadają wysoką wartość przyrodniczą, naukową, historyczną, kulturową, estetyczną i rekreacyjną[1].

Geografia i geologia

Park obejmuje rozległy obszar 261 521 hektarów (2615,21 km²)[3] w obwodzie chmielnickim, na terenie rejonów kamienieckiego, chełmieckiego i gródeckiego[1].

Najbardziej charakterystycznym elementem geologicznym parku jest pasmo wzgórz Tołtry (zwane też Miodoborami). Jest to unikalna w skali światowej struktura – skamieniała rafa barierowa sprzed 15-20 milionów lat (miocen), powstała wzdłuż wybrzeża ciepłego Morza Sarmackiego[1]. Pasmo zbudowane jest głównie z wapieni organogenicznych (szczątków mszywiołów, koralowców, mięczaków, wieloszczetów i glonów).

Park obejmuje również głęboko wcięte, malownicze kaniony rzek, z których największy jest kanion rzeki Dniestr[5]. Inne znaczące rzeki tworzące kaniony lub doliny na terenie parku to Smotrycz, Zbrucz, Uszyca oraz Żwanczyk. Występują tu liczne zjawiska krasowe, w tym jaskinie m.in jaskinia Atlantyda z bogatą szatą naciekową[6]).

Flora

Szata roślinna parku jest niezwykle bogata – stwierdzono tu występowanie ponad 1700 gatunków roślin naczyniowych, co wynika z różnorodności siedlisk (skały wapienne, stepy, lasy, doliny rzeczne). Lasy (głównie dębowe, grabowe i bukowe) zajmują ok. 15-20% powierzchni. Szczególnie cenne są zbiorowiska stepowe i murawy kserotermiczne na wapiennych zboczach Tołtrów. Około 60 gatunków roślin wpisanych jest do Czerwonej Księgi Ukrainy, a wiele z nich to endemity Podola. Na liście gatunków, które nie znajdują się w Czerwonej Księdze, a wymagają ochrony na terenie parku, znajdują się 93 gatunki. Należą do nich m.in.: tojad wiechowaty, tojad dzióbaty, czosnek podolski, migdałowiec niski, zawilec gajowy[7].

Fauna

Fauna parku jest również bardzo bogata. obejmuje ponad 300 gatunków kręgowców, w tym 71 gatunków ssaków, 223 gatunki ptaków, 10 gatunków gadów, 11 gatunków płazów i 51 gatunków ryb). Spośród nich około 50 gatunków zostało wpisanych do Czerwonej Księgi Ukrainy w tym m.in.: 15 gatunków nietoperzy (nocek duży, mopek zachodni, podkowiec mały), puchacz, sowa błotna, rybołów, kania czarna, orlik krzykliwy, orlik grubodzioby, kumak górski[7].

Dziedzictwo kulturowe i turystyka

Oprócz walorów przyrodniczych, park posiada również znaczące zasoby historyczno-kulturowe. Na jego terenie znajduje się ponad 300 obiektów dziedzictwa historycznego i kulturowego, w tym stanowiska archeologiczne (np. pozostałości osad kultury trypolskiej), grodziska z czasów Rusi Kijowskiej, ruiny zamków oraz zabytki architektury sakralnej. W bezpośrednim sąsiedztwie parku leży miasto Kamieniec Podolski ze słynną twierdzą.

Park został uznany za jeden z Siedmiu Naturalnych Cudów Ukrainy[8]. Park oferuje możliwości turystyki pieszej, rowerowej, wodnej oraz uzdrowiskowej.

Ochrona i cele

Głównymi celami parku są[1]:

Parkiem zarządza dedykowana administracja z siedzibą w Kamieńcu Podolskim, podległa Ministerstwu Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych Ukrainy[1].

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 Національний природний парк "Подільські Товтри" (Oficjalna strona). npptovtry.org.ua. [dostęp 2025-04-17]. (ukr.).
  2. 1 2 3 УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ Про створення національного природного парку "Подільські Товтри" (Dekret Prezydenta Ukrainy o utworzeniu NPP "Podilski Towtry"). Verkhovna Rada Ukrainy, 1996-06-27. [dostęp 2025-04-17]. (ukr.).
  3. 1 2 3 Podil'ski Tovtry. protectedplanet.net. [dostęp 2025-04-17]. (ang.).
  4. ↑ Zmiany wprowadzone na XXXIII posiedzeniu Komisji (10 października 2007 roku), Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej, Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2021-04-07] [zarchiwizowane 2020-02-06].
  5. ↑ Miodobory, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 483.
  6. ↑ Пам’ятка природи «Товтри». Національний природний парк «Товтри». [dostęp 2025-04-17]. (ukr.).
  7. 1 2 Про парк. Національний природний парк «Товтри». [dostęp 2025-04-17]. (ukr.).
  8. ↑ Подільські Товтри - Хмельницька обл.. 7 чудес України (7chudes.in.ua). [dostęp 2025-04-17]. (ukr.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.