Paul Knötel

Paul Knötel
Ilustracja
Paul Knötel na zdjęciu wydanym w 1928 roku
Data i miejsce urodzenia

2 grudnia 1858
Głogów

Data i miejsce śmierci

14 marca 1934
Wrocław

Zawód, zajęcie

historyk sztuki, nauczyciel, publicysta

Miejsce zamieszkania

Głogów, Katowice, Wrocław

Narodowość

niemiecka

Alma Mater

Uniwersytet Wrocławski

Krewni i powinowaci

Richard Knötel (brat)

Paul Knötel (ur. 2 grudnia 1858 w Głogowie, zm. 14 marca 1934 we Wrocławiu) – niemiecki historyk sztuki, nauczyciel i publicysta, autor książek poświęconych historii i kulturze Śląska.

Życiorys

Urodził się 2 grudnia 1858 roku w Głogowie. W latach 1870–1880 uczęszczał do miejscowego gimnazjum katolickiego[1]. W latach 1880–1884 studiował historię i geografię na Uniwersytecie Wrocławskim[2]. Po złożeniu egzaminów w 1885 roku odbył roczną praktykę w głogowskim gimnazjum, a następnie uczył w Dzierżoniowie, Katowicach i od 1890 roku ponownie w Głogowie[1]. W 1890 roku obronił doktorat na uniwersytecie w Jenie[2].

W 1894 roku objął funkcję nauczyciela gimnazjum realnego w Tarnowskich Górach[1] (późniejsze II Liceum Ogólnokształcące im. S. Staszica w Tarnowskich Górach[3]). W 1898 roku założył w Tarnowskich Górach bibliotekę ludową[4].

W 1904 roku przeprowadził się do Katowic[4] (mieszkał przy obecnej ulicy Sokolskiej 3[5]), gdzie został nauczycielem w tamtejszym gimnazjum miejskim (późniejszym III Liceum Ogólnokształcącym im. A. Mickiewicza w Katowicach)[5][2], a także został dyrektorem biblioteki publicznej w Katowicach[2]. W 1906 roku uzyskał tytuł profesora[4].

Należał do towarzystwa Bücherei des Vereins für Kunst und Wissenschaft[6], a ponadto był rzecznikiem niemieckich interesów na Górnym Śląsku[4]. Przewodniczył katowickiemu oddziału Niemieckiego Związku Marchii Wschodniej (niem. Deutscher Ostmarkenverein Ortstgruup Kattowitz), tj. hakaty[5].

Pracował w katowickim gimnazjum miejskim aż do przejścia na emeryturę 1 kwietnia 1920 roku. Od tego czasu zamieszkał we Wrocławiu[7], gdzie zajął się publicystyką historyczną[4].

Zmarł 14 marca 1934 roku we Wrocławiu[8][9] (bądź dwa dni później[4][10]).

Twórczość

Die Geschichte Oberschlesiens autorstwa Paula Knötela (wyd. 1906)
Pocztówka autorstwa Paula Knötela z 1900 roku przedstawiająca miasto Tarnowskie Góry około 1700 roku

Jego bibliografia obejmowała, nie licząc recenzji, 445 tytułów[4], w tym wiele publikacji opisującym region śląski[5]. Jako badacz historii i kultury Śląska oraz publicysta adresował swoje dzieła do szerszego kręgu odbiorców, będąc także jednym z jego czołowych popularyzatorów przełomu XIX i XX wieku[4]. Publikował m.in. liczne artykuły w czasopismach pedagogicznych i historycznych[1].

Zainteresowanie historią kultury Śląska wykazywał już od wcześniej młodości. Pierwszą pracę w tym temacie, opisującą średniowieczne freski we Wrocławiu, wydał w wieku 24 lat[1]. W 1902 roku zostało wydane jego opracowania o historii sztuki przeznaczone dla szkół[1]. Do 1920 roku był redaktorem miesięcznika Oberschlesien[11], które było głównym przedwojennym czasopismem o charakterze kulturalnym. Prowadził je i rozpowszechniał wspólnie z historykiem i archiwistą Ezechielem Zivierem[12].

W 1910 roku opublikował monografię Kunst und Heimat: ein Wegeweiser zur Kunst[13], a rok później książkę o sztuce Górnego Śląska[11]. Był redaktorem książki poświęconej dziejom Katowic wydanej w 1915 roku z okazji 50-lecia nadania im praw miejskim[5] – Kattowitz 1865–1915. Eine Denkschrift zum fünfzigjährigen Bestehen der Stadt, wydaną w oficynie braci Böhm[12][14].

Wydał także m.in.: Schlesische Vorzeit in Bild und Schrift, Bilderatlas[15], Die Geschichte Oberschlesiens (wyd. 1906 w Katowicach)[16] czy Kunst in Oberschlesien. Ein Wegweiser für Oberschlesiens Volk und Jugend (wyd. 1912 w Katowicach)[17].

Był także rysownikiem[4].

Życie prywatne

Pochodził z rodziny nauczycielskiej i artystycznej, która od 1852 roku mieszkała w Głogowie. Działalnością artystyczną zajmował się dziadek, brat oraz ojciec Paula. Ojciec Franz (August) był nauczycielem, poliglotą, rysownikiem, poetą oraz miłośnikiem historii[1], natomiast starszy brat Richard malarzem batalistycznym i badaczem mundurów[18].

W 1895 roku poślubił Hildegardę[1].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 Sadowski 2003 ↓, s. 13.
  2. 1 2 3 4 Prof. Dr. Knötel zum 70. Geburtstage, „Oberschlesien im Bild” (49), Gliwice: Neumanns Stadtbuchdruckerei, 30 listopada 1928, s. 5 [dostęp 2025-02-17] (niem.).
  3. ↑ II Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica: W okresie pruskim. lostaszic.pl. [dostęp 2025-02-17]. (pol.).
  4. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Sadowski 2003 ↓, s. 14.
  5. 1 2 3 4 5 Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 275.
  6. ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 158.
  7. ↑ Kurpiun 1928 ↓, s. 681.
  8. ↑ Robert Kurpiun, Paul Knötel. Ein Lebensbild, „Der Oberschlesier”, 20 (3), Opole: Verlag „Der Oberschlesier”; Druckerei Erdmann Raabe, 1938, s. 171 [dostęp 2025-02-17] (niem.).
  9. ↑ Oswald Völkel, Paul Knötel, „Der Oberschlesische Wanderer”, 116 (247), Gliwice: NS-Gauverlag Oberschlesien, 8 września 1943, s. 3 [dostęp 2025-02-17] (niem.).
  10. ↑ Pioskowik 2017 ↓, s. 197.
  11. 1 2 Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 192.
  12. 1 2 Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 232.
  13. ↑ Śląska Biblioteka Cyfrowa: Kunst und Heimat : ein Wegeweiser zur Kunst. www.sbc.org.pl. [dostęp 2025-02-17]. (pol.).
  14. ↑ Śląska Biblioteka Cyfrowa: Kattowitz 1865-1915. Eine Denkschrift zum fünfzigjährigen Bestehen der Stadt. sbc.org.pl. [dostęp 2025-02-17]. (pol.).
  15. ↑ Wiesław Maciuszczak: Wehikuł czasu – Marzec 2024 (rok 16/181). tzglogow.pl, 2024-03-10. [dostęp 2025-02-17]. (pol.).
  16. ↑ Śląska Biblioteka Cyfrowa: Geschichte Oberschlesiens. www.sbc.org.pl. [dostęp 2025-02-17]. (pol.).
  17. ↑ Śląska Biblioteka Cyfrowa: Kunst in Oberschlesien. Ein Wegweiser für Oberschlesiens Volk und Jugend. www.sbc.org.pl. [dostęp 2025-02-17]. (pol.).
  18. ↑ Kurpiun 1928 ↓, s. 680.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.