Penicillium adametzii
 Budowa Penicillium; kolejno od lewej: konidia, fialidy, metule, ramiona, konidiofor | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Penicillium adametzii |
| Nazwa systematyczna | |
| K.W. Zaleski Bull. Acad. Polon. Sci., Math. et Nat., Sér. B: 507 (1927) | |
Penicillium adametzii K.W. Zaleski – gatunek grzybów z klasy Eurotiomycetes[1]. Mikroskopijne grzyby strzępkowe.
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Penicillium, Aspergillaceae, Eurotiales, Eurotiomycetidae, Eurotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1927 roku Karol Zaleski i nadana przez niego nazwa naukowa jest ważna[1].
Morfologia i rozwój
Kolonie na agarze z roztworem Czapeka rosną dość szybko, osiągając średnicę 4 do 5 cm w ciągu 14 dni w temperaturze pokojowej. Grzybnia w tym czasie tworzy gęsty, wytrzymały filc o grubości około 500 µm, pofałdowany i mniej lub bardziej promieniście pomarszczony w części środkowej, często z wiekiem wyraźnie strefowany, ze strefami zarodników w bladożółtozielonych odcieniach. W obszarach zarodników wytwarzane są zwisające, proste strzępki i wyraźne lejki lub sznury strzępek, albo płożące się, zwisające, a czasami misternie rozgałęzione struktury strzępkowe. Konidiofory wyrastają głównie jako krótkie, prostopadłe gałęzie z pojedynczych strzępek lub sznurów strzępek. Rewers kolonii bezbarwny do pomarańczowożółtego, w odcieniach takich jak oliwkowobrązowy do umbrowego. Wysięku brak lub dość obfity, jasnobursztynowy. Zapachu brak lub nieokreślony[2].
Kolonie na agarze maltozowym i słodowym rosną nieco szybciej niż na Czapeku, są mniej silnie pomarszczone, bardziej przypominające kłaczki, mają słabsze zarodniki i z większym rozwojem konidiów w obszarach centralnych, a nie brzeżnych. Brak wysięku i kolonie są słabiej zabarwione na rewersie, penicillusy często są mniejsze, ale poza tym podobnie jak na Czapeku; konidia wyglądające na drobne, ale wyraźnie szorstkie[2].
Konidiofory przeważnie wyrastają jako prostopadłe gałęzie z wystających strzępek lub sznurów strzępek. Są krótkie, zwykle 20 do 30 µm, ale czasami do 50 µm, o średnicy 1,5 do 2 µm. Penicillusy monowertycjalne, rzadko wykazujące jedną lub dwie gałęzie z drugorzędnymi penicyllusami na niższych poziomach, wytwarzające konidia w splątanych łańcuchach o długości do 50 do 100 µm. W okółkach penicillusa jest około 5 do 8 ramion, głównie o wymiarach 5–6,5 µm x 2 µm. Konidia prawie kuliste, o średnicy około 2–2,5 µm, ze ściankami delikatnie ziarnistymi[2].
Występowanie i siedlisko
W Polsce podano wiele stanowisk Penicillium adametzii w glebie, ryzosferze i na korzeniach i drzew[3]. Jest to grzyb glebowy, często najliczniejszy w glebie leśnej. W północno-zachodniej Polsce, w glebie 4−letniej brzozy brodawkowatej, buka zwyczajnego, czeremchy amerykańskiej, dębu bezszypułkowego, modrzewia europejskiego stanowił 30−71%, a w przypadku 30−letniej sosny zwyczajnej 48% populacji wszystkich grzybów[4]. Uważano, że sporządzane z niego preparaty hamują rozwój grzybów pasożytniczych, które w szkółkach drzew wywołują zgorzel siewek, powodując duże szkody gospodarcze. Przeprowadzone przez polskich naukowców badania wykazały jednak nieskuteczność preparatów Penicillium adametzii w zwalczaniu tej choroby[4].
Przypisy
- 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2020-10-17] (ang.).
- 1 2 3 K.B. Raper, C. Thom, A manual of the Penicilliadata=1949 [online], Mycobak, s. 1–878 [dostęp 2024-12-16].
- ↑ Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, s. 441, ISBN 978-83-89648-75-4.
- 1 2 Lidia Szwajkowska-Michałek, Hanna Kwaśna, Juliusz Perkowski, Czy Penicillium adametzii może ograniczyć pasożytniczą zgorzel siewek sosny zwyczajnej?, „Sylwan”, 155 (1), 2011, 46−62.