Piąty pułk (Hiszpania)

Piąty pułk

Quinto Regimiento

Historia
Państwo	Hiszpania
Sformowanie	1936
Rozformowanie	20 stycznia 1937
Tradycje
Kontynuacja	Armia Ebro
Działania zbrojne
Hiszpańska wojna domowa bitwa o Alkazar obrona Madrytu
Organizacja
Dyslokacja	Madryt
Formacja	wojsko Republiki Hiszpańskiej
Rodzaj wojsk	piechota

Piąty pułk – jednostka wojskowa z okresu hiszpańskiej wojny domowej powstała z inicjatywy komunistów^[1], jako kontrsynonim piątej kolumny^[2].

Utworzenie Piątego Pułku było odpowiedzią na słowa frankistowskiego gen. Emilio Moli o piątej kolumnie działającej na zapleczu republiki. Cztery kolumny miały być gotowe do szturmu a piątą mieli tworzyć ukryci zwolennicy gen. Franco. Jednostka powstała z inicjatywy partii komunistycznej i była raczej ośrodkiem mobilizacyjnym i szkoleniowym, niż pułkiem. Piąty pułk rozwijał działalność nie tylko militarną ale także szkoleniową, wychowawczą, społeczną a nawet kulturalną. W jednostce służył m.in. Enrique Líster Forján, późniejszy dowódca V Korpusu Armijnego, a spadkobierczynią pułku została Armia Ebro^[3].

Pierwszym dowódcą został Enrique Castro Delgado. Piąty pułk brał udział w bitwach pod Somosierrą, Guadarramą, Talaverą i Alkazarem. Był też jedną z ważnych jednostek wojskowych biorących udział w obronie Madrytu.

Dowódcy:

• Enrique Castro Delgado
• Enrique Líster Forján^[1]

Komisarz polityczny:

• Vittorio Vidal^[1]

Jednostka, tylko z nazwy była pułkiem. W ciągu 6 miesięcy jej istnienia przez jej szeregi przewinęło się około 70000 żołnierzy^[1].

• Lech Wyszczelski: Madryt 1936-1937. Warszawa: 1986.
• Francisco Romero Salvado: Wojna domowa w Hiszpanii 1936-1939. Warszawa: 2009.
• Tadeusz Zubiński: Wojna domowa w Hiszpanii 1936-1939. Warszawa: 2015.