Pięciornik norweski

Pięciornik norweski
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	pięciornik
Gatunek	pięciornik norweski
	Nazwa systematyczna
	Potentilla norvegica L.; Sp. Pl.: 499 (1753)
Synonimy
	Fragaria monspeliensis (L.) Crantz; Fragaria norvegica (L.) Crantz; Fragaria parviflora Lam.; Pentaphyllum norvegicum (L.) Gaertn.; Potentilla dichotoma Moench; Potentilla diffusa Willd.; Potentilla flexuosa Raf.; Potentilla fragariifolia Hoppe ex Lehm.; Potentilla geminiflora Schrank; Potentilla grossa Douglas ex Hook.; Potentilla gusuleacii Hormuz.; Potentilla hirsuta Michx.; Potentilla labradorica Lehm.; Potentilla monspeliensis L.; Potentilla morisonii DC.; Potentilla norvegica var. genuina Th.Wolf; Potentilla norvegica subsp. genuina (Th.Wolf) Hyl.; Tridophyllum norvegicum (L.) Greene;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski

Pięciornik norweski (Potentilla norvegica L.) – gatunek rośliny z rodziny różowatych. Jest szeroko rozprzestrzeniony w strefie umiarkowanej półkuli północnej – występuje jako rodzimy w środkowej i wschodniej Europie, w północnej i środkowej Azji oraz w Ameryce Północnej (na południu po Kalifornię i Teksas). Jako zawleczony rośnie w zachodniej Europie i w Peru^[3]. W Polsce spotykany w całym kraju, choć zwykle rzadki, częściej spotykany na Dolnym i Górnym Śląsku, w północnej części lubelskiego i wschodniej mazowieckiego^[5].

Morfologia

Łodyga: Wyprostowana, wysokości 15–45 cm, szorstko owłosiona, w górze gałęzista^[6].
Liście: Odziomkowe i dolne pierzaste, 3-5 listkowe, listki duże, klinowato-odwrotnie-jajowate lub lancetowate, obustronnie owłosione; liście górne trójlistkowe, listki lancetowate; wszystkie głęboko i nierówno-wcinano-ząbkowane^[6].
Kwiaty: Bladożółte, liczne; płatków 5, krótszych od działek; działki zewnętrzne i wewnętrzne w liczbie po 5; przysadki górnych kwiatów drobne^[6].

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna, dwuletnia, niekiedy trwała^[6]. Kwitnie od czerwca do sierpnia^[6]. Jego naturalnym środowiskiem są pola uprawne, ogrody, brzegi, żywopłoty, nieużytki, polany, brzegi rzek; często na glebach piaszczystych lub żwirowych^[7]. Często na niżu i w niższych położeniach górskich.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-20] (ang.).
1 2 3 Potentilla norvegica L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-02-05] .
↑ Potentilla norvegica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 432, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
1 2 3 4 5 BolesławB. Broda BolesławB., JakubJ. Mowszowicz JakubJ., Przewodnik do oznaczania roślin leczniczych, trujących i użytkowych, wyd. III, Warszawa 1979, ISBN 83-200-0070-X .
↑ LuontoPortti.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-20] (ang.).

[powo-3] 1 2 3 Potentilla norvegica L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-02-05] .

[iucn-4] Potentilla norvegica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[5] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 432, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[mow-6] 1 2 3 4 5 BolesławB. Broda BolesławB., JakubJ. Mowszowicz JakubJ., Przewodnik do oznaczania roślin leczniczych, trujących i użytkowych, wyd. III, Warszawa 1979, ISBN 83-200-0070-X .

[NatureGate-7] LuontoPortti.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]