Piotr Dunin Borkowski (1898–1940)
.jpg) | |
 kapitan dyplomowany artylerii | |
| Data i miejsce urodzenia |
17 maja 1898 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1918–1932, 1939–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
oficer sztabu |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
.jpg){kind=small} | |
| Odznaczenia | |
  _3r_BAR.svg.png){kind=small} _BAR.svg.png){kind=small}     | |
Piotr Dunin Borkowski h. Łabędź (ur. 5 maja?/17 maja 1898 w Klimaszówce, zm. 4–7 kwietnia 1940 w Katyniu) – kapitan dyplomowany artylerii Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Urodził się 17 maja 1898 w Klimaszówce, w ówczesnym powiecie płoskirowskim guberni podolskiej, w rodzinie Kaliksta i Marii z Wołowskich[1][2]. W 1917 ukończył szkołę realną w Płoskirowie[3]. W czerwcu tego roku jako junkier rozpoczął naukę w szkole artylerii w Kijowie[4].
Od października 1917 do czerwca 1918 służył w I Korpusie Polskim w Rosji, początkowo w Legii Podchorążych, a od 12 stycznia 1918 w załodze improwizowanego pociągu pancernego „Związek Broni”[5]. Równocześnie (do grudnia 1918) działał w Polskiej Organizacji Wojskowej[4].
W trakcie wojny polsko-ukraińskiej (1918–1919) służył w załodze pociągu pancernego „Śmiały”. Podczas wojny polsko-bolszewickej brał udział w walkach w okolicach Grodna, Lwowa i Warszawy.
Po zakończeniu wojny służył w 14 pułku artylerii polowej w Poznaniu[6][7]. Był autorem projektu odznaki pamiątkowej pułku. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 522. lokatą w korpusie oficerów artylerii[8]. Z dniem 1 listopada 1924 został przydzielony z macierzystego pułku do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza kursu normalnego 1924/26[9][10]. Z dniem 11 października 1926, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przydzielony do 11 Dywizji Piechoty w Stanisławowie[11]. 12 kwietnia 1927 prezydent RP nadał mu stopień kapitana z dniem 1 stycznia 1927 i 41. lokatą w korpusie oficerów artylerii[12]. W listopadzie 1927 został przydzielony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie na stanowisko referenta[13][14], a następnie w Oddziale I Sztabu Generalnego. Z dniem 31 marca 1931 został przeniesiony w stan nieczynny[15][16] (jednocześnie unieważniono jego przeniesienie do Oddziału II SG)[17][18]. Z dniem 31 marca 1932 został przeniesiony do rezerwy z równoczesnym przeniesieniem w rezerwie do 19 pułku artylerii lekkiej[19][20].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 służył w Sztabie Frontu Północnego na stanowisku oficera Oddziału IV[21]. Po agresji ZSRR na Polskę w nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej. Był przetrzymywany w obozie jenieckim w Kozielsku[2]. Między 3 a 5 kwietnia 1940 został przekazany do dyspozycji naczelnika Zarządu NKWD Obwodu Smoleńskiego[22]. Między 4 a 7 kwietnia 1940 zamordowany w Katyniu przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 i tam pogrzebany[22] w bezimiennej mogile zbiorowej, gdzie od 28 lipca 2000 mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu[23][24]. W Lesie Katyńskim prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne[25][26]. W 1943 jego ciało zidentyfikowano podczas ekshumacji prowadzonych przez Niemców[27] pod numerem 2283 (na liście figuruje jako Borkowski Piotr)[28][29]. Przy zwłokach Piotra Dunin-Borkowskiego zostały odnalezione: list, karta szczepień 611, kwit depozytowy[30] oraz orzełek od munduru[31]. Figuruje na liście wywózkowej z 2 kwietnia 1940[2] oraz liście Komisji Technicznej PCK pod numerem 02283[32].
Życie prywatne
Jego żoną była Helena z Niezabytowskich, z którą miał synów Michała (ur. 15 stycznia 1931) i Stanisława (ur. 9 kwietnia 1932)[3][2]. Zamieszkiwali w majątku Bartasze, w powiecie szczuczyńskim[2].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 6843[1]
- Krzyż Niepodległości (16 marca 1937)[33]
- Krzyż Walecznych (trzykrotnie)[34]
- Amarantowa wstążka[35]
- Srebrny Krzyż Zasługi (15 grudnia 1925)[36][34][37]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[34]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[34]
- Medal Zwycięstwa[34][37]
- Medal Pamiątkowy 1918–1928 (Łotwa)[34]
Upamiętnienie
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora[38][39][40]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[41][42][43].
14 września 2008, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, został zasadzony Dąb Pamięci na terenie kościoła św. Stanisława Kostki w Płocku[44], honorujący Piotra Dunin-Borkowskiego.
Zobacz też
Przypisy
- 1 2 Kolekcja ↓, s. 1.
- 1 2 3 4 5 Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 47.
- 1 2 Kolekcja ↓, s. 2.
- 1 2 Kolekcja ↓, s. 4.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 4, 6.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 298, 564.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 741, 826.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 210.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 112 z 23 października 1924, s. 626.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 662, 749, 1365.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 42 z 11 października 1926, s. 342.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 20 kwietnia 1927, s. 123.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927, s. 314.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 437, 470, 1104.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931, s. 32.
- ↑ Lista oficerów dyplomowanych 1931 ↓, s. 26.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931, s. 47.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930, s. 299.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 16 sierpnia 1932, s. 360.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 135, 631.
- ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 337.
- 1 2 Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 318.
- ↑ 20 lat temu otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu - Redakcja Polska - polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2024-06-27] (pol.).
- ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. LIII.
- ↑ Historia Zbrodni Katynskiej [online] [dostęp 2024-12-10] (pol.).
- ↑ Pierwsze ekshumacje w Katyniu. "Wszystko było przesiąknięte zapachem śmierci" - Historia [online], www.polskieradio.pl [dostęp 2025-01-04] (pol.).
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej - Kraków, Niemcy w Katyniu w 1943 roku, „Instytut Pamięci Narodowej - Kraków” [dostęp 2025-01-15] [zarchiwizowane z adresu 2024-12-06].
- ↑ Auswärtiges Amt, „Amtliches Material zum Massenmord von Katyn“, 1943, s. 228 [dostęp 2024-12-17] (niem.).
- ↑ Katyń według źródeł niemieckich – 1943 r.. stankiewicze.com. [dostęp 2015-03-03].
- ↑ Lista imienna zaginionych w ZSRR polskich jeńców wojennych z obozów Kozielsk - Ostaszków - Starobielsk, „Orzeł Biały. Polska walcząca o wolność.” (42 (328)), pbc.uw.edu.pl, 17 października 1948, s. 4 [dostęp 2024-12-15] (pol.).
- ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 30. ISBN 83-7001-294-9.
- ↑ Mariusz Olczak (red.), Katyń. Listy ekshumacyjne i dokumenty Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża 1943–1944., koszalin.ap.gov.pl, s. 222, ISBN 83-89986-91-4 [dostęp 2025-01-14] (pol.).
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 94 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- 1 2 3 4 5 6 Kolekcja ↓, s. 3.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 6.
- ↑ M.P. z 1925 r. nr 296, poz. 1253 „za zasługi, położone na polu organizacji armji”.
- 1 2 Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 437.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 28 [dostęp 2024-12-17] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ Zbrodnia katyńska zamknięta w drzewach [online], dobroni.pl, 18 lipca 2009 [dostęp 2024-12-17].
Bibliografia
- Dunin-Borkowski Piotr. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.41-3180 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-25].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 roku). Warszawa: Sztab Główny, 1931.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Убиты в Катыни. Книга Памяти польских военнопленных - узников Козельского лагеря НКВД, расстрелянных по решению политбюро ЦК ВКП(б) от 5 марта 1940 года. Лариса Еремина (red.). Москва: Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья», 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.