Pityophagus laevior
| Pityophagus laevior | |||
| Abeille de Perrin, 1872 | |||
.png) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina |
Cryptarchinae | ||
| Rodzaj |
jadach | ||
| Gatunek |
Pityophagus laevior | ||
| Synonimy | |||
| |||
Pityophagus laevior – gatunek chrząszcza z rodziny łyszczynkowatych i podrodziny Cryptarchinae.
Taksonomia
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1872 roku Elzéara Abeille de Perrina[1].
Morfologia
Chrząszcz o ciele długości od 5 do 6,5 mm, nieco walcowatym, sklepionym i w zarysie wydłużonym z niemal równoległymi bokami. Ubarwienie ma rdzawe do czerwonożółtego[2][3]. Głowa ma niemal płaskie oczy[2] oraz rzadziej niż u jadacha podkorowca punktowaną powierzchnię[3]. Czułki wieńczą buławki o owalnym kształcie. Przedplecze jest trochę dłuższe niż szersze, z zaokrąglonymi kątami tylnymi[2]. Pokrywy rzeźbione są mniej lub bardziej zaokrąglonymi punktami, od środka ku tyłowi coraz drobniejszymi[3]; przednia część pokrywy jest błyszcząca, ich tył jednak zmatowiały wskutek obecnego między punktami szagrynowania[2][3]. Przednio-środkowa część przedpiersia jest płasko sklepiona, pozbawiona kila na przedniej krawędzi[2][3]. Golenie odnóży przedniej pary charakteryzują się dużym, hakowato na zewnątrz zakrzywionym zębem w kącie zewnętrzno-wierzchołkowym[2][3]. Stopy mają rozszerzone człony od pierwszego do trzeciego[2].
Ekologia i występowanie
Owad ten zasiedla lasy iglaste i ich pobrzeża. Zarówno larwy, jak i postacie doskonałe bytują pod korą i w korzeniach sosen i jodeł, gdzie żerują na grzybni rosnącej w chodnikach kornikowatych, zwłaszcza kornika sześciozębnego[4]. Bytują na materiale świeżym, pozostając na drzewie do około roku od jego obumarcia[5]. Przypuszczalnie jest to gatunek reliktowy[6].
Gatunek zachodnio-palearktyczny, znany z Madery, Portugalii, Hiszpanii, Francji, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Polski, Słowacji, Węgier, Rumunii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny oraz Serbii[1]. W Polsce stwierdzony został w sposób niepewny z Puszczy Białowieskiej, a błędnie podano go z okolic Gdańska[6][2].
Na „Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce” umieszczony został jako gatunek zagrożony wyginięciem (EN)[7]. Z kolei na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” ma status krytycznie zagrożonego wymarciem (CR)[8].
Przypisy
- 1 2 Pityophagus laevior Abeille, 1872. [w:] PESI Portal [on-line]. [dostęp 2024-11-06].
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Marian Nunberg: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze — Coleoptera. Zeszyt 65 Łyszczynkowate — Nitidulidae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1976.
- 1 2 3 4 5 6 Arved Lompe: Gattung Pityophagus Shuckard. [w:] Käfer Europas [on-line]. [dostęp 2024-11-06].
- ↑ S. Trócoli, Pablo Bahillo de la Puebla, J.I. López-Colon. Datos sobre Nitidulidae no florícolas del Parque Natural de Sant Llorenç del Munt i Serra de l’Obac (Barcelona, Catalunya) (Coleoptera: Nitidulidae). „Heteropterus, Revista de Entomología”. 21 (1), s. 39, 2021. ISSN 1579-0681.
- ↑ Jürgen Schmidl, Heinz Bußler. Ökologische Gilden xylobionter Käfer Deutschlands. „Naturschutz und Landschaftsplanung”. 36 (7), s. 210, 2004.
- 1 2 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (12), 1986.
- ↑ Jerzy Pawłowski, Daniel Kubisz, Mieczysław Mazur: Coleoptera. Chrząszcze. W: Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Zbigniew Głowaciński, Małgorzata Makomaska-Juchiewicz, Grażyna Połczyńska-Konior (red.). Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk (PAN), 2002, s. 88-110. ISBN 83-901236-8-1.
- ↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.