Pityophagus quercus
| Pityophagus quercus | |
| Reitter, 1877 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina |
Cryptarchinae |
| Rodzaj |
jadach |
| Gatunek |
Pityophagus quercus |
Pityophagus quercus – gatunek chrząszcza z rodziny łyszczynkowatych i podrodziny Cryptarchinae.
Taksonomia
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1877 roku Edmunda Reittera[1].
Morfologia
Chrząszcz o ciele długości od 5,2 do 7 mm, nieco walcowatym, sklepionym i w zarysie wydłużonym z niemal równoległymi bokami[2][3]; największy spośród europejskich jadachów. Ubarwienie ma czerwonobrunatne[2]. Punktowanie całego wierzchu ciała jest równomierne i silne, na pokrywach silnie powydłużane i z jakby źreniczkami[3]. Głowa ma niemal płaskie oczy. Czułki wieńczą buławki o owalnym kształcie[2]. Przedplecze jest niewiele szersze niż dłuższe[2][3], z zaokrąglonymi kątami tylnymi i lekko przed tymiż kątami wciętymi krawędziami bocznymi[2]. Odnóża przedniej pary charakteryzują się goleniami w kątach zewnętrzno-wierzchołkowych pozbawionymi dużego i hakowatego zęba, a co najwyżej opatrzonymi bardzo krótkim i małym, niewystającym dozewnętrznie ząbkiem[2][3]. Stopy mają rozszerzone człony od pierwszego do trzeciego[2].
Ekologia i występowanie
Owad o słabo zbadanej biologii i ekologii[4], zasiedlający stare lasy liściaste[5]. Postacie doskonałe znajdywane są pod korą i na korzeniach starych dębów[4], w tym burgundzkiego, korkowego, omszonego, pirenejskiego, węgierskiego. Przypuszczalnie chrząszcz ten jest drapieżnikiem lub komensalem kornikowatych[5].
Gatunek palearktyczny, europejski[4], podawany z północnej Hiszpanii, południowej Francji, Włoch, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Rumunii, Bułgarii, Bośni i Hercegowiny, Macedonii Północnej i Grecji[1][5]. W Polsce stwierdzony jednokrotnie, w Puszczy Białowieskiej[4][2]. Na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” umieszczony jest jako gatunek regionalnie wymarły (RE)[6].
Przypisy
- 1 2 Pityophagus quercus Reitter, 1877. [w:] PESI Portal [on-line]. [dostęp 2024-11-06].
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Marian Nunberg: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze — Coleoptera. Zeszyt 65 Łyszczynkowate — Nitidulidae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1976.
- 1 2 3 4 Arved Lompe: Gattung Pityophagus Shuckard. [w:] Käfer Europas [on-line]. [dostęp 2024-11-06].
- 1 2 3 4 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (12), 1986.
- 1 2 3 Paolo Audiso, Stefano Chiari, Agnese Zauli, Nicklas Jansson, Giuseppe Maria Carpento. Pityophagus quercus Reitter, 1877, a new saproxylic sap beetle of the Italian fauna (Coleoptera, Nitidulidae). „Fragmenta Entomologica”. 43 (2), s. 147-152, 2011. DOI: 10.4081/fe.2011.41.
- ↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.