Protektorat

Protektorat (z łac. protectio – osłona) – jedna z form zależności politycznej, w której państwo posiadające własny ustrój uzależnione jest w swej polityce od państwa silniejszego (protektora). Protektorat zachowuje jako kraj niektóre swoje instytucje, rząd i administrację, ale znajduje się pod kontrolą obcego państwa, które prowadzi jego sprawy zewnętrzne, np. politykę zagraniczną i gospodarczą.

Często protektorat był wynikiem kolonializmu, a zależność ta była często oparta na nierównoprawnej umowie międzynarodowej narzuconej przez mocarstwo kolonialne.

Specyficzną formą protektoratu są mikropaństwa, do których można zaliczyć Liechtenstein, Monako czy San Marino.

Przykłady

Protektorat	Protektor	Czas
Chanat Krymski	Imperium Osmańskie	1475–1774
Korea	Cesarstwo chińskie	1636–1895
Chanat Krymski	Imperium Rosyjskie	1774–1783
I Rzeczpospolita	Imperium Rosyjskie	1768–1789 1792–1795
Cesarstwo Koreańskie	Japonia	1897–1910
Liberia	Stany Zjednoczone	1822–1847
Kraj Urianchajski	Imperium Rosyjskie	1914–1921
Rodezja Północna	Imperium brytyjskie	1924–1953
Protektorat Czech i Moraw	III Rzesza	1939–1945
Protektorat Saary	Francja	1945–1956
Kosowo	NATO  ONZ	od 1999

• kolonia, terytorium zależne