Psychopedagogika

Psychopedagogika – dział pedagogiki zajmujący się problemami naukowymi i zagadnieniami psychologii rozwoju i wychowania człowieka. Psychopedagogika jako nauka jest połączeniem dwóch samodzielnych dziedzin nauki psychologii i pedagogiki w jeden wspólny nurt, będący nową dziedziną wiedzy, eksplorowaną i stosowaną we współczesnym życiu społecznym człowieka.

Psychopedagogika w jej tradycyjnym rozumieniu jest dyscypliną naukową zajmującą się badaniem procesów psychicznych związanych z wychowaniem i edukacją. Jako dyscyplina jest bliska psychologii wychowawczej i rozwojowej. Stosując metody badawcze psychologii eksperymentalnej (jako dyscypliny podstawowej), dokonuje analizy sytuacji wychowawczych z punktu widzenia psychologii. Ponadto jest także dyscypliną pedagogiczną, a posługując się metodologią badań pedagogicznych, posiada cechy nauki stosowanej[1]. Na jej terenie powstało wiele projektów terapii pedagogicznej, treningów psychoedukacyjnych, programów edukacyjnych dotyczącego kształcenia ustawicznego i specjalnego oraz samokształcenia.

Historia myśli psychopedagogicznej

Termin został zdefiniowany przez profesora Henri Piérona jako postać pedagogiki naukowej opierającej się na psychologii dziecka (1957). Po raz pierwszy terminu psychopedagogika użył w swojej publikacji profesor Edgar Stones[2]. Sigmund Freud określił stosowanie psychoanalizy w pedagogice jako najważniejsze działania analizy. Dr K. Daniel Cho po analizie dzieła Jacques’a Lacana i Sigmunda Freuda stwierdził, że założenia teorii pedagogiki istniały już przed jej powstaniem w psychoanalizie. Psychopedagogika posługuje się kluczowymi pojęciami psychoanalitycznymi, takimi jak: nieprzytomny, opór, ego, przenoszenie, itd. Współcześnie psychopedagogika jest rozumiana jako przeniesienie osiągnięć psychologii na grunt problemów nauczania i uczenia się[3] i jest rozwijana jako samodzielna nauka przez K. Daniela Cho w College Otterbein[4].

Kształcenie psychopedagogów

Kształcenie psychopedagogów polega na dostarczeniu kompetencji (wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych) z zakresu pedagogiki i psychologii (oraz dyscyplin pokrewnych) pozwalających na profesjonalne zaangażowanie się w działalność zarówno w środowisku przedszkolnym i szkolnym (dzieci i młodzież oraz nauczyciele przedmiotów), jak i poza przedszkolem i szkołą (rodzina, grupa rówieśnicza czy środowisko lokalne). Psychopedagog jest specjalistą przygotowanym do prowadzenia samodzielnie oddziaływań z zakresu wczesnej profilaktyki zachowań z grupy ryzyka społecznego, potrafi planować i organizować oraz przeprowadzić zajęcia psychoedukacyjne, posiada odpowiednie przygotowanie pedagogiczne. Posiadając umiejętności z zakresu pełnej diagnozy psychologicznej oraz pedagogicznej w sytuacjach wychowawczych potrafi odpowiedzialnie przygotować i wdrożyć działania o charakterze naprawczym czy reedukacyjnym[5].

Psychopedagog potrafi nie tylko diagnozować i orzekać, ale jak dydaktyk prowadzić warsztaty, treningi psychoedukacyjne stymulujące optymalny rozwój dzieci i młodzieży oraz dorosłych. W psychoedukacji psychopedagodzy zajmują się psychoanalizą porównawczą zachowania vs wychowania człowieka w okresie faz rozwojowych np. w miarę możliwości zdrowotnych równoważyć deficyty rozwojowe – badając porównawczo wiek rozwojowy umysłu w opozycji do wieku fizycznego człowieka (uwzględniając przy tym zdiagnozowane choroby somatyczne i deficyty psychiczne). W psychopedagogice zdrowia i sportu zajmują się usprawnianiem somy w neurobiologicznym sprzężeniu zwrotnym, tj. relacji umysłu w stosunku do narządów ruchu poprzez kierunek wychowanie fizyczne w rekonwalescencji, rekreacji ruchowej i przygotowaniem do dyscypliny sportowej, opracowując pod względem psychopedagogicznym programy kultury fizycznej i sportu.

Autorami prac z psychopedagogiki są m.in. Jean Piaget, Józefa Joteyko, David Ausubel[6], Jerome Bruner, Stones Edgar i Lew Wygotski. Do poszerzenia wiedzy tej przyczyniła się również Mary Warnock, która prowadziła badania w dziedzinie kształcenia specjalnego, John D. Krumboltz, autor (decydującego programu rozwojowego) w orientacji zawodowej i akademickiej, Rafael Bisquerra, Manuel Álvarez.

Psychopedagogika w Polsce

Kształcenie

W pedagogice, kierunek psychopedagogiczny łączy wiedzę pedagogiczną z wiedzą i umiejętnościami psychologicznymi. Studenci dowiadują się, jak pracować z człowiekiem w każdej fazie życia i rozwoju, młodzieżą szkolną mającą problemy z nauką, uczeniem się w grupach, samokształceniem i reedukacją niedostosowanych społecznie lub z zaburzeniami wychowania w naturze psychicznej. W programie studiów pedagogicznych zakresu psychopedagogika, obok przedmiotów typowo psychologicznych, znajdują się zajęcia i warsztaty, które przygotowują studentów do samodzielnego prowadzenia warsztatów psychoedukacyjnych oraz rozwijają umiejętności twórcze i kreatywne w kontaktach interpersonalnych między ludźmi na całym świecie.

Specjalizacje kierunkowe z psychopedagogiki

  • psychopedagogika kreatywności;
  • psychopedagogika twórczości;
  • psychopedagogika działań twórczych;
  • psychopedagogika pracy;
  • psychopedagogika opiekuńczo-wychowawczą;
  • psychopedagogika z profilaktyką społeczną;
  • psychopedagogika z detektywistyką;
  • psychopedagogika z hipnopedią;
  • psychopedagogika specjalna;
  • psychopedagogika specjalna z logopedią.

Działalność zawodowa

Uzyskiwane wykształcenie wyższe pedagogiczne i tytuł zawodowy magistra pedagoga o kierunku psychopedagog lub pedagog specjalny, stwarza wiele możliwości podjęcia działalności zawodowej państwowej czy profesji indywidualnej, np.:

  • Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego jako doradca-konsultant metod i kierunków kształcenia w aspekcie prawa o szkolnictwie wyższym; pełnomocnik ds. konsolidacji nauki na potrzeby rynku pracy i przemysłu krajowego;
  • Ministerstwo Edukacji Narodowej na wydziale zarządzania zastosowań programów edukacyjnych i zastosowań IT – multimediów w kształceniu dzieci i młodzieży, doborem i ewaluacją kadry oświatowej, określaniem kierunku dydaktyki zgodnie z kierunkiem narodowym i środków nauczania, prowadzenia ewaluacji jakości kierunku rozwoju dzieci i młodzieży;
  • kuratoriach oświaty i wychowania jako kurator, ośrodkach (wychowawczych, reedukacyjnych, penitencjarnych, sportowych),
  • w szkolnictwie podstawowym i gimnazjalnym w charakterze pedagoga szkolnego lub wychowawcy klasowego prowadząc godziny wychowawcze z uczniami,
  • internatach jako pedagog czasu wolnego,
  • bursach przy szkolnych jako psychopedagog edukacji poza szkolnej – wspomaga proces samokształcenia;
  • szkolnictwie wyższym pełnomocnik rektora ds. naukowo-dydaktycznych jako psychopedagog akademicki ds. Studenckich (opiniuje) w rozwoju psychoedukacyjnym studentów
  • prowadzi na kierunku humanistycznym zajęcia teoretyczno-praktyczne (ćwiczeń z gimnastyki umysłu, warsztatów rozwoju studentów, laboratorium psychopedagogiczne, treningów psychoedukacyjnych) jako (asystent);
  • instytucjach pozarządowych, stowarzyszeniach, w sektorze prywatnym (psychoedukacja);
  • fundacjach działających na rzecz praw dzieci i młodzieży oraz dorosłych;
  • firmach usług psychoedukacyjnych;
  • poradniach psychologiczno – pedagogicznych.

Specjaliści psychopedagodzy prowadzą również:

  • indywidualne praktyki badawczo-rozwojowe w prywatnych gabinetach pomocy psychologiczno-pedagogicznej (psychopedagogicznej);
  • tworzą projekty edukacyjne poprzez ewaluację edukacyjno-społeczną dla Dyrektorów przedszkoli, szkół podstawowych, gimnazjów, liceów ogólnokształcących, technikum zawodowych, zasadniczym szkołom zawodowym, cech rzemiosł różnych i według zapotrzebowania edukacyjnego jako specjaliści ds. kształcenia;
  • prowadzą działalność usługową dla potrzeb edukacji i psychoedukacji w zakresie przygotowania pedagogicznego;
  • prowadzą indywidualne terapie psychopedagogiczne w pełnym zakresie metod i technik[7].

Uczelnie

Polskie uczelnie posiadające psychopedagogikę jako kierunek studiów:

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Katedra Psychopedagogiki KUL. www.kul.pl. [dostęp 2014-03-23].
  2. ↑ Stones Edgar, (1979) Psychopedagogy: Psychological theory and the practice of teaching. Methuen & CO LTD London.
  3. ↑ Wincenty Okoń, Nowy słownik pedagogiczny, Wyd. Akademickie „Żak”, Warszawa, 1998, s. 325.
  4. ↑ Daniel K. Cho, (2009) Psychopedagogy, Freud, Lacan, and the Psychoanalytic Theory of Education, Palgrave Macmillan, ISBN 978-0-230-60608-1.
  5. ↑ Psychopedagogika. Cele kształcenia. byd.pl. [dostęp 2014-03-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-23)].
  6. ↑ Ausubel D., Novak J., Hanesian H. (1978). Psychologia edukacyjna: poznawcza, Wydanie 2, Nowy Jork: Holt, Rinehart & Winston.
  7. ↑ Towarzystwo Psychopedagogiczne - O terapii [online], www.psychopedagog.org [dostęp 2023-04-04] (pol.).

Bibliografia

  • Bisquerra, R. (1996). Orígenes y desarrollo de la orientación psicopedagógica. Madrid: Narcea. ISBN 978-84-277-1152-5.
  • Jerzy Brzeziński, Badania eksperymentalne w psychologii i pedagogice, Warszawa: Wydawnictwo Scholar, 2008, ISBN 978-83-7383-296-1, OCLC 297675100.
  • Brzezińska A., Burtowy M., (1995), Psychopedagogiczne problemy edukacji przedszkolnej, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM.
  • Coll, C. (1996). Psicopedagogía: confluencia disciplinar y espacio profesional. In C. Monereo, Madryt, s. 33–52. ISBN 84-206-6544-4.
  • Coll, C., Miras, M., Onrubia, J., & Solé, I. (1998). Psicología de la educación. Barcelona: Edhasa. ISBN 84-95131-06-4.
  • Kantorowski Jarosław, (2005), Efektywność treningu twórczości w grupach militarnych. Łódź, Wyd. WSHE, ISBN 978-83-927669-4-0.
  • Karney Janina E., (2007), Psychopedagogika pracy. Wydawnictwo Akademickie Żak, s. 449, ISBN 978-83-89501-66-0.
  • Szmidt Krzysztof J., Modrzejewska-Świgulska Monika, (2004), Psychopedagogika działań twórczych, Kraków, Wydawnictwo Impuls, ISBN 978-83-7308-486-1.
  • Wiszniakowa-Zelinskiy Natalia, (1995), Kreatywna psychopedagogika. Psychologia twórczego nauczania, Podręcznik naukowo-metodyczny. Mińsk, Wyd. PoliBig, s. 240.
  • Woolfolk AE., Winne PH., Perry NE., Shapka J., (2010), Psychologia edukacyjna (4th ed). Toronto. Pearson Kanada, ISBN 978-0-205-75926-2.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.