Referendum w Irlandii w 2008 roku
Referendum w Irlandii w 2008 roku rozpoczęło się 9 czerwca, gdy do głosowania przystąpili mieszkańcy trzech wysp położonych u wybrzeży Hrabstwa Donegal – Arranmore, Gola i Inishfree[1]. W pozostałej części kraju głosowanie odbyło się 12 czerwca 2008 roku[2]. Do wcześniejszego głosowania przystąpili także żołnierze z misji EUFOR Althea[1]. Przedmiotem referendum była ratyfikacja traktatu lizbońskiego. Irlandia jako jedyne państwo UE zadecydowała o ratyfikacji traktatu w drodze referendum[3]. Referendum wynika z konieczności wprowadzenia w związku z traktatem zmian do Konstytucji Irlandii, które muszą być zatwierdzone w formie głosowania powszechnego. Przepisy nie wymagały osiągnięcia określonego progu wyborczego[4]. W głosowaniu Irlandczycy opowiedzieli się przeciwko ratyfikacji traktatu[5].
Sondaże
Wstępne sondaże wskazywały, że 60% Irlandczyków nie wiedziało jak zagłosuje, 28% opowiadało się za ratyfikacją, zaś 12% byłoby przeciw[3]. Była to niewielka zmiana do listopada, kiedy to za traktatem opowiadało się 25%, 13% było przeciw, a 62% nie wiedziało jak zagłosuje[6]. Według sondażu opublikowanego na początku marca 46% Irlandczyków opowiadało się za traktatem, przeciwnych było 23%, a 31% jeszcze nie zdecydowało jak głosować[2].
Sondaż przeprowadzony ok. 3 tygodnie przed referendum głosił, że poparcie dla traktatu wyraziłoby 41% Irlandczyków, zaś przeciwnych byłoby 33%. Liczba niezdecydowanych wyniosła wówczas ok. 26%[7].
Jeden z ostatnich sondaży przed referendum dawał przewagę przeciwnikom traktatu. Deklarację głosowania na „nie” złożyło 35% respondentów. Na „tak” zamierzało głosować 30% Irlandczyków, a niezdecydowanych było ciągle 28%. Sondaż przeprowadzono na zlecenie dziennika Irish Times[8].
Kampania
Zwolennicy przyjęcia traktatu zwrócili uwagę na fakt, że Irlandia już zdobyła silną pozycję w strukturach UE, a prace nad dokumentem były w dużej mierze prowadzone przez samych Irlandczyków, w okresie przewodnictwa ich kraju w Radzie UE[7].
W toku kampanii premier Brian Cowen obiecał rolnikom, że zawetuje postulowane przez WTO propozycje zmian liberalizujące handel żywnością, co spotkało się z deklaracją poparcia dla traktatu przez zrzeszające ok. 80 tys. członków Stowarzyszenie Irlandzkich Farmerów[9]. Eamon Gilmore, lider irlandzkiej Partii Pracy stwierdził, iż „zagłosowanie za odrzuceniem traktatu przyniesie okres obaw i niepewności”[10]. Zwolennicy zwracali również uwagę na to, iż dzięki przyjęciu traktatu ulepszona zostanie ochrona irlandzkiej przyrody[11].
Przeciwnicy krytykujący traktat z pozycji lewicowych wskazywali na możliwość pogorszenia się opieki socjalnej i groźby ograniczenia praw pracowniczych. Z kolei przeciwnicy prawicowi podnosili obawy związane z utratą możliwości decydowania o takich kwestiach jak polityka fiskalna, czy też dopuszczalność aborcji[12]. W kampanię na rzecz odrzucenia traktatu zaangażowali się także członkowie rządowej Fianna Fáil, m.in. Declan Ganley[13]. Podnoszono także obawy związane z ewentualną utratą irlandzkiego komisarza.
Wyniki
NIE (53%)
TAK (47%)
Według początkowych doniesień frekwencję szacowano na ok. 40%. Zgodnie z zapowiedzią nie publikowano sondaży exit polls[14]. Oficjalne wyniki ogłoszono już 13 czerwca. Za odrzuceniem traktatu opowiedziało się 862415 głosujących (53,4%), zaś jego ratyfikację poparło 752451 Irlandczyków. Frekwencja wyniosła 53,1%[5].
| Okręg wyborczy | Elektorat | Nieważne głosy[15] | Frekwencja (%) |  Za (%) |
 Przeciw (%) |
|---|---|---|---|---|---|
| Carlow-Kilkenny | 103 397 | 228 | 52 644 (51%) | 26 210 (50%) | 26 206 (50%) |
| Cavan-Monaghan | 92 920 | 190 | 49 649 (53%) | 22 346 (45%) | 27 113 (55%) |
| Clare | 77 398 | 145 | 40 617 (52%) | 20 982 (52%) | 19 490 (48%) |
| Cork East | 83 850 | 169 | 42 398 (51%) | 18 177 (43%) | 24 052 (57%) |
| Cork North Central | 65 738 | 134 | 35 120 (53%) | 12 440 (36%) | 22 546 (64%) |
| Cork North West | 63 574 | 114 | 35 358 (56%) | 16 253 (46%) | 18 991 (54%) |
| Cork South Central | 89 844 | 177 | 49 455 (55%) | 22 112 (45%) | 27 166 (55%) |
| Cork South West | 58 225 | 143 | 32 184 (55%) | 14 235 (44%) | 17 806 (56%) |
| Donegal North East | 56 195 | 144 | 25 654 (46%) | 9 006 (35%) | 16 504 (65%) |
| Donegal South West | 60 079 | 113 | 27 946 (47%) | 10 174 (37%) | 17 659 (63%) |
| Dublin Central | 57 864 | 121 | 28 265 (49%) | 12 328 (44%) | 15 816 (56%) |
| Dublin Mid West | 61 622 | 74 | 31 833 (52%) | 12 577 (40%) | 19 182 (60%) |
| Dublin North | 81 550 | 187 | 45 077 (55%) | 22 696 (51%) | 22 194 (49%) |
| Dublin North Central | 51 156 | 77 | 31 245 (61%) | 15 772 (51%) | 15 396 (49%) |
| Dublin North East | 52 432 | 101 | 29 991 (57%) | 12 917 (43%) | 16 973 (57%) |
| Dublin North West | 49 893 | 74 | 31 833 (52%) | 12 577 (40%) | 19 182 (60%) |
| Dublin South | 87 855 | 147 | 51 342 (58%) | 32 190 (63%) | 19 005 (37%) |
| Dublin South Central | 67 499 | 136 | 42 170 (52%) | 16 410 (39%) | 25 624 (61%) |
| Dublin South East | 81 743 | 116 | 27 871 (50%) | 17 111 (62%) | 10 644 (38%) |
| Dublin South West | 56 202 | 124 | 36 181 (54%) | 12 601 (35%) | 23 456 (65%) |
| Dublin West | 52 173 | 94 | 28 421 (55%) | 13 573 (48%) | 14 754 (52%) |
| Dún Laoghaire | 84 710 | 137 | 49 810 (59%) | 31 524 (64%) | 18 149 (37%) |
| Galway East | 80 569 | 166 | 40 124 (50%) | 18 728 (47%) | 21 230 (53%) |
| Galway West | 85 642 | 190 | 42 844 (50%) | 19 643 (46%) | 23 011 (54%) |
| Kerry North | 54 787 | 112 | 28 120 (51%) | 11 306 (41%) | 16 702 (59%) |
| Kerry South | 51 338 | 117 | 27 257 (54%) | 11 569 (43%) | 15 571 (57%) |
| Kildare North | 71 429 | 117 | 36 815 (52%) | 20 045 (55%) | 16 653 (45%) |
| Kildare South | 57 145 | 80 | 27 858 (49%) | 13 470 (49%) | 14 308 (51%) |
| Laois-Offaly | 105 053 | 243 | 56 992 (54%) | 31 786 (56%) | 24 963 (44%) |
| Limerick East | 76 735 | 168 | 39 444 (51%) | 18 085 (46%) | 21 191 (54%) |
| Limerick West | 57 847 | 129 | 29 958 (52%) | 13 318 (45%) | 16 511 (55%) |
| Longford-Westmeath | 81 834 | 192 | 42 065 (51%) | 19 371 (46%) | 22 502 (54%) |
| Louth | 83 458 | 168 | 44 565 (53%) | 18 586 (42%) | 25 811 (58%) |
| Mayo | 95 250 | 197 | 48 822 (51%) | 18 624 (38%) | 30 001 (62%) |
| Meath East | 67 415 | 105 | 34 148 (51%) | 17 340 (51%) | 16 703 (49%) |
| Meath West | 62 816 | 119 | 32 589 (52%) | 14 442 (45%) | 18 028 (55%) |
| Roscommon-South Leitrim | 59 728 | 131 | 33 962 (57%) | 15 429 (47%) | 18 402 (54%) |
| Sligo-North Leitrim | 55 591 | 130 | 29 228 (53%) | 12 602 (44%) | 16 496 (56%) |
| Tipperary North | 55 941 | 148 | 32 750 (59%) | 16 235 (50%) | 16 367 (50%) |
| Tipperary South | 53 687 | 148 | 29 756 (56%) | 13 853 (47%) | 15 755 (53%) |
| Waterford | 72 052 | 160 | 38 474 (54%) | 17 502 (46%) | 20 812 (54%) |
| Wexford | 101 124 | 205 | 53 369 (53%) | 23 371 (44%) | 29 793 (56%) |
| Wicklow | 85 918 | 206 | 52 272 (61%) | 25 936 (50%) | 26 130 (50%) |
Reakcje
Jeszcze przed irlandzkim referendum decyzję o kontynuacji ratyfikacji zapowiedziała strona brytyjska, nawet w razie zwycięstwa przeciwników traktatu[16]. Wynik głosowania spotkał się z pozytywną reakcją polityków Sinn Féin[17]. Z kolei irlandzki premier zaapelował do UE o czas na wypracowanie nowego rozwiązania[18]. Wynik był również szeroko komentowany wśród polityków unijnych, jednak nie została podjęta jednoznaczna decyzja o dalszych krokach postępowania w sprawie traktatu[5]. O kontynuowanie procesu ratyfikacji zdecydowanie zaapelował Hans-Gert Pöttering[19]. Stanowisko to poparł również włoski premier Silvio Berlusconi[20] oraz czeski minister spraw zagranicznych Karel Schwarzenberg[21], co pozostaje w opozycji wobec stanowiska prezydenta Republiki Czeskiej, Václava Klausa, który opowiedział się za opracowaniem nowego dokumentu[22].
Decyzja Irlandczyków stała się jednym z głównych tematów czerwcowego szczytu Rady Europejskiej w Brukseli[23]. Przewodniczący KE poparł[24] irlandzką propozycję przygotowania nowej propozycji na szczyt w październiku[25]. Ostatecznie w grudniu 2008 roku w czasie szczytu w Brukseli podjęto decyzję o przeprowadzeniu kolejnego referendum w sprawie ratyfikacji traktatu określając wstępnie jego termin na październik 2009 roku[26].
Zobacz też
Przypisy
- 1 2 Pierwsi Irlandczycy już głosują. rp.pl, 2008-06-09. [dostęp 2008-06-11].
- 1 2 Irlandia: Referendum ws traktatu 12 czerwca?. TVN24.PL, 2008-04-03. [dostęp 2008-04-03].
- 1 2 Barroso: Nie ma planu B, jeśli Irlandczycy odrzucą traktat. Gazeta.pl, 2008-04-17. [dostęp 2008-04-17].
- ↑ Irlandczycy ruszyli do urn. rp.pl, 2008-06-12. [dostęp 2008-06-12].
- 1 2 3 Irlandczycy na NIE, szok w Brukseli. rp.pl, 2008-06-13. [dostęp 2008-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-28)].
- ↑ Irlandia: tylko 25 proc. obywateli popiera Traktat Reformujący UE. Gazeta.pl, 2008-05-11. [dostęp 2008-05-11].
- 1 2 41 procent Irlandczyków popiera traktat lizboński. rp.pl, 2008-05-25. [dostęp 2008-05-25].
- ↑ Czy Irlandia powie „nie” traktatowi lizbońskiemu?. Gazeta.pl, 2008-06-07. [dostęp 2008-06-07].
- ↑ Rząd przekonał rolników do Traktatu Lizbońskiego. rp.pl, 2008-06-04. [dostęp 2008-06-04].
- ↑ Eamon Gilmore: Yes vote will deliver Lisbon benefits: no vote will bring doubt and uncertainty. labour.ie, 2008-06-10. [dostęp 2008-06-14].
- ↑ Joanna Tuffy: Lisbon will enhance protection for Ireland’s birds, wildlife and habitats. labour.ie, 2008-06-10. [dostęp 2008-06-14].
- ↑ Marcin Szymaniak: Irlandia decyduje za Unię. rp.pl, 2008-06-09. [dostęp 2008-06-11].
- ↑ Marcin Szymaniak: Nie dam się pajacom z Brukseli. [rp.pl Labour Europe], 2008-06-10. [dostęp 2008-06-11].
- ↑ Niska frekwencja w referendum. rp.pl, 2008-06-12. [dostęp 2008-06-13].
- ↑ Głosy niepoprawnie oddane: oddanie pustej karty do głosowania, zaznaczenie więcej niż jednej opcji, odebranie ale nieoddanie karty do głosowania.
- ↑ Ratyfikacja Traktatu nawet w razie irlandzkiego "nie". rp.pl, 2008-06-13. [dostęp 2008-06-14].
- ↑ Sinn Fein: cieszymy się z odrzucenia traktatu. rp.pl, 2008-06-13. [dostęp 2008-06-14].
- ↑ Premier Cowen apeluje do UE o czas. rp.pl, 2008-06-13. [dostęp 2008-06-14].
- ↑ Poettering apeluje o dalszą ratyfikację Traktatu Lizbońskiego. rp.pl, 2008-06-16. [dostęp 2008-06-16].
- ↑ Berlusconi: kontynuować ratyfikację Traktatu Lizbońskiego. rp.pl, 2008-06-19. [dostęp 2008-06-20].
- ↑ Czechy ratyfikują traktat w tym roku. rp.pl, 2008-06-20. [dostęp 2008-06-20].
- ↑ Klaus: traktatu nie można już reanimować. rp.pl, 2008-06-18. [dostęp 2008-06-18].
- ↑ Przywódcy państw Unii debatują nad przyszłością traktatu. rp.pl, 2008-06-19. [dostęp 2008-06-19].
- ↑ Barroso: Irlandia ma czas do jesieni. rp.pl, 2008-06-20. [dostęp 2008-06-20].
- ↑ Irlandia prosi o więcej czasu. rp.pl, 2008-06-20. [dostęp 2008-06-20].
- ↑ Unia spełnia żądania władz Irlandii. rp.pl, 2008-12-13. [dostęp 2008-12-18].