Rekordy klimatyczne

Rekordy klimatyczne – skrajne wartości (najwyższe lub najniższe) elementów meteorologicznych lub zjawisk pogodowych, które zostały wyznaczone na podstawie wieloletnich pomiarów meteorologicznych. Pod uwagę bierze się tylko wartości zmierzone lub zaobserwowane w określonym miejscu i czasie, czyli tam gdzie znajdują się punkty pomiarowe. Rekordy klimatyczne rozpatrywane są w różnych skalach przestrzennych.

Rekordy temperatur

Rekordy temperatur przygruntowych^[1]

2003 r.: Queensland, Australia: 69,3 °C
2004 r.: Pustynia Lut, Iran: 68,0 °C
2005 r.: Pustynia Lut, Iran: 70,7 °C
2006 r.: Pustynia Lut, Iran: 68,5 °C
2007 r.: Pustynia Lut, Iran: 69,0 °C
2008 r.: Kotlina Turfańska, Chiny: 66,8 °C
2009 r.: Pustynia Lut, Iran: 68,6 °C

Najwyższa temperatura powietrza^[2]
	Wartość	Miejsce	Kraj/Terytorium	Data
Ameryka Pn.	56,7 °C	Dolina Śmierci	Stany Zjednoczone	10.07.1913
Afryka	55,0 °C	Kibili	Tunezja	7.07.1931
Azja	54 °C	Tirat Cewi	Mandat Palestyny	21.06.1942
Australia	50,7 °C	Oodnadatta	Australia	1.01.1960
Ameryka Pd.	48,9 °C	Rivadavia	Argentyna	11.12.1905
Europa	48,8 C	Syrakuzy	Włochy	11.08.2021
Oceania	42,2 °C	Tuguegarao	Filipiny	29.04.1912
Antarktyda	18,3 °C	stacja polarna Esperanza	Antarktyka	6.02.2020^[3]
średnia roczna	34,4 °C^[4]	Dallol	Etiopia	1960–1966

Do 2012 roku za rekord temperatury powietrza uznawano pomiar z 13 września 1922 roku. W Al-Azizijja w Libii odnotowano wtedy temperaturę 57,8 °C; przez 90 lat była ona uznawana za najwyższą odnotowaną temperaturę powietrza w historii; ponowne analizy tych pomiarów wykazały, że badacz popełnił błąd, odnotowując temperaturę wyższą o około 7 stopni od rzeczywistej^[5]^[6].

Najniższa temperatura powietrza^[2]
	Wartość	Miejsce	Kraj/Terytorium	Data
Antarktyda	−89,2 °C	Stacja Wostok	Antarktyka	21.07.1983
Azja	−72,2 °C	Tomtor	Rosja	14.01.2004
Ameryka Pn.	−69,6 °C	Klinck	Grenlandia	22.12.1991 (rekord półkuli północnej i zachodniej według Światowej Organizacji Meteorologicznej)^[7]
	−66,1 °C	North Ice	Grenlandia	9.01.1954
	−63,0 °C	Snag	Kanada	3.02.1947
Europa	−58,1 °C	Ust´-Szczugier	ZSRR	31.12.1978
Europa	−41,1 °C	Litworowy Kocioł	Polska	17.02.2025
Ameryka Pd.	−32,8 °C	Sarmiento	Argentyna	1.06.1907
Afryka	−23,9 °C	Ifran	Maroko	11.02.1935
Australia	−23,0 °C	Charlotte Pass	Australia	29.06.1994
Oceania	−10,0 °C^[4]	Haleakalā	Hawaje	2.01.1961
średnia roczna	−57,2 °C^[4]	Stacja Wostok	Antarktyka	1958–1968

Najniższa odnotowana temperatura powierzchni śniegu −98,6 °C została zmierzona 22 lipca 2004 roku w najwyższych partiach lądolodu antarktycznego; ocenia się, że temperatura powietrza na wysokości 2 m była w takich warunkach równa −94 ± 4 °C^[8]^[9]. Pomiar ten został wykonany zdalnie przez satelitę Landsat i z tego względu nie jest uznawany za rekord przez Światową Organizację Meteorologiczną^[2].

Inne rekordy temperatury^[4]
Parametr	Wartość	Miejsce	Kraj/Terytorium	Data
Największa amplituda wieloletnia	104 °C (od −71 °C do 33 °C)	Ojmiakon	Rosja	wielolecie
Najmniejsza amplituda wieloletnia	11,8 °C (od 19,6 °C do 31,4 °C)	Saipan	Mandat Południowego Pacyfiku	1927–1935
Najszybszy wzrost (w ciągu 2 minut)	od −20 °C do 7 °C^[10]^[11]	Spearfish	Stany Zjednoczone	22.01.1943
Najszybszy spadek (w ciągu 24 godzin)	z 6,7 °C do −48,8 °C	Browning	Stany Zjednoczone	24.01.1916
Najdłuższe upały (temperatura>37,8 °C)	162 dni	Marble Bar	Australia	od 30.10.1923

Rekordy opadów

Najwyższe średnie wieloletnie sumy opadów^[2]
	Wartość	Miejsce	Kraj/Terytorium	Czas
Azja	11 872 mm	Mawsynram	Indie	średnia z 38 lat
Oceania	11 640 mm	Mount Waiʻaleʻale	Hawaje	średnia z 30 lat
Afryka	10 282 mm	Debundscha	Kamerun	średnia z 32 lat
Ameryka Pd.	8990 mm	Quibdo	Kolumbia	średnia z 29 lat
Australia	8034 mm	Bellenden Ker	Australia	średnia z 34 lat
Ameryka Pn.	7000 mm	Jezioro Hendersona	Kanada	średnia z 15 lat
Europa	4684 mm	Crkvice	Czarnogóra	średnia z 22 lat
Antarktyda	>800 mm	wzdłuż wybrzeży Antarktydy Zachodniej i Wschodniej, a także Półwyspu Antarktycznego	Antarktyka	lipiec 1996 – czerwiec 1999

Często cytowana rekordowa wartość wieloletniej średniej opadów, 13 299 mm w Lloro w Kolumbii, jest oszacowaniem, a nie wynikiem udokumentowanych pomiarów^[12].

Najniższe średnie wieloletnie sumy opadów^[2]
	Wartość	Miejsce	Kraj/Terytorium	Data
Ameryka Pd.	0,76 mm	Arica	Chile	średnia z 59 lat
Antarktyda	2 mm	Amundsen-Scott	Antarktyka	średnia z 10 lat
Afryka	<2,54 mm	Wadi Halfa	Sudan	średnia z 39 lat
Ameryka Pn.	30,5 mm	Batagues	Meksyk	średnia z 14 lat
Azja	45,70 mm	Aden	Jemen	średnia z 50 lat
Australia	102,9 mm	Troudaninna	Australia	średnia z 42 lat
Europa	162,6 mm	Astrachań	Rosja	średnia z 25 lat
Oceania	188 mm	Obserwatorium na Mauna Kea	Hawaje	1972–1982

Najwyższe opady w ciągu danego czasu^[2]
Okres	Wartość	Miejsce	Kraj/Terytorium	Data
1 minuta	31,2 mm	Unionville	Stany Zjednoczone	4.07.1956
1 godzina	305 mm	Holt	Stany Zjednoczone	22.06.1947
12 godzin	1144 mm	Foc-Foc	Reunion	07–8.01.1966
24 godzin	1825 mm	Foc-Foc	Reunion	07–8.01.1966
48 godzin	2467 mm	Aurère	Reunion	08–10.01.1958
72 godziny	3929 mm	Krater wulkaniczny Commerson	Reunion	24–26.02.2007
96 godzin	4869 mm	Krater wulkaniczny Commerson	Reunion	24–27.02.2007
365 dni	26 470 mm	Czerapuńdżi	Indie	od sierpnia 1860

Inne rekordy dotyczące opadów
Parametr	Wartość	Miejsce	Kraj	Data
Najdłuższy okres bez opadu^[2]	14 lat 5 miesięcy	Arica	Chile	październik 1903 -styczeń 1918
Największa liczba dni w roku z opadem deszczu^[4]	do 350 dni	Waiʻaleʻale	Hawaje	wielolecie
Maksymalny opad śniegu w ciągu 19 godzin^[4]	173 cm	Bessans	Francja	6.04.1969
Maksymalny opad śniegu w ciągu 24 godzin^[4]	193 cm	Silver Lake	Stany Zjednoczone	15.04.1921
Maksymalny opad śniegu w ciągu 12 miesięcy^[13]	31,1 m	Mount Rainier	Stany Zjednoczone	od 19.02.1971
Największa miąższość śniegu w ciągu doby^[4]	11,4 m	Tamarac	Stany Zjednoczone	11.03.1911
Grad o największej średnicy^[14]	20 cm	Vivian	Stany Zjednoczone	23.07.2010
Grad o największej wadze^[2]	1,02 kg	Dystrykt Gopalganj	Bangladesz	14.04.1986

Pozostałe rekordy klimatyczne

Pozostałe rekordy klimatyczne^[4]
Parametr	Wartość	Miejsce	Kraj/Terytorium	Data
Największa liczba dni w roku z burzą	322 dni	Bogor	Holenderskie Indie Wschodnie	1916–1920
Najwyższe ciśnienie atmosferyczne^[a]^[2]	1089,1 hPa	Tosoncengel	Mongolia	30.12.2004
Najniższe ciśnienie atmosferyczne^[b]^[a]	870 hPa	Tajfun Tip	Guam	12.10.1979
Największa prędkość wiatru (w porywie)^[2]	113,2 m/s	Wyspa Barrowa	Australia	10.04.1996
Największa średnia prędkość wiatru w ciągu 24 godzin	57,2 m/s	Mount Washington	Stany Zjednoczone	12.04.1934
Największa średnia wieloletnia prędkość wiatru	15,6 m/s	Mount Washington	Stany Zjednoczone	1934–1983
Najsilniejszy cyklon tropikalny	320 km/h	Huragan Gilbert	Morze Karaibskie	wrzesień 1988
Najdłuższa droga tornada^[15]	469 km	Illinois	Stany Zjednoczone	26.05.1917
Największe średnie usłonecznienie^[16]	91%	Yuma	Stany Zjednoczone	1951–1978
Najmniejsze średnie usłonecznienie^[16]	11%	Orkady	Wielka Brytania	1903–1950

Zobacz też

Rekordy klimatyczne w Polsce

Uwagi

1 2 Wartość ciśnienia zredukowana do poziomu morza.
↑ Nie licząc spadków ciśnienia wewnątrz tornad.

Przypisy

↑ David J. Mildrexler, David J., Maosheng Zhao, Steven W. Running. Satellite finds highest land skin temperatures on Earth. „Bulletin of the American Meteorological Society”. 92 (7), s. 855–860, 2011. DOI: 10.1175/2011BAMS3067.1.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Global Weather & Climate Extremes. World Meteorological Organization. [dostęp 2018-06-28]. (ang.).
↑ New record for Antarctic continent reported. wmo.int, 7 lutego 2020. [dostęp 2020-02-08]. (ang.).
1 2 3 4 5 6 7 8 9 Encyklopedia szkolna. Geografia. Jackowski A. (red.). Kraków: Zielona Sowa, 2006. ISBN 83-7389-845-X.
↑ World’s Hottest Temperature Cools a Bit. ScienceDaily, 2012-09-13. [dostęp 2012-09-15]. (ang.).
↑ Press Release No. 956. World Meteorological Organization, 2012-09-13. [dostęp 2012-09-15]. (ang.).
↑ GeorgeG. Weidner GeorgeG. i inni, WMO evaluation of northern hemispheric coldest temperature: −69,6 °C at Klinck, Greenland, 22 December 1991, „Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society”, 2020, DOI: 10.1002/qj.3901 (ang.).
↑ T.A.T.A. Scambos T.A.T.A. i inni, Ultra-low surface temperatures in East Antarctica from satellite thermal infrared mapping: the coldest places on Earth, „Geophysical Research Letters”, 45 (12), American Geophysical Union, 2018, s. 6124–6133, DOI: 10.1029/2018GL078133 [dostęp 2018-06-28] .
↑ Coldest place on Earth is colder than scientists thought. American Geophysical Union, 2018-06-25. [dostęp 2018-06-28]. (ang.).
↑ N8ZYA’s Radio Blog: Spearfish South Dakota at 1226 Miles.
↑ South Dakota Weather History and Trivia January. National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA). [dostęp 2014-08-22].
↑ South America: Greatest Average Annual Precipitation. [w:] World Weather / Climate Extremes Archive [on-line]. World Meteorological Organization. [dostęp 2012-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-13)]. (ang.).
↑ W. Mizerski, J. Żukowski (redaktorzy): Tablice geograficzne. Warszawa: Wydawnictwo Adamantan. ISBN 83-7350-025-1.
↑ Record Setting Hail Event in Vivian, South Dakota on July 23, 2010. National Weather Service, 2010-07-30. [dostęp 2011-06-03].
↑ Rekordy klimatyczne świata. Zakład Klimatologii IGiGP UJ. [dostęp 2014-08-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-01)].
1 2 Roth G.: Pogoda i klimat. Warszawa: Świat Książki, 2000. ISBN 83-7227-584-X.

Linki zewnętrzne

Michael Carlowicz: Where Is the Hottest Place on Earth? It Lies Somewhere Between Folklore and Science, the Desert and the City. [w:] Earth Observatory [on-line]. NASA, 2012-05-05. [dostęp 2014-08-22].

[zredukowane-15] 1 2 Wartość ciśnienia zredukowana do poziomu morza.

[tornado-16] Nie licząc spadków ciśnienia wewnątrz tornad.

[skin-1] David J. Mildrexler, David J., Maosheng Zhao, Steven W. Running. Satellite finds highest land skin temperatures on Earth. „Bulletin of the American Meteorological Society”. 92 (7), s. 855–860, 2011. DOI: 10.1175/2011BAMS3067.1.

[WMO-2] 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Global Weather & Climate Extremes. World Meteorological Organization. [dostęp 2018-06-28]. (ang.).

[3] New record for Antarctic continent reported. wmo.int, 7 lutego 2020. [dostęp 2020-02-08]. (ang.).

[Encyklopedia-4] 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Encyklopedia szkolna. Geografia. Jackowski A. (red.). Kraków: Zielona Sowa, 2006. ISBN 83-7389-845-X.

[Hottest-5] World’s Hottest Temperature Cools a Bit. ScienceDaily, 2012-09-13. [dostęp 2012-09-15]. (ang.).

[WMO956-6] Press Release No. 956. World Meteorological Organization, 2012-09-13. [dostęp 2012-09-15]. (ang.).

[7] GeorgeG. Weidner GeorgeG. i inni, WMO evaluation of northern hemispheric coldest temperature: −69,6 °C at Klinck, Greenland, 22 December 1991, „Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society”, 2020, DOI: 10.1002/qj.3901 (ang.).

[ultra-low-8] T.A.T.A. Scambos T.A.T.A. i inni, Ultra-low surface temperatures in East Antarctica from satellite thermal infrared mapping: the coldest places on Earth, „Geophysical Research Letters”, 45 (12), American Geophysical Union, 2018, s. 6124–6133, DOI: 10.1029/2018GL078133 [dostęp 2018-06-28] .

[coldest-9] Coldest place on Earth is colder than scientists thought. American Geophysical Union, 2018-06-25. [dostęp 2018-06-28]. (ang.).

[Spearfish-10] N8ZYA’s Radio Blog: Spearfish South Dakota at 1226 Miles.

[NOAA-11] South Dakota Weather History and Trivia January. National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA). [dostęp 2014-08-22].

[SAPrecipitation-12] South America: Greatest Average Annual Precipitation. [w:] World Weather / Climate Extremes Archive [on-line]. World Meteorological Organization. [dostęp 2012-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-13)]. (ang.).

[Tablice-13] W. Mizerski, J. Żukowski (redaktorzy): Tablice geograficzne. Warszawa: Wydawnictwo Adamantan. ISBN 83-7350-025-1.

[Hail-14] Record Setting Hail Event in Vivian, South Dakota on July 23, 2010. National Weather Service, 2010-07-30. [dostęp 2011-06-03].

[KlimatUJ-17] Rekordy klimatyczne świata. Zakład Klimatologii IGiGP UJ. [dostęp 2014-08-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-01)].

[Pogoda_i_klimat-18] 1 2 Roth G.: Pogoda i klimat. Warszawa: Świat Książki, 2000. ISBN 83-7227-584-X.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[a]

[b]

[15]

[16]