Rekordy klimatyczne w Polsce
Rekordy klimatyczne – skrajne wartości (najwyższe lub najniższe) elementów meteorologicznych lub zjawisk pogodowych, które zostały wyznaczone na podstawie wieloletnich pomiarów meteorologicznych. Pod uwagę bierze się tylko wartości zmierzone lub zaobserwowane w określonym miejscu i czasie, czyli tam gdzie znajdują się punkty pomiarowe. W Polsce autorytatywne pomiary meteorologiczne prowadzi Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej.
Temperatura powietrza
Poniższe dane obejmują obecny obszar Polski, bez względu na przynależność administracyjną danej miejscowości w momencie zanotowania temperatury.
| Wartość | Miejsce | Województwo | Data |
|---|---|---|---|
| –41,1 °C[14] | Litworowy Kocioł | 17 lutego 2025 | |
| –40,6 °C[15] | Żywiec | 10 lutego 1929 | |
| –40,4 °C[15] | Olkusz | 10 lutego 1929 | |
| –40,4 °C[16] | Poronin | 10 lutego 1929 | |
| –40,1 °C[15] | Sianki | 10 lutego 1929 | |
| –40,0 °C[5] | Dobrzechów | 30 grudnia 1875 | |
| –39,7 °C[15] | Ustroń (Hermanice) | 10 lutego 1929 | |
| –39,4 °C[15] | Libusza | 10 lutego 1929 | |
| –39,3 °C[3] | Sanok | 28 lutego 1963 | |
| –39,2 °C[17] | Maniowy | 2 stycznia 1888 | |
| –38,9 °C[18] | Puścizna Rękowiańska | 8 stycznia 2017 | |
| –38,7 °C[19] | Białowieża | 11 stycznia 1950 | |
| –38,6 °C[3] | Lubaczów | 28 lutego 1963 | |
| –38,6 °C[5] | Stara Wieś | 30 grudnia 1875 | |
| –38,5 °C[5] | Szczawnica | 2 stycznia 1888 | |
| –38,4 °C | Białystok | 12 stycznia 1950 | |
| –38,4 °C[20] | Brzegi Dolne | 28 lutego 1963 | |
| –38,1 °C[15] | Mydlniki | 10 lutego 1929 | |
| –37,9 °C[15] | Dęblin | 10 lutego 1929 | |
| –37,7 °C[4] | Jabłonka | 7 stycznia 1985 | |
| –37,5 °C[3] | Przemyśl | 11 stycznia 1950 | |
| –37,5 °C[21] | Zakopane | 10 lutego 1929 | |
| –37,4 °C[4] | Biała Podlaska | 8 stycznia 1987 | |
| –37,2 °C[15] | Olesno | 11 lutego 1929 | |
| –37,1 °C[22] | Hala Izerska | 24 stycznia 2004 | |
| –37,1 °C[3] | Stuposiany | 28 grudnia 1996 | |
| –37,0 °C[23] | Duszniki-Zdrój | 11 lutego 1929 | |
| –37,0 °C[15] | Tomaszów Lubelski | 10 lutego 1929 | |
| –37,0 °C[15] | Zemborzyce | 10 lutego 1929 | |
| –36,9 °C[15] | Cieszyn | 11 lutego 1929 | |
| –36,9 °C[24] | Jelenia Góra | 10 lutego 1956 | |
| –36,9 °C[20] | Krosno | 28 lutego 1963 | |
| –36,8 °C[3] | Ustrzyki Górne | 25 grudnia 1961 | |
| –36,6 °C[15] | Złoty Potok | 10 lutego 1929 | |
| –36,4 °C[24] | Ostojów | 31 stycznia 1956 | |
| –36,2 °C[15] | Puławy | 10 lutego 1929 | |
| –36,1 °C[15] | Częstochowa | 10 lutego 1929 | |
| –35,9 °C[25] | Istebna – Zaolzie | 27 stycznia 1954 | |
| –35,5 °C[15] | Piotrków Trybunalski | 10 lutego 1929 | |
| –35,8 °C[26] | Nowy Targ | 24 stycznia 1922 | |
| –35,8 °C[15] | Racibórz | 11 lutego 1929 | |
| –35,8 °C[15] | Skierniewice | 10 lutego 1929 | |
| –35,7 °C[20] | Czorsztyn | 28 lutego 1963 | |
| –35,6 °C[27] | Komańcza | 25 grudnia 1961 | |
| –35,6 °C[20] | Rzeszów | 28 lutego 1963 | |
| –35,5 °C[15] | Kraków – Rakowice | 10 lutego 1929 | |
| –35,5 °C[15] | Lublin | 10 lutego 1929 | |
| –35,0 °C[4] | Łopuszna | 3 lutego 2012 | |
| –35,0 °C[15] | Radom | 10 lutego 1929 | |
| –35,0 °C[15] | Tarnów | 10, 11 lutego 1929 |
Istnieją jednak wątpliwości co do najniższej zarejestrowanej temperatury powietrza. Dotyczą one różnic średnich temperatur panujących w tym regionie w trakcie zimy w 1940 roku.[28].
Stacja meteorologiczna w Zakopanem dawniej znajdowała się w innej lokalizacji (na 833 m n.p.m.), która sprzyjała notowaniu niższych temperatur minimalnych. Stąd też było możliwe zanotowanie –37,5 °C w lutym 1929 roku. W latach 50 i 60. XX wieku stacja działała już na trochę wyżej położonym miejscu (844 m n.p.m.) i jej rekord zimna wyniósł –34,1 °C 1 lutego 1956 roku. Natomiast od 1967 roku stacja meteorologiczna w Zakopanem znajduje się w aktualnej lokalizacji na górnej Równi Krupowej (na 855 m n.p.m.) i w tej lokalizacji jeszcze nie udało się zanotować spadków temperatury poniżej –30 °C (rekord to –27,1 °C z 13 stycznia 1987 roku)[29].
Stacja meteorologiczna na Hali Izerskiej w punkcie Jagnięcy Potok (825 m n.p.m.) działa dopiero od połowy lat 90. XX wieku. Wyniki tam notowane wskazują, iż Hala Izerska jest mocnym mrozowiskiem, gdzie temperatury minimalne przeważnie bywają wyraźnie niższe niż w pobliskiej Kotlinie Jeleniogórskiej. Stąd też można przypuszczać, że zarówno w 1929 roku, jak i w 1956 roku temperatura minimalna spadała tam poniżej –40 °C[30].
Najzimniejszym miejscem w XXI w. był Litworowy Kocioł. 17 lutego 2025 roku zanotowano tam temperaturę -41,1°C, co jest najniższa temperaturą w XXI w. jak i w całej historii klimatu Polski.
Najzimniejszym miejscem w Polsce prawdopodobnie jest Litworowy Kocioł w masywie Czerwonych Wierchów (Tatry Zachodnie), co odkryto w latach 2015–2017. Wstępne pomiary potwierdziły, że to dużo zimniejsze mrozowisko niż Hala Izerska i Puścizna Rękowiańska. Potencjalnym konkurentem może być sąsiedni Mułowy Kocioł (tylko w warunkach zimowych)[31].
| Parametr | Wartość | Miejsce | Województwo | Data |
|---|---|---|---|---|
| Najwyższa średnia temperatura | +24,2 °C | Zielona Góra | Lipiec 2006[32] | |
| Najniższa średnia temperatura | –15,5 °C | Suwałki | Styczeń 1987[33] |
| Parametr | Wartość | Miejsce | Województwo | Data |
|---|---|---|---|---|
| Najwyższa średnia temperatura | +11,4 °C | Wrocław | 2019[34] | |
| Najniższa średnia temperatura | –2,2 °C | Kasprowy Wierch | 1956[35] |
| Parametr | Wartość | Miejsce | Województwo | Data |
|---|---|---|---|---|
| Najwyższa średnia temperatura | +9,7 °C | Wrocław | 1991–2020[34] | |
| Najniższa średnia temperatura | –0,9 °C | Kasprowy Wierch | 1951–1980[35] |
| Wartość | Miejsce | Województwo | Data |
|---|---|---|---|
| od –40,6 °C do 38,0 °C | Żywiec | 10 lutego 1929 12 sierpnia 1921 | |
| od –35,5 °C do 37 °C | Suwałki | 12 stycznia 1950 11 lipca 1946 | |
| od –32,7 °C do 38,4 °C | Kraków | 10 lutego 1929 30 czerwca 1833 |
Opady
| Wartość | Miejsce | Województwo | Data |
|---|---|---|---|
| 1913 mm | Kasprowy Wierch | wielolecie | |
| 1825 mm | Kasprowy Wierch | 1961–1990[35] |
| Wartość | Miejsce | Województwo | Data |
|---|---|---|---|
| 333 mm | Słubice | 1931–1960 | |
| 333 mm | Suwałki | 1931–1960 |
| Wartość | Miejsce | Województwo | Data |
|---|---|---|---|
| 2770 mm[12] | Dolina Pięciu Stawów Polskich | 2001 | |
| 2663 mm | Dolina Pięciu Stawów Polskich | 1980 | |
| 2628 mm | Hala Gąsienicowa | 2001 | |
| 2599 mm | Kasprowy Wierch | 2001 | |
| 2418 mm | Kasprowy Wierch | 1938 | |
| 2396 mm | Kasprowy Wierch | 1945 | |
| 2338 mm[36] | Hala Gąsienicowa | 1934 | |
| 2292 mm[37] | Dolina Pięciu Stawów Polskich | 1958 | |
| 2192 mm[36] | Morskie Oko | 1934 | |
| 2171 mm[38] | Hala Gąsienicowa | 1980 | |
| 2027 mm | Śnieżka | 1941 |
| Wartość | Miejsce | Województwo | Data |
|---|---|---|---|
| 245 mm | Inowrocław | 1989[39] | |
| 259 mm | Kalisz | 2015[40] | |
| 275 mm | Poznań | 1982[41] | |
| 282 mm | Gniezno | 1982[42] |
| Wartość | Miejsce | Województwo | Data |
|---|---|---|---|
| 950 mm | Hala pod Śnieżnikiem | lipiec 1997 | |
| 806 mm[43] | Dolina Pięciu Stawów Polskich | lipiec 1980 | |
| 788 mm[43] | Dolina Pięciu Stawów Polskich | lipiec 2001 | |
| 743 mm[43] | Hala Gąsienicowa | lipiec 2001 | |
| 702 mm | Kamienica | lipiec 1997 | |
| 684 mm | Hala Gąsienicowa | lipiec 1934 | |
| 651 mm[43] | Kasprowy Wierch | lipiec 2001 | |
| 631 mm | Klimczok | lipiec 1970 | |
| 528 mm[36] | Morskie Oko | lipiec 1934 | |
| 521 mm[44] | Maków Podhalański | lipiec 2001 | |
| 516 mm[36] | Kuźnice | lipiec 1934 | |
| 512 mm[11] | Bielsko-Biała | maj 2010 | |
| 511 mm[37] | Dolina Chochołowska | czerwiec 1958 | |
| 506 mm[45] | Hala Gąsienicowa | lipiec 1949 |
| Przedział czasu | Wartość | Miejsce | Województwo | Data |
|---|---|---|---|---|
| 1 minuta | 8,1 mm | Legionowo | 22 czerwca 1935 | |
| 5 minut | 25,3 mm | Nowy Bieruń | 12 czerwca 1914 | |
| 10 minut | 50,3 mm | Trzciana | 30 lipca 1972 | |
| 15 minut | 79,8 mm | Ozorków | 13 września 1966 | |
| 30 minut | 90,7 mm | Walentynowo | 23 lipca 1914 | |
| 40 minut | 123,5 mm | Gnojna | opolskie | 8 czerwca 1971 |
| 180 minut | 220,0 mm | Dopiewice, Polędzie | wielkopolskie | 6 czerwca 1988 |
| Liczba dób | Wartość | Miejsce | Województwo | Data |
|---|---|---|---|---|
| 1 doba | 300 mm | Hala Gąsienicowa | 30 czerwca 1973 | |
| 2 doby | 428 mm | Hala pod Śnieżnikiem | 6–7 lipca 1997 | |
| 3 doby | 557 mm | Hala pod Śnieżnikiem | 5–7 lipca 1997 | |
| 4 doby | 472,5 mm | Kamienica | 12–15 września 2024 | |
| 5 dób | 482 mm | Kamienica | 1. dekada lipca 1997 |
| Wartość | Miejsce | Województwo | Data |
|---|---|---|---|
| 557,0 mm | Hala pod Śnieżnikiem | 5–7 lipca 1997 | |
| 456,0 mm | Kamienica | 1. dekada lipca 1997 | |
| 431,2 mm | Międzygórze | 1. dekada lipca 1997 | |
| 422,4 mm | Hala Gąsienicowa | 16–18 lipca 1934 | |
| 421,4 mm | Kamienica | 13–15 września 2024 | |
| 382,8 mm | Witów | 16–18 lipca 1934 | |
| 353,8 mm | Zalesie | 15–17 lipca 1934 | |
| 329,0 mm | Bielsko-Biała | 16–18 maja 2010 |
Inne dane klimatyczne
| Parametr | Wartość | Miejsce | Województwo | Data |
|---|---|---|---|---|
| Najwyższe ciśnienie atmosferyczne[46] | 1064,8 ± 0,5 hPa | Suwałki | 23 stycznia 1907 | |
| Najniższe ciśnienie atmosferyczne[47] | 960,2 hPa | Gdynia | 17 stycznia 1931 | |
| Największa prędkość wiatru (w porywie) | > 80 m/s | Śnieżka | 2004 | |
| Największa prędkość wiatru (w trąbie powietrznej) | 140 m/s | okolice Lublina | 20 lipca 1931 | |
| Najdłuższa cisza (bez wiatru) | 74 h | Nowy Sącz | 1966–1990 |
| Parametr | Wartość | Miejsce | Województwo | Data |
|---|---|---|---|---|
| Największa średnia roczna liczba dni z burzą | 37 dni | Kasprowy Wierch | wielolecie | |
| Największa liczba dni z burzą w roku | 54 dni | Kasprowy Wierch | 1963 | |
| Największa średnia roczna liczba dni z mgłą | 300 dni | Śnieżka | wielolecie | |
| Największa liczba dni z mgłą w roku | 338 dni | Śnieżka | 1974 | |
| Najdłużej utrzymująca się mgła | 144 h | Śnieżka | 1974 | |
| Najgrubsza pokrywa śnieżna[48] | 388 cm | Kasprowy Wierch | 31 marca 1939 | |
| Najgrubsza pokrywa śnieżna w miesiącach letnich[49] | 200 cm | Kasprowy Wierch | 8 czerwca 1962 |
Zobacz też
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Tablice geograficzne. W. Mizerski, J. Żukowski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Adamantan, 2001. ISBN 83-7350-025-1.
- ↑ 1934(1936) - 1944(1955) Bad Kissingen, anfangs Berlin : Springer, Deutsches meteorologisches Jahrbuch, Teil II, Monats und Jahresergebnisse, str. 67, Deutscher Wetterdienst, National Meteorological Library, 1954 [dostęp 2024-05-18] (niem.).
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Pogoda i Klimat [online], pl/index.php [dostęp 2024-04-25] [zarchiwizowane z adresu 2017-06-30] (ang.).
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 IMGW-PIB dane publiczne.
- 1 2 3 4 Materyały do Klimatografii Galicyi.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Rocznik Meteorologiczny 1921, PIHM.
- 1 2 3 4 T. Kozłowska-Szczęsna, D. Limanówka, T. Niedźwiedź, Z. Ustrnul, S. Paczos, Charakterystyka termiczna Polski, 1993.
- ↑ Alma Mater UJ.
- ↑ Temperatury maksymalne – 08.08.2015. [dostęp 2015-08-10].
- ↑ Rocznik Meteorologiczny 1957, PIHM.
- 1 2 Ogimet.
- 1 2 3 4 5 6 Encyklopedia szkolna. Geografia. A. Jackowski (red.). Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2006. ISBN 83-7389-845-X.
- ↑ W literaturze cytowane są wartości znacznie niższe od podanych w tabeli temperatur minimalnych. J. Michalczewski wskazuje, że 13.02.1929 w Jabłonce p. E. Wierczyk odczytał –46 °C, jednak pomiaru dokonano za pomocą zwykłego termometru okiennego. –42 °C odnotowano również w Czarnym Dunajcu – tu za pomocą prawidłowych instrumentów, lecz stacja ta (szkolna) nie należała do sieci Państwowego Instytutu Meteorologicznego. Michalczewski uznaje wartości niższe od –45 °C za bardzo prawdopodobne, wskazując że nawet wartość –49 °C (odnotowana przez inż. Poholskiego) „leży w granicach możliwości klimatycznych tego rejonu”, jednak nie są one powszechnie uznane z powodów formalnych. (Źródło: Michalczewski J., 1962, Długotrwale zastoiska mrozowe Kotliny Podhalańskiej. [W:] Zagadnienia klimatyczne Kotliny Podhalańskiej. Acta Geogr. Lodziendzia, t. 13, Łódź.).
- ↑ Rekordy | MROZOWISKA.PL [online], 25 lipca 2022 [dostęp 2025-03-01].
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Rocznik Meteorologiczny 1929, PIM.
- ↑ https://web.archive.org/web/20140908021421/http://www.dendrolab.ch/download/articles/Niedzwiedz_etal_TheorApplClimatol_2014.pdf
- ↑ Pamiętniki Towarzystwa Tatrzańskiego.
- ↑ –39,8 °C i –38,9 °C, „Pogoda i Klimat”, 8 stycznia 2017 [dostęp 2017-01-10] (ang.).
- ↑ http://rcin.org.pl/Content/132/PG216_Zarnowiecki_G-internetowa-Zwiazek-pomiedzy-pokrywa%20-z.pdf
- 1 2 3 4 Rocznik Meteorologiczny 1963, PIHM.
- ↑ Zima 1928/29 w Polsce – R. Gumiński – Pogoda i Klimat [online], meteomodel.pl [dostęp 2017-11-26] (ang.).
- ↑ Wyjątkowe zdarzenia przyrodnicze na Dolnym Śląsku i ich skutki, Uniwersytet Wrocławski.
- ↑ Bronisław Głowicki, Ekstremalne zjawiska termiczne w Sudetach w okresie współczesnych zmian klimatu, PAN, 2008.
- 1 2 Rocznik Meteorologiczny 1956, PIHM.
- ↑ Rocznik Meteorologiczny 1954, PIHM.
- ↑ Rocznik Meteorologiczny 1922, PIHM.
- ↑ Rocznik Meteorologiczny 1961, PIHM.
- ↑ Czy w Siedlcach notowano –41 °C? .
- ↑ Roczniki Meteorologiczne, IMGW,Ogimet.
- ↑ Grzegorz Urban, Uwarunkowania przymrozków na przykładzie epizodu z lipca 1996 roku na Hali Izerskiej w Górach Izerskich w kontekście gospodarki leśnej, Wyjątkowe zdarzenia przyrodnicze na Dolnym Śląsku i ich skutki, Uniwersytet Wrocławski.
- ↑ Odkryliśmy biegun zimna Polski.
- ↑ Średnie i sumy miesięczne. Zielona Góra. [w:] meteomodel.pl na podstawie danych IMGW [on-line]. [dostęp 2023-01-29]. (pol.).
- ↑ Średnie i sumy miesięczne. Suwałki. [w:] meteomodel.pl na podstawie danych IMGW [on-line]. [dostęp 2023-01-29]. (pol.).
- 1 2 Średnie i sumy miesięczne. Wrocław. [w:] meteomodel.pl na podstawie danych IMGW [on-line]. [dostęp 2023-01-29]. (pol.).
- 1 2 3 Średnie i sumy miesięczne. Kasprowy Wierch. [w:] meteomodel.pl na podstawie danych IMGW [on-line]. [dostęp 2023-01-29]. (pol.).
- 1 2 3 4 Rocznik Meteorologiczny 1934, PIHM.
- 1 2 Rocznik Meteorologiczny 1958, PIHM.
- ↑ Dolina Suchej Wody w Tatrach środowisko i jego współczesne przemiany, PAN.
- ↑ Średnie i sumy miesięczne. Inowrocław. [w:] meteomodel.pl na podstawie danych IMGW [on-line]. [dostęp 2023-02-01]. (pol.).
- ↑ Średnie i sumy miesięczne. Kalisz. [w:] meteomodel.pl na podstawie danych IMGW [on-line]. [dostęp 2023-02-01]. (pol.).
- ↑ Średnie i sumy miesięczne. Poznań. [w:] meteomodel.pl na podstawie danych IMGW [on-line]. [dostęp 2023-01-29]. (pol.).
- ↑ Średnie i sumy miesięczne. Gniezno. [w:] meteomodel.pl na podstawie danych IMGW [on-line]. [dostęp 2023-01-29]. (pol.).
- 1 2 3 4 Zagrożenia naturalne, IMGW, Warszawa 2002.
- ↑ M. Cebulska, R. Twardosz, Zmienność czasowa najwyższych miesięcznych sum opadów atmosferycznych w polskich Karpatach Zachodnich (1951 – 2005).
- ↑ Klimat Hali Gąsienicowej 1949 – 1958, PAN, Warszawa 1961.
- ↑ Maksymalne ciśnienie w Polsce 23 stycznia 1907.
- ↑ Ciśnienie najniższe – aktualizacja – Pogoda i Klimat.
- ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2015-10-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-24)].
- ↑ Rocznik Meteorologiczny 1962, PIHM.