Roman Strzoda

Roman Strzoda (ur. 8 sierpnia 1881 w Wierzchu, zm. 13 stycznia 1943 w Dachau lub Mauthausen) – polski działacz narodowy i plebiscytowy na Górnym Śląsku.

Urodził się w Wierzchu koło Prudnika, w rodzinie Franciszka, posła do Reichstagu na okręg prudnicki, i Pauliny ze Spillerów. Jego bratem był Jan Strzoda^[1].

Uczęszczał do gimnazjum we Wrocławiu, następnie podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Wrocławskim i w Monachium^[2] (studiów nie ukończył)^[3]. Należał do polskich kół uniwersyteckich^[2]. W 1911 ożenił się z Ireną Klonowską^[1].

Po I wojnie światowej został członkiem zarządu, a następnie dyrektorem Polskiego Banku Ludowego w Raciborzu^[2]. Działał w Towarzystwie Czytelni Ludowych oraz w raciborskiej „Strzesze”, która skupiała polskie organizacje^[1]. W 1920, w przygotowaniach do plebiscytu śląskiego, Strzoda został kierownikiem Polskiego Komitetu Plebiscytowego na powiat raciborski^[4]. Urzędował wówczas w siedzibie „Strzechy” przy ul. Grosse Vorstadt (obecnie ul. Londzina). Jego żona angażowała się w działalność ruchu kobiecego na Górnym Śląsku oraz w prace Polskiego Czerwonego Krzyża^[1]. Wkrótce jednak zachorował i został hospitalizowany w klinice w Krakowie, a na stanowisku kierownika komitetu plebiscytowego zastąpił go Antoni Rostek^[5].

Bank Ludowy w Raciborzu zakończył działalność po wybuchu III powstania śląskiego^[6]. Strzoda wraz ze Stanisławem Sobotą i Władysławem Robotą został członkiem zarządu koła inteligencji polskiej, pochodzącej z powiatu prudnickiego^[7]. W 1931 był dyrektorem Śląskiego Zakładu Kredytowego w Tarnowskich Górach^[2].

Strzoda został zabity podczas II wojny światowej 13 stycznia 1943^[8] w obozie koncentracyjnym Dachau lub Mauthausen^[9].

• BarbaraB. Maresz BarbaraB., Biblioteczna herstoria – opowieść o pierwszej kobiecie w Bibliotece Sejmu Śląskiego, „Książnica Śląska”, 37, Katowice: Biblioteka Śląska, 2023, ISSN 0208-5798 .