Rote (lud)
 | |
| Populacja |
133 tys. |
|---|---|
| Miejsce zamieszkania |
Roti, Ndao, Timor (Indonezja i Timor Wschodni) |
| Język |
języki rote, malajski Kupangu, indonezyjski |
| Religia |
chrześcijaństwo (protestantyzm, katolicyzm), islam, wierzenia tradycyjne |
| Grupa | |
Rote, także: Roti[1], Rotti[1] (Atahori Rote, Hataholi Lote)[2] – grupa etniczna zamieszkująca wyspy Roti i Ndao w archipelagu Małych Wysp Sundajskich[1]. Ich populacja wynosi 133 tys. osób[3].
Na wyspie Rote istnieje podział na terytoria zwane nusak, każde z nich ma swój własny dialekt (lub język)[4]. W użyciu jest szereg języków z rodziny austronezyjskiej (bilba, dela-oenale, dengka, lole, rikou, termanu, tii)[5], czasem określanych jako jeden język rote (roti)[3][4]. Języki dela-oenale (rote zachodni[6]) i dengka są stosunkowo odrębne od pozostałych[7]. W roli środka szerszej komunikacji, w obliczu dużego rozdrobnienia dialektalnego, przyjął się język malajski[6].
Historycznie znaleźli się pod wpływem edukacji holenderskiej i szybko przejęli elementy kultury zachodniej[8]. Od XVIII w. na wyspie Rote istniały szkoły, które szerzyły język malajski[9]. Badacze holenderscy sporządzili wiele prac poświęconych miejscowej kulturze[10]. Rote są w większości protestantami. Niektórzy wyznają katolicyzm bądź islam[9]. Spotykane są także wierzenia tradycyjne[11].
Zajmują się rolnictwem (kukurydza, proso, sorgo, ryż, rośliny bulwiaste i strączkowe, orzeszki ziemne, kawa, winna palma, pieprz), a także rybołówstwem[3][12]. Wyrabiają mączkę sago[3][12]. Istotną rolę odgrywa kukurydza, natomiast ryż jest zarezerwowany dla uroczystości[13]. Rolnictwo ręczne oparte na systemie żarowym, stosuje się nawadnianie. Hodują świnie, drób, bawoły i mniejszą rogaciznę. Wielu z nich pracuje w administracji i zajmuje się drobnym handlem detalicznym[3][12].
Duże skupiska ludu Rote występują na wyspie Timor (również w mieście Kupang) oraz na Semau[2]. Znaczna część zamieszkuje Timor Wschodni[3]. Migrantów z Rote można też spotkać na Flores i Sumbie[2].
Organizacja społeczna opiera się na patrylinearnym systemie pokrewieństwa. Istnieje podział na klany (leo)[11][13]. Rodzina jest mała, małżeństwo ma charakter patrylokalny. W górach utrzymały się tradycyjne społeczności wiejskie, wraz z wierzeniami przedchrześcijańskimi[3][12].
Przypisy
- 1 2 3 Hidayah 2015 ↓, s. 327.
- 1 2 3 Fox 1972 ↓, s. 106.
- 1 2 3 4 5 6 7 A.A. Biernowa, Rotijcy, [w:] Walerij Aleksandrowicz Tiszkow (red.), Narody i rieligii mira: encykłopiedija, Moskwa: Bolszaja rossijskaja encykłopiedija, 1998, s. 433, ISBN 978-5-85270-155-8, OCLC 40821169 [dostęp 2025-01-26] (ros.).
- 1 2 Ingguoe 2015 ↓, s. 4–5.
- ↑ David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Rote, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 25, Dallas: SIL International, 2022 [zarchiwizowane z adresu 2022-11-21] (ang.).
- 1 2 Grimes 2003 ↓, s. 260.
- ↑ David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Dengka, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06] (ang.). Cytat: Dengka and Dela-Oenale are more divergent from other languages on Rote.
- ↑ Melalatoa 1995 ↓, s. 715.
- 1 2 Melalatoa 1995 ↓, s. 718.
- ↑ Ingguoe 2015 ↓, s. 5.
- 1 2 Hidayah 2015 ↓, s. 328.
- 1 2 3 4 A.A. Biernowa, Rotijcy, [w:] Julian Władimirowicz Bromlej (red.), Narody mira: istoriko-etnograficzeskij sprawocznik, Moskwa: Sowietskaja encykłopiedija, 1988, s. 377, OCLC 19735047 (ros.).
- 1 2 Melalatoa 1995 ↓, s. 716.
Bibliografia
- James J. Fox, Rotinese, [w:] Frank M. LeBar (red.), Ethnic Groups of Insular Southeast Asia, t. 1: Indonesia, Andaman Islands, and Madagascar, New Haven: Human Relations Area Files Press, 1972, s. 106–108, ISBN 0-87536-403-9, OCLC 650009 (ang.).
- Barbara Grimes, Timor languages, [w:] William Frawley (red.), International Encyclopedia of Linguistics: 4-Volume Set, wyd. 2, Oxford: Oxford University Press, USA, 2003, s. 4:258–260, DOI: 10.1093/acref/9780195139778.001.0001, ISBN 978-0-19-513977-8, OCLC 51478240 [dostęp 2023-09-15] (ang.).
- Zulyani Hidayah, Ensiklopedi Suku Bangsa di Indonesia, wyd. 2, Jakarta: Yayasan Pustaka Obor Indonesia, 2015, s. 327–328, ISBN 978-979-461-929-2, OCLC 913647590 (indonez.).
- Leksi S.Y. Ingguoe, Tata Bahasa Rote, Yogyakarta: Deepublish, 2015, ISBN 978-602-280-622-6 [dostęp 2023-09-15] (indonez.).
- M. Junus Melalatoa, Ensiklopedi Suku Bangsa di Indonesia Jilid L–Z, Jakarta: Direktorat Jenderal Kebudayaan, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1995, s. 713–718, OCLC 1027453789 [dostęp 2023-09-15] (indonez.).