Rusofobia

Rusofobia – postawa wyrażająca niechęć lub strach przed Rosją, Rosjanami lub rosyjską kulturą^[1]. Przeciwieństwem rusofobii jest rusofilia.

Historycznie rusofobia obejmowała zarówno inicjowane przez państwo jak i oddolne prześladowania i dyskryminację, a także propagandę zawierającą nastroje antyrosyjskie^[2][3]. W Europie rusofobia opierała się na różnych mniej lub bardziej uzasadnionych obawach przed rosyjskim podbojem Europy, takich jak te oparte na fałszerstwie Testamentu Piotra Wielkiego stworzonym we Francji w XIX wieku^[4], a później powracających w Wielkiej Brytanii obaw przed rosyjskim atakiem na Indie w związku z Wielką Grą^[5]. Istniejące wcześniej nastroje antyrosyjskie w Niemczech są uważane za jeden z czynników wpływających na traktowanie ludności rosyjskiej pod okupacją niemiecką podczas II wojny światowej^[6].

W dzisiejszych czasach nadal istnieje wiele stereotypów i negatywnych skojarzeń na temat Rosjan utrwalonych w kulturze popularnej, zwłaszcza w świecie zachodnim^[7]. Niektórzy ludzie mogą mieć uprzedzenia lub nienawiść do Rosjan z powodu historii, rasizmu, propagandy lub zakorzenionych stereotypów^{[8][9][10][11][12]}. Negatywne poglądy na temat Rosji są powszechne, ale najbardziej rozpowszechnione w zachodnich liberalnych demokracjach^[13][14][15].

Niektórzy analitycy twierdzą, że oficjalna zachodnia retoryka i dziennikarstwo na temat polityki Rosji, takich jak II wojna czeczeńska, wojna rosyjsko-gruzińska w 2008 roku czy rzekoma rosyjska ingerencja w wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2016 roku przyczyniły się do odrodzenia nastrojów antyrosyjskich^[16][17][18]. Nastroje antyrosyjskie znacznie wzrosły po rozpoczęciu wojny Rosji z Ukrainą w 2014 roku^[19]. Latem 2020 roku większość krajów zachodnich miała nieprzychylne poglądy na temat Rosji^[20].

Po rosyjskiej inwazji na Ukrainę w 2022 roku rosyjskojęzyczni imigranci w krajach zachodnich doświadczyli nękania, otwartej wrogości i dyskryminacji^[21][22][23].

Niektórzy badacze opisali stosowanie narracji o powszechnej „rusofobii” jako przemyślaną strategię używaną przez Władimira Putina. Narracja ta podkreśla przekonanie, że Rosja stoi w obliczu egzystencjalnego zagrożenia ze strony mocarstw zachodnich i musi podjąć drastyczne środki, aby zapewnić sobie bezpieczeństwo, w tym rozpoczęcie wojny na Ukrainie. Stosowanie takiej retoryki zostało opisane jako usprawiedliwienie rosyjskiego imperializmu^[24][25][26].