Słubica (herb szlachecki)
.png) Herb Słubica z podwójnym krzyżem według S. Dziadulewicza | |
| Typ herbu | |
|---|---|
| Pierwsza wzmianka |
1401 (zapis) |
| Wprowadzony |
po 1250 |
| Wycofany |
1508 (ostatnia wzmianka) |
Słubica – polski herb szlachecki, wcielony do herbu Prus do XVI w.
Historia
Po raz pierwszy pojawiła się w źródłach w 1401 roku, kiedy Maciej z Głowaczewic udowadniając swoje szlacheckie pochodzenie przyprowadził świadka Michała, podsędka gostynińskiego herbu Prus vel Słubica[1].
W 1250 roku spotykamy w Grąbliach na ziemi książęcej Prusa Rukałe (brata wodza Jaćwingów Skomanda). Już J. Chwalibińska, a za nią także G. Białuński powiązał Rukałę wymienionego w dokumencie z 1250 roku z Żochowskimi z pobliskiego Żochowa, wśród których imię Rukała miało występować w prawie każdym pokoleniu. Od tegoż nobila wywodzą się wszyscy herbowni Słubicy[2][3].
Dokument z 9 stycznia 1363 roku, odnoszący się do posiedzenia sądu króla polskiego Kazimierza III Wielkiego, które odbyło w Płocku, rozpatrywano tam sprawę uprawnień rycerskich braci Stanisława i Miłosława Napierkowiczów oraz ich bratanków Pawła, Jakuba i Święcha i Adama z Łowczewa. Sądowi przewodniczył wojewoda mazowiecki Dadźborg. Pozwani zjawili się wraz ze świadkami: Falisławem z Słubic, Abrahamem z Gałek, Chrzczonem z Nakwasina, Piotrem z Miszewa, Piotrem z Żochowa. Wymienieni w dokumencie świadkowie, pochodzą z miejscowości, które były własnością dziedziczną członków rodu heraldycznego Prusów alias Słubiców, na m.in. tej podstawie historycy również stwierdzają pokrewieństwo tychże rodów[3].
16 lutego 1407, zostaje oczyszczony z nagany szlachectwa Dominik z Świerczyna. Świadczą przy tym akcie bracia Windyka i Jakusz ze Słubic, oraz Stanisław, Urban i Andrzej z Szamowa, stwierdzając, że on jest ich bratem zawałonia Prussy. Zapiska nie budzi wątpliwości, że to grupa rodzinna odwołująca się do świadectwa starszyzny rodowej ze Słubic[4].
Przemawia to za tym, że kiedyś wszystkie rody tegoż herbu wyszły ze wspólnego pnia, możliwe, że mającego swój początek w Żochowie, lecz z czasem główny ośrodek rodowy był w Słubicy.
Ostatni zapis o herbie spotykamy w roku 1508[5], kiedy ród cieszył się już większą pozycją, nastąpił proces przechodzenia klejnotników do herbu Prus, co miało się przejawiać także w usunięciu jednego z dolnych ramion krzyża. Stąd też herb Słubica stał się jednym z zawołań rodu Prus[6].
Herbowni
Nazwiska rodzin, które wszystkie wywodziły się od Rukały, a następnie przyjęły jedną z trzech odmian herbu Prus[5][7].
Bełdycki, Białyszewski, Blichowski, Chrzczonowski, Damięcki, Falęcki, Faszcz, Gałecki, Glinojecki, Głowacki[6], Głowaczewski[6], Grzybowski, Jezierski, Kobyliński, Kosiński, Lubecki, Łaski, Łuniewski, Mieszewski, Nakwaski, Napierkowski, Olszyński, Rudowski, Słubicki, Strzałkowski, z Strzemieczna, Studzieński, Swarocki, Szamowski[8], Szczycieński, Szymanowski, Wołowski, Załęski, Zawadzcki, Żochowski, Żyrowski
Przypisy
- ↑ W. Fronczak, Pruskie pochodzenie herbu Słubica, w: Rocznik Wielkopolskiego towarzystwa Genealogicznego, s. 28
- ↑ Jadwiga Chwalibińska, Ród Prusów w wiekach średnich, nakł. Towarzystwa Naukowego, 1948, s. 96 [dostęp 2025-02-07].
- 1 2 Piotr Szczurowski: Ród heraldyczny Prus na Mazowszu w XIII-XVI wieku. Sandomierz: ARMORYKA, 2018., s. 88–93
- ↑ W. Fronczak, Pruskie pochodzenie herbu Słubica, w: Rocznik Wielkopolskiego towarzystwa Genealogicznego, s. 34
- 1 2 W. Fronczak, Pruskie pochodzenie herbu Słubica, w: Rocznik Wielkopolskiego towarzystwa Genealogicznego, s. 23
- 1 2 3 Herb Słubica, [w:] Stanisław Dziadulewicz, Miesięcznik Heraldyczny. Organ Polskiego Towarzystwa Heraldycznego wydawany przez Oddział Warszawski. R.9 1930 nr5, 1930, s. 90–91 [dostęp 2025-02-07].
- ↑ Piotr Szczurowski: Ród heraldyczny Prus na Mazowszu w XIII-XVI wieku. Sandomierz: ARMORYKA, 2018., s. 302–303
- ↑ Jadwiga Chwalibińska, Ród Prusów w wiekach średnich, nakł. Towarzystwa Naukowego, 1948, s. 75 [dostęp 2025-02-07].