Serafin (jezioro)

Niszczejąca kładka w 2022 roku

Jezioro Serafin[1] (dawniej Jezioro Krusko[2]) – nieistniejący dziś naturalny zbiornik polodowcowy[1] na Kurpiach Zielonych, ok. 1,5 km na północ od wsi Serafin (powiat ostrołęcki, gmina Łyse) i na południe od wsi Pupkowizna, znacznych rozmiarów i o niewielkiej głębokości[2]. Obecnie jezioro znajduje się w obszarze Natura 2000 PLH140057 Torfowisko Serafin[3] i stanowi Rezerwat przyrody Torfowisko Serafin.

Pierwotnie zajmowało obszar wśród wysokich wydm i wzniesień morenowych z okresu ostatniego zlodowacenia[1].

W latach 1854-1862 prowadzono w okolicy prace melioracyjne, które przez doprowadzenie wód do Pisy sprawiły, że jezioro uległo spłyceniu[2]. Pod koniec XIX wieku lustro jeziora szacowano na 900 mórg[4]. Otwarte lustro wody utrzymało się do lat 50. XX wieku[1]. Obecnie w znacznym stopniu osuszone i zamienione w łąki; pozostała część jeziora zarosła[2] i zmieniła się w bagno i torfowisko[1]. W 1998 utworzony tu rezerwat przyrody Torfowisko Serafin o pow. 184,92 ha w celu ochrony roślinności torfowiskowej i stanowisk żurawia[1]. Tereny są zagospodarowane turystycznie (kładka i wieża obserwacyjna)[1].

Dawna nazwa jeziora brzmiała Krusko[2][4] i pochodziła zapewne od rzeki Kruszy[5]. Uznaniem cieszyły się miejscowe karasie[2][4], ale żyły też liny, okonie, płocie i szczupaki[5]. Prawo wolnego połowu mieli m.in. miejscowi Kurpie oraz nowogrodzcy[4][5]. Początkowo wchodziło w skład dóbr starostwa łomżyńskiego, następnie narodowych Mały Płock, a od 1855 do dóbr Kolno[4]. Przed 1912 rokiem jezioro należało do wsi Serafin i Pupkowizna, lecz ze względu na brak porozumienia między mieszkańcami było dzierżawione, a gospodarka rybacka dzierżawcy uchodziła za "rabunkową"[5].

Nad wschodnim brzegiem jeziora znajdował się jeden z trzech dworów myśliwskich książąt mazowieckich na terenie Puszczy Zagajnicy, zarządzany przez wybranych bartników[4][2][5].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 Tomasz Darmochwał, Kurpie. Mapa turystyczna, Anna Filak, wyd. 1, Warszawa–Białystok: TD MAPY, 2014, s. 1–2, ISBN 978-83-88859-72-4 (pol.).
  2. 1 2 3 4 5 6 7 Tomasz Krzywicki, Elżbieta Mlącka: Pisz: mapa topograficzna Polski. Wyd. 2. Warszawa: Wojskowe Zakłady Kartograficzne, 2006, s. 1-2. ISBN 978-83-7135-226-3.
  3. ↑ Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody - CRFOP [online], GDOŚ - Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska [dostęp 2025-04-09].
  4. 1 2 3 4 5 6 Serafin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 434.
  5. 1 2 3 4 5 Adam Chętnik, Jezioro Serafin, „Tygodnik Krajoznawczy "Ziemia"”, Warszawa, 21 września 1912 [dostęp 2023-10-08] (pol.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.