Sierściuch

Sierściuch
	Tarsomys
	Mearns, 1905
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszy
Plemię	Rattini
Rodzaj	sierściuch
	Typ nomenklatoryczny
	Tarsomys apoensis Mearns, 1905
Gatunki
	3 gatunki – zobacz opis w tekście
	3 gatunki – zobacz opis w tekście

Sierściuch^[2] (Tarsomys) – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące endemicznie na filipińskiej wyspie Mindanao^[3]^[4]^[5]^[6].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 127–179 mm, długość ogona 104–158 mm, długość ucha 17–29 mm, długość tylnej stopy 19–34 mm; masa ciała 65–93 g^[4]^[7]^[6]. Szczury o umiarkowanej wielkości z krępą budowa ciała. Tylne łapy długie i smukłe, z 6 opuszkami kończynowymi; pazury są długie i mocne. Sierść jest krótka i szorstka lub długa i miękka, na grzbiecie brązowo-szara, mahoniowo-brązowa lub czarnobrązowa, zaś na brzuchu szarawo-biała lub od średnio do ciemnobrązowej. Stopy niepigmentowane, brązowe lub ciemnobrązowe na górze i dole. Ogon jednokolorowy lub nieco jaśniejszy na spodniej stronie. Samice posiadają 6 gruczołów mlekowych − 1 para podpachowa i 2 pary pachwinowe^[6].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1905 roku amerykański ornitolog Edgar Alexander Mearns w artykule zatytułowanym „Opisy nowych rodzajów i gatunków ssaków z filipińskich wysp”, opublikowanym w czasopiśmie Proceedings of the United States National Museum^[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) sierściuch ciemny (T. apoensis).

Etymologia

Tarsomys: gr. ταρσος tarsos ‘stęp’^[8]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[9]^[1].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[10]^[7]^[3]^[2]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[2]	Podgatunki^[4]^[3]^[7]^[6]	Rozmieszczenie geograficzne^[4]^[3]^[7]^[6]	Podstawowe wymiary^[4]^[7]^[6]^[a]	Status IUCN^[11]
Tarsomys orientalis^[6]	Rickart, Rowsey, Ibañez, Quidla, Balete & Heaney, 2024		gatunek monotypowy	góra Kampalili; zakres wysokości: 1470–1900 m n.p.m.	DC: około 12,7 cm DO: około 10,4 cm MC: około 69 g	NE
Tarsomys apoensis	Mearns, 1905	sierściuch ciemny	gatunek monotypowy	góry Malindang, Kitanglad i Apo; zakres wysokości: 1550–2800 m n.p.m.	DC: 13,5–15,6 cm DO: 11,6–12,6 cm MC: 65–72 g	LC
Tarsomys echinatus	Musser & Heaney, 1992	sierściuch kolczasty	gatunek monotypowy	niziny wokół gór Kitanglad i Matutum; zakres wysokości: poniżej 1300 m n.p.m.	DC: 14,5–17,9 cm DO: 12–15,8 cm MC: około 93 g	VU

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, VU – gatunek narażony; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 3 E.A. Mearns. Descriptions of new genera and species of mammals from the Philippine Islands. „Proceedings of the United States National Museum”. 28, s. 453, 1905. (ang.).
1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 282. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 476. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 882–883. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Tarsomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-05].
1 2 3 4 5 6 7 E.A. Rickart, D.M. Rowsey, J.C. Ibañez, R.S. Quidlat, D.S. Balete5 & LR. Heaney. A new species of the endemic Tarsomys clade (Muridae, Rodentia) from eastern Mindanao Island, Philippines. „Journal of Mammalogy”. W druku, s. gyae051, 2024. DOI: 10.1093/jmammal/gyae051. (ang.).
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 306. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 257.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 160.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-01-31]. (ang.).
↑ Taxonomy: Tarsomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-01-31]. (ang.).

Bibliografia

E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).

[11] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Mearns-1] 1 2 3 E.A. Mearns. Descriptions of new genera and species of mammals from the Philippine Islands. „Proceedings of the United States National Museum”. 28, s. 453, 1905. (ang.).

[Cichocki&inni-2] 1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 282. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-3] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 476. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Denys&inni-4] 1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 882–883. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Tarsomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-05].

[ric&inni-6] 1 2 3 4 5 6 7 E.A. Rickart, D.M. Rowsey, J.C. Ibañez, R.S. Quidlat, D.S. Balete5 & LR. Heaney. A new species of the endemic Tarsomys clade (Muridae, Rodentia) from eastern Mindanao Island, Philippines. „Journal of Mammalogy”. W druku, s. gyae051, 2024. DOI: 10.1093/jmammal/gyae051. (ang.).

[amw-7] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 306. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=297_257]-8] Jaeger 1959 ↓, s. 257.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=200_160]-9] Jaeger 1959 ↓, s. 160.

[mdd-10] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-01-31]. (ang.).

[12] Taxonomy: Tarsomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-01-31]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[a]

[11]