Simsia

Simsia
	; Simsia cuchnąca
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	simsia
	Nazwa systematyczna
	Simsia Pers.; Syn. Pl. 2: 478 (1807)
	Typ nomenklatoryczny
	S. ficifolia Persoon (= S. foetida (Cavanilles) S. F. Blake)
Synonimy
	Armania Bertero ex DC.; Barrattia A.Gray & Engelm.;
	Armania Bertero ex DC.; Barrattia A.Gray & Engelm.;

Simsia^[5] (Simsia Pers.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje 29 gatunków^[3]. Rośliny te występują w naturze w Ameryce Północnej i Południowej od Arizony i Teksasu po północną Argentynę, ale z wyłączeniem Amazonii^[3]. Jeden gatunek – simsia cuchnąca S. foetida zarejestrowany został jako przejściowo dziczejący w Europie Środkowej, w Niemczech i Polsce^[3]^[5].

Nazwa rodzajowa upamiętnia Johna Simsa (1749–1831), brytyjskiego lekarza i botanika^[6].

Morfologia

Pokrój: Rośliny roczne, byliny, półkrzewy i rzadko krzewy osiągające od 0,2 do 4 m wysokości. Łodygi mają wyprostowane lub podnoszące się, zwykle rzadko rozgałęzione^[6]. Ich pędy są gruczołowato owłosione^[7].
Liście: Naprzeciwległe i skrętoległe, rzadko okółkowe. Zwykle ogonkowe i często o ogonkach oskrzydlonych, rzadziej siedzące. Blaszka od nasady trójnerwowa, trójkątna do jajowatej, rzadko równowąska albo trójklapowa, na brzegu zwykle ząbkowana, szorstko i gruczołowato owłosiona^[6].
Kwiaty: Zebrane w koszyczki powstające pojedynczo na szczycie pędu lub tworzące luźne lub gęste kwiatostany złożone w postaci podbaldachu. Okrywy dzwonkowate o średnicy od 5 mm do 22 mm. Listki okrywy w dwóch do czterech rzędów, są przylegające lub odstające, równe długością lub różnej długości. Dno kwiatostanowe lekko wypukłe, z plewinkami obejmującymi poszczególne kwiaty i później owoce. Brzeżne kwiaty języczkowe są płonne, jest ich od 5 do 21 lub czasem brak ich zupełnie. Językowata korona jest zwykle pomarańczowożółta, rzadziej jest jasnożółta, różowa, fioletowa lub biała. Kwiaty rurkowe wewnątrz koszyczka są obupłciowe i płodne. Ich korony są żółte, zwykle jednak na szczycie są ciemniejsze. Łatki na końcach rurki korony są trójkątne i jest ich 5^[6].
Owoce: Spłaszczone, nagie lub owłosione niełupki. Puchu kielichowego brak lub składa się z dwóch szydlastych i kilku krótszych łusek^[6].

Systematyka

Rodzaj z plemienia Heliantheae w podrodzinie Asteroideae z rodziny astrowatych Asteraceae^[8].

Wykaz gatunków^[3]

Simsia amplexicaulis (Cav.) Pers.
Simsia annectens S.F.Blake
Simsia benziorum (B.L.Turner) E.E.Schill. & Panero
Simsia bicentenarialis Rzed. & Calderón
Simsia calva (A.Gray & Engelm.) A.Gray
Simsia chaseae (Millsp.) S.F.Blake
Simsia cronquistii H.Rob. & Brettell
Simsia dombeyana DC.
Simsia eurylepis S.F.Blake
Simsia foetida (Cav.) S.F.Blake – simsia cuchnąca^[5], s. wonna^[9]
Simsia fruticulosa S.F.Blake
Simsia ghiesbreghtii (A.Gray) S.F.Blake
Simsia hintonii H.Rob. & Brettell
Simsia holwayi S.F.Blake
Simsia jamaicensis S.F.Blake
Simsia lagasceiformis DC.
Simsia molinae H.Rob. & Brettell
Simsia ovata (A.Gray) E.E.Schill. & Panero
Simsia pastoensis Triana
Simsia rhombifolia (B.L.Rob. & Greenm.) E.E.Schill. & Panero
Simsia sanguinea A.Gray
Simsia santarosensis D.M.Spooner
Simsia setosa S.F.Blake
Simsia spooneri Panero & E.E.Schill.
Simsia steyermarkii H.Rob. & Brettell
Simsia subsetosa H.Rob. & Brettell
Simsia sylvicola Panero & E.E.Schill.
Simsia tenuis S.F.Blake
Simsia villasenorii D.M.Spooner

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-02-21] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-02-21] (ang.).
1 2 3 4 5 6 Simsia Pers., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-02-21] .
↑ Simsia, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-02-21] .
1 2 3 ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 168, ISBN 978-83-62975-45-7 .
1 2 3 4 5 David M.D.M. Spooner David M.D.M., Simsia Persoon, [w:] Flora of North America [online], eFloras.org [dostęp 2023-02-21] .
↑ Carmen UlloaC.U. Ulloa Carmen UlloaC.U., Peter MollerP.M. Jorgensen Peter MollerP.M., Simsia Pers., [w:] Arboles y arbustos de los Andes des Equador [online], eFloras.org [dostęp 2023-02-21] .
↑ Genus Simsia Pers.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2023-02-21].
↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: officina botanica, 2008, s. 168. ISBN 978-83-925110-5-2.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-02-21] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-02-21] (ang.).

[powo-3] 1 2 3 4 5 6 Simsia Pers., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-02-21] .

[ing-4] Simsia, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-02-21] .

[checklist-5] 1 2 3 ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 168, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[america-6] 1 2 3 4 5 David M.D.M. Spooner David M.D.M., Simsia Persoon, [w:] Flora of North America [online], eFloras.org [dostęp 2023-02-21] .

[arboles-7] Carmen UlloaC.U. Ulloa Carmen UlloaC.U., Peter MollerP.M. Jorgensen Peter MollerP.M., Simsia Pers., [w:] Arboles y arbustos de los Andes des Equador [online], eFloras.org [dostęp 2023-02-21] .

[grin-8] Genus Simsia Pers.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2023-02-21].

[gawrys-9] Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: officina botanica, 2008, s. 168. ISBN 978-83-925110-5-2.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]