Sit skucina

Sit skucina
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

sitowate

Rodzaj

Oreojuncus / sit

Gatunek

sit skucina

Nazwa systematyczna
Oreojuncus trifidus (L.) Záv.Drábk. & Kirschner
Preslia 85: 499 (2013)[3]

Sit skucina (Oreojuncus trifidus) – gatunek rośliny należący do rodziny sitowatych. Występuje w górach w Europy, w północnej Azji, w północno-wschodniej i wschodniej części Ameryki Północnej[3]. Roślina wysokogórska, w Polsce występuje głównie w Tatrach, Sudetach i na Babiej Górze[4]. Tradycyjnie zaliczany był do rodzaju sit Juncus, ale na początku XXI wieku odkryto, że wspólnie z O. monanthos stanowi klad bazalny całej rodziny sitowatych[5][2], stąd wyodrębniony został w osobny rodzaj[3][6].

Morfologia

Kwiaty
Pokrój
Roślina darniowa, tworząca bardzo gęste, niskie kępki.
Łodyga
Cienka łodyga osiąga wysokość 10–30 cm. Jest bezlistna, dopiero u góry, pod kwiatostanem ma czasami 1–4 maleńkie, szydlaste podsadki. Przy ziemi nasady łodyg okryte są pochwiastymi, o żółtym zabarwieniu łuskami.
Liście
Bardzo wąskie, rynienkowato zwinięte i szydlasto zakończone, o długości ok. 15 cm. Wyrastają bardzo gęsto z korzeni, a ich nasady są podobnie, jak łodygi pochwiasto osłonięte żółtymi łuskami. Charakterystyczną cechą jest czerwienienie liści występujące już w połowie lata, równocześnie z dojrzewaniem owoców. Wskutek tego na niektórych szczytach tatrzańskich, np. na Ornaku, czy Czerwonych Wierchach, na których licznie występuje sit skucina, całe zbocza nabierają czerwonego zabarwienia.
Kwiaty
Kwiaty wyrastają na bardzo krótkich szypułkach przy łodydze, w kątach niektórych podsadek. Na jednej łodydze kwiaty wyrastają przeważnie przy jednej tylko z podsadek, zgrupowane zwykle po 2–4 razem. Okwiat niezróżnicowany, złożony z 6 jednakowych działek brunatnego koloru. W każdym kwiatku jeden słupek z długą wystającą poza okwiat szyjką i trzema piórkowatymi znamionami, oraz 6 pręcików z bardzo dużymi, żółtymi pylnikami.
Owoce
Torebka z licznymi czarnymi nasionami rozsiewanymi przez wiatr.

Biologia i ekologia

Czerwieniejące pędy situ skuciny
Płaty situ skuciny na Małołączniaku
Rozwój
Bylina. Kwitnie od czerwca do lipca, zapylana jest przez wiatr.
Siedlisko
Oreofit występujący w piętrze hal i piętrze turni, a także na wolnych miejscach w kosówce. Tworzy murawę na halach, ale rośnie także pojedynczymi kępkami na skałach. Roślina kwasolubna, występująca wyłącznie na podłożu niewapiennym. W Tatrach występuje od 1200–2600 m n.p.m., sięga więc prawie wszystkich szczytów tatrzańskich. Jest bardzo odporny na surowe górskie warunki – silny wiatr, mróz, suszę, palące słońce. Dobrze też znosi wydeptywanie. Silnym systemem korzeniowym utrzymuje glebę na stromych stokach zabezpieczając je przed erozją.
Fitosocjologia
Gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Juncetea trifidi i Ass. Junco trifidi-Festucetum airoidis (reg.).

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. 1 2 Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-20] (ang.).
  3. 1 2 3 Oreojuncus trifidus (L.) Záv.Drábk. & Kirschner, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-12-10].
  4. ↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając, Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 314, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957.
  5. ↑ Phylogeny Conclusion. Juncaceae Phylogeny Group. [dostęp 2010-11-20]. (ang.).
  6. ↑ Viktorie Brožová, Jarosław Proćków, Lenka Záveská Drábková, Toward finally unraveling the phylogenetic relationships of Juncaceae with respect to another cyperid family, Cyperaceae, „Molecular Phylogenetics and Evolution”, 177, 2022, s. 107588, DOI: 10.1016/j.ympev.2022.107588 [dostęp 2024-12-10].

Bibliografia

  • Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  • Zofia Radwańska-Paryska: Rośliny tatrzańskie. Warszawa: WSiP, 1988. ISBN 83-09-00256-4.
  • Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.