Skeena
 Rzeka w pobliżu ujścia | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Prowincja | |
| Rzeka | |
| Długość | 580 km |
| Powierzchnia zlewni |
54 488 km² |
| Średni przepływ |
2157[1] m³/s |
| Źródło | |
| Miejsce | góry Skeena Mountains |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | Ocean Spokojny |
| Miejsce |
w pobliżu miasta Prince Rupert |
| Wysokość |
0 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
| Mapa | |
 Mapa zlewiska rzeki | |
Położenie na mapie Kolumbii Brytyjskiej  | |
Położenie na mapie Kanady  | |
.svg.png){kind=small}
Skeena – rzeka w Kanadzie, w zachodniej części Kolumbii Brytyjskiej. Ma około 580 km długości[2] i powierzchnię dorzecza wynoszącą 54 488 km²[3]. Jest to druga co do wielkości rzeka (po Fraser) w całości leżąca na terytorium Kolumbii Brytyjskiej[4]. Wypływa w górach Skeena Mountains na północy prowincji. Płynie głównie w kierunku południowo-zachodnim i uchodzi do Oceanu Spokojnego[2]. Jest ważnym szlakiem wodnym, historycznym i gospodarczym regionu, znanym z dużej populacji łososia oraz wyjątkowej przyrody.
Przebieg
Rzeka wypływa z południowego krańca płaskowyżu Spatsizi, w dolinie między górami Mount Gunanoot a Mount Thule, na południe od zlewni rzeki Stikine[3], w północnej części Kolumbii Brytyjskiej. Płynie przeważnie w kierunku południowo-zachodnim i uchodzi do zatoki Chatham Sound Oceanu Spokojnego, na południe od miasta Prince Rupert. Główne dopływy rzeki to Babine oraz Bulkley[2].
Nazwa
Nazwa rzeki pochodzi od rdzennego słowa K-shian, które w języku ludów Tsimshian oznacza „woda chmur”. Ludy Tsimshian i Gitxsan zamieszkujące dolinę rzeki od wieków nazywały siebie odpowiednio „ludem u ujścia K-shian” i „ludem żyjącym w górnym biegu K-shian”[4].
Historia
Pierwszy kontakt ludów rdzennych z Europejczykami nastąpił dopiero w XIX wieku, głównie za pośrednictwem Kompanii Zatoki Hudsona (HBC), która w latach 20. XIX wieku założyła faktorie handlowe nad jeziorami Babine (1822) i Bear (1826). W 1859 roku przeprowadzono wzdłuż rzeki rekonesans pod kątem budowy transkontynentalnej linii kolejowej. Złota gorączka w 1871 roku przyciągnęła wielu osadników. W tym czasie rozwijał się również transport rzeczny – powstały m.in. osady Port Essington przy ujściu i Hazelton przy ujściu Bulkley, stanowiące główne punkty przeładunkowe[4].
Od 1880 roku HBC wykorzystywała rzekę do zaopatrywania placówek w głębi lądu. Wraz z rozwojem rybołówstwa, szczególnie połowów łososia, na przełomie XIX i XX wieku w ujściu rzeki działało już siedem przetwórni rybnych. Wkrótce zainteresowano się także rolniczym potencjałem doliny Skeeny poniżej Hazelton, co władze prowincji zaczęły wspierać poprzez zachęcanie do osadnictwa[4].
W 1914 roku ukończono linię kolejową Grand Trunk Pacific Railway (obecnie Canadian National Railway) prowadzącą z Hazelton do wybrzeża. Po II wojnie światowej dolinę rzeki osiągnęła droga Yellowhead Highway, co przyczyniło się do dalszego rozwoju regionu, w tym przemysłu drzewnego z centrum w miejscowości Terrace[4].
Ekologia i znaczenie
Rzeka Skeena należy do najbardziej produktywnych ekologicznie systemów rzecznych Kolumbii Brytyjskiej. Każdego roku do rzeki powraca ponad pięć milionów łososi, co czyni ją jednym z najważniejszych miejsc połowu łososia na świecie. Poławiane są tu m.in. czawycze, kiżucze, nerki i pstrągi tęczowe. Szczególnie duże czawycze mogą osiągać ponad 40 kg wagi[3].
W zlewisku Skeeny spotkać można różnorodne gatunki zwierząt: niedźwiedzie czarne, brunatne, a także rzadki podgatunek Ursus americanus kermodei, który występuje jedynie w północnej Kolumbii Brytyjskiej. W pobliżu rzeki znajduje się rezerwat niedźwiedzia grizzly Khutzeymateen. Obszar doliny Skeeny to także miejsce lęgowe licznych ptaków wodnych i drapieżnych[3].
Przypisy
- ↑ Amanda Lily Wild i inni, Fluvial Response to Climate Change in the Pacific Northwest: Skeena River Discharge and Sediment Yield, ResearchGate, 31 grudnia 2022, DOI: 10.3390/w15010167 [dostęp 2025-04-14] (ang.).
- 1 2 3 Skeena River | Fishing, Salmon, Wildlife | Britannica [online], Encyklopedia Britannica [dostęp 2025-04-14] [zarchiwizowane z adresu 2025-03-29] (ang.).
- 1 2 3 4 Skeena River, Skeena River Valley, Northern British Columbia [online], BritishColumbia.com [dostęp 2025-04-14] [zarchiwizowane z adresu 2012-03-25] (ang.).
- 1 2 3 4 5 Skeena River | The Canadian Encyclopedia [online], The Canadian Encyclopedia [dostęp 2025-04-14] [zarchiwizowane z adresu 2024-05-24] (ang.).