Skrzynka (powiat dąbrowski)

Skrzynka
wieś
ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

dąbrowski

Gmina

Szczucin

Wysokość

164 m n.p.m.

Strefa numeracyjna

14

Kod pocztowy

33-230[1]

Tablice rejestracyjne

KDA

SIMC

0830902

Położenie na mapie gminy Szczucin
Mapa konturowa gminy Szczucin, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Skrzynka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Skrzynka”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Skrzynka”
Położenie na mapie powiatu dąbrowskiego
Mapa konturowa powiatu dąbrowskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Skrzynka”
Ziemia50°15′47″N 21°02′08″E/50,263056 21,035556[2]

Skrzynka – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie dąbrowskim, w gminie Szczucin.

Pod względem geograficznym wieś leży w zachodniej odnodze Kotliny Sandomierskiej, w dolinie Wisły.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnowskiego.

Integralne części wsi Skrzynka[3][4]
SIMCNazwaRodzaj
1048813 Chmielnie część wsi (zniesiona w 2023 r.[5])
0830919 Łąki część wsi
0830925 Nowa Wieś część wsi
0830931 Podlesie część wsi
0830948 Ruda część wsi
0830954 Stara Wieś część wsi
0830960 Wieżyce część wsi
0830977 Wiktorów część wsi
0830983 Zachmielnie część wsi
0830990 Zagórcze część wsi (zniesiona w 2023 r.)

Wzmiankowana pod koniec XVI wieku jako osada założona przez kasztelana radomskiego Andrzeja Firleja na terenach królewskich w Puszczy Mędrzechowskiej, należących do starostwa korczyńskiego[6]. Nielegalna lokacja wsi doprowadziła do konfliktu zbrojnego pomiędzy oddziałami Firleja i Stanisława Ligęzy, starosty opoczyńskiego, a wojskami starosty korczyńskiego i marszałka wielkiego koronnego Zygmunta Myszkowskiego[6]. Spór ten stanowi przykład samowoli szlachty wobec królewszczyzn w Rzeczypospolitej Obojga Narodów[6]. Po śmierci Andrzeja Firleja osadnictwo było kontynuowane przez jego syna, Jana Firleja.[6]

Wieś po raz pierwszy wspomniana jest w Rejestrze Poborowym z roku 1577 jako Kryniczna Wola. Ponadto o miejscowości wspomina także rejestr powiatu Wiślickiego z roku 1674.

Na przełomie XVI i XVII wieku wieś należała do rodziny Stadnickich ze Żmigrodu. W roku 1676 przeszła w ręce Mazowieckich herbu Pomian, aby na początku XVIII wieku powrócić w ręce Stadnickich. Wśród właścicieli Skrzynki w XIX wieku była rodzina Żeleńskich, zaś jej współwłaścicielem w okresie międzywojennym byli Żurawscy ze Lwowa.

Spis powszechny z roku 1869 podawał, że w miejscowości mieszkało 514 osób, zaś obecnie wieś liczy około 700 mieszkańców.

W Skrzynce urodziła się Zofia Strzałkowska[7].

Miejscowość uznawana jest za atrakcyjną pod względem agroturystycznym, co wiąże się ze znikomym uprzemysłowieniem jej terenu. W Skrzynce głównym źródłem zarobkowym jest rolnictwo. Na terenie miejscowości znajduje się kopalnia żwiru, piasku i kruszywa. Przez Skrzynkę przechodzi Droga krajowa nr 73.

Naturalną południową granicą Skrzynki jest rzeka Breń, zaś przez samą miejscowość przepływa rzeczka Rybnica. W południowej części wsi znajduje się naturalny staw o powierzchni ok. 1 ha, będący siedliskiem ptactwa wodnego (m.in. łabędź niemy). Północną granicą jest las, na którego terenie mają stanowiska rośliny chronione – konwalia majowa i zawilec pospolity.

W Skrzynce działa Zespół Szkolno-Przedszkolny im. Marii Kozaczkowej, założony w roku 1909 jako Szkoła Podstawowa.

Przypisy

  1. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1158 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  2. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 124170
  3. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  4. ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  5. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 grudnia 2022 r. w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw niektórych miejscowości oraz obiektów fizjograficznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2783)
  6. 1 2 3 4 Władysław Pałucki, Przynależność własnościowa osad, [w:] Władysław Pałucki (red.), Atlas historyczny Polski. Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku, t. Część II - komentarz, indeksy, Warszawa: Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 89, ISBN 83-01-09842-2 [dostęp 2025-04-06], Cytat: Przykładem może tu być sprawa zajęcia przez kasztelana radomskiego Andrzeja Firleja w końcu XVI w. gruntów królewskich w Puszczy Mędrzechowskiej starostwa korczyńskiego i założenia na tych gruntach własnej wsi Skrzynka, co doprowadziło do zbrojnego starcia pomiędzy oddziałami Firleja i Stanisława Ligęzy, starosty opoczyńskiego, a siłami broniącego dóbr królewskich starosty korczyńskiego, marszałka w. koronnego Zygmunta Myszkowskiego (zob. W. Pałucki, Drogi i bezdroża skarbowości polskiej XVI i pierwszej połowy XVII w., Warszawa 1974, s. 18, przyp. 187; tam omyłkowo wymieniony Stanisław Cikowski jako bezprawny osadźca wsi Skrzynka). Aneksję tych terenów rozszerzyli wkrótce A. Firlej i jego syn Jan. W r. 1618 „dali sprawę poddani [z Mędrzechowa] Króla JM, że Skrzynkę, Wojcinę i Laskówkę zasadził p. Jan Firlej na własnym gruncie Króla J.Mci Mędrzechowskim, gdzie przed tym antecesserowie Króla JMci Pana naszego łowy odprawowali” (ASK XLVI, 99 B, s. 846). (pol.).
  7. ↑ Aleksander Medyński: Zofia Strzałkowska. W: Sprawozdanie Zakładu Naukowego Żeńskiego z prawem publiczności im. Zofii Strzałkowskiej za rok szkolny 1925/6. Lwów: 1926, s. 3-14.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.