Smołwy
 Kościół | |
| Państwo | |
|---|---|
| Okręg | |
| Rejon | |
| Gmina |
Turmont |
| Populacja (2001) • liczba ludności |
|
Położenie na mapie Litwy  | |
Położenie na mapie Polski w 1939 r. _location_map.png) | |
 55°38′30″N 26°21′40″E/55,641667 26,361111 | |
Smołwy (lit. Smalvos) – wieś, położona w okręgu uciańskim w rejonie jezioroskim i starostwie Turmont, 11 km na południowy zachód od Turmontu, 212 mieszkańców (2001).
Ludność
We wsi mieszka ludność o różnym składzie narodowościowym – Polacy, Litwini, Białorusini i Rosjanie. Przeważa ludność napływowa.
Historia
Pierwsze wzmianki o miejscowości sięgają XVI wieku, należała ona wówczas do Kieblowskich, Podbereskich, nieco później - dobra ziemskie Gintowtów i Bartoszewiczów. W 1600 roku Jan Samson Podberski, pisarz ziemski brasławski, ufundował tu drewniany klasztor kanoników od pokuty. Fundację odnowili w 1750 lub 1766 roku Antoni, Jerzy i Jan Podberscy. Zakonnicy pełnili posługę w kościele parafialnym p.w. Św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty[1]. Klasztor został skasowany przez Rosjan w 1832 roku po upadku Powstania listopadowego.
Po Rozbiorach miejscowość została włączona do Rosji.
Po 1918 roku nieopodal przebiegała linia demarkacyjna z Polską, w okresie dwudziestolecia do 1939 roku należały do Polski jako siedziba gminy Smołwy.
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwało tu 119 osób, 97 było wyznania rzymskokatolickiego, 3 prawosławnego a 19 mojżeszowego. Jednocześnie 97 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 3 rosyjską a 19 żydowską. Było tu 20 budynków mieszkalnych. W 1931 w 18 domach zamieszkiwało 110 osób[2].
Wierni należeli do parafii rzymskokatolickiej w Smołwach. Miejscowość podlegała pod Sąd Grodzki w m. Turmont i Okręgowy w Wilnie; właściwy urząd pocztowy mieścił się w m. Turmont[3].
W czasach radzieckich – centrum kołchozu.
Zabytki
- Kościół pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny Różańcowej, zbudowany w 1857 roku.
Przypisy
- ↑ Maria Kałamajska-Saeed, Rosyjskie pomiary klasztorów skasowanych w roku 1832, Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą "Polonika", Warszawa 2021, ISBN: 9788366172401
- ↑ Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 14.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 299.
Bibliografia
- Bronius Kviklys, Mūsų Lietuva, 1 t., Vilnius: Mintis, 1989, 642.
Linki zewnętrzne
- Smołwy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 914.
- Smołwy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 599.
- Łazaret, gmina Smołwy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 261.