Sokole Góry (Wyżyna Częstochowska)

Sokole Góry – skupisko wzniesień na Wyżynie Mirowsko-Olsztyńskiej, w północnej części Wyżyny Częstochowskiej[1]. Leży pomiędzy Olsztynem, Zrębicami i Biskupicami w województwie śląskim. Od zachodniej strony Sokole Góry opadają do obniżenia, którym poprowadzono drogę z Olsztyna do Biskupic, po północno-wschodniej stronie ciągną się po wzniesienie Knieja[2]. Wyróżniają się wyjątkowo bogatą morfologią i naturalną, dobrze zachowaną szatą roślinną[3].

Kopulaste wzgórza, w szczytowych partiach często skaliste, zbudowane są z wapieni przykrytych lessem[1]. Odcinają się w krajobrazie dzięki stosunkowo dużej wysokości bezwzględnej, sięgającej 400 m n.p.m.[4] Ich względna wysokość nad otaczającymi je suchymi dolinami wynosi około 50–100 m[5].

Do Sokolich Gór należy 9 wzniesień: Sokola Góra, Kamienne Górki, Setki, Donica, Pustelnica, Karzełek, Puchacz, Jodłowa Góra i Knieja[2]. Sokole Góry są w całości porośnięte lasem. U podnóży dominują drzewostany dębowo-sosnowe, wyżej lasy bukowe z domieszką grabu[4]. W wielu miejscach odsłaniają się wapienne ostańce w postaci bloków, ścian, murów, grani i baszt. Są to: Boniek, Harfa, Pielgrzym, Ponton, Przewieszony Mur, Skały Kadry, Sokola Baszta, Taksówka, Turnie Simonda, Soczewka, Skrzat. Na dwóch z nich (Boniek i Pielgrzym) dopuszczalne jest uprawianie wspinaczki skalnej[6]. W skałach są liczne jaskinie i schroniska podskalne. Największe z nich to System Jaskini Olsztyńskiej, Jaskinia Koralowa, Studnisko. W wielu z nich hibernują nietoperze[7].

Nazwa „Sokole Góry” została nadana przez miejscową ludność, według której wzgórza te, a zwłaszcza ich formacje skalne, stanowiły miejsca gnieżdżenia się sokołów i puchaczy. Również ludowe jest pochodzenie nazw poszczególnych wzgórz, uroczysk i niektórych jaskiń[4]. Większą część nazw poszczególnym formacjom skalnym i jaskiniom nadali współcześnie turyści, wspinacze i speleolodzy.

Ze względu na wyjątkowe bogactwo przyrodnicze tego fragmentu Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej większą część obszaru Sokolich Gór objęto ochroną w rezerwacie przyrody Sokole Góry, jednym z największych w tym makroregionie[8].

Przy szosie Olsztyn-Biskupice po zachodniej stronie pasma są dwa parkingi, z których wychodzą szlaki turystyki pieszej i rowerowej oraz ścieżki edukacyjne prowadzące po najciekawszych miejscach rezerwatu[2].

Widok na Sokole Góry z Biakła
Widok na Sokole Góry z Biakła

Przypisy

  1. 1 2 Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 252–256, ISBN 83-01-12479-2.
  2. 1 2 3 Mapa. Jura Krakowsko-Częstochowska. Część północna 1:52 000, Warszawa: ExpressMap, 2015, s. 1, ISBN 978-83-88112-71-3.
  3. ↑ Stefan Michalik, Wyżyna Krakowsko-Wieluńska, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1974 (Przyroda polska), s. 31–32.
  4. 1 2 3 Julian Zinkow, Szlak Orlich Gniazd. Przewodnik, Warszawa: Sport i Turystyka, 1971, s. 180–182.
  5. ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna [online] [dostęp 2018-06-17].
  6. ↑ Grzegorz Rettinger, Jura Północna. Przewodnik wspinaczkowy, Kraków: wspinanie.pl, 2017, s. 66–80, ISBN 978-83-947825-0-4.
  7. ↑ Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2024-09-08].
  8. ↑ Portal „Jura” – Rezerwat Sokole Góry [online] [dostęp 2024-03-25].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.