Nawłoć wąskolistna
![]() | |||||
| Systematyka[1][2] | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Podkrólestwo | |||||
| Nadgromada | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Nadklasa | |||||
| Klasa | |||||
| Nadrząd | |||||
| Rząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
nawłoć wąskolistna | ||||
| Nazwa systematyczna | |||||
| Euthamia graminifolia (L.) Nutt. Trans. Amer. Philos. Soc., n.s., 7: 325 (1840)[3] | |||||
| |||||
Nawłoć wąskolistna (Euthamia graminifolia (L.) Nutt.) – gatunek roślin z rodziny astrowatych. Jest gatunkiem typowym rodzaju Euthamia[5].
Występuje naturalnie w Ameryce Północnej – w Kanadzie i północnej części Stanów Zjednoczonych schodząc na południe wzdłuż Appalachów do Karoliny Południowej i wzdłuż Gór Skalistych do Nowego Meksyku[3]. Jako roślina introdukowana rośnie w Europie na Wyspach Brytyjskich, na Półwyspie Skandynawskim, w Europie Środkowej od Francji do Ukrainy oraz w rejonie Kaukazu[3]. Jest zadomowiona także w Polsce, gdzie rośnie głównie na południowym zachodzie – w województwach śląskim i opolskim, ale pojedyncze stanowiska ma rozproszone w całym kraju[6].
Gatunek ten uznawany jest za potencjalnie kauczukodajny[7].
Morfologia


- Pokrój
- Roślina zielna z pędami prosto wzniesionymi[8], rozgałęziającymi się w górnej części[4], często z odgałęzieniami bocznymi przewyższającymi główny pęd[8], osiągającymi od 30 do 150 cm wysokości[4], choć zazwyczaj do ok. 70 cm[8]. Łodygi są nagie (zazwyczaj[8]) lub owłosione, nigdy nie owoszczone[4], zielone, delikatnie żeberkowane[8].
- Liście
- Skrętoległe, łodygowe, siedzące, równowąsko lancetowate o długości od 3,7 do 13 cm i szerokości od 0,3 do 1,2 cm. Blaszka na brzegu zadziorkowato orzęsiona, całobrzega, zaostrzona lub stępiona, drobno gruczołkowana na powierzchni, naga lub owłosiona[4]. Wzdłuż nerwu głównego biegnie równolegle para lub dwie nerwów bocznych[8].
- Kwiaty
- Zebrane w koszyczki wyrastające w pęczkach na osiach nierównej długości, tworzących złożony kwiatostan w formie nieregularnego[4] podbaldachu[8] o nieco spłaszczonej powierzchni i średnicy od kilku cm do blisko 30 cm[4]. Osie kwiatostanu pokryte są sztywnymi, zadziorkowatymi włoskami[8]. Okrywy koszyczków mają kształt dzwonkowaty[4], osiągają długość od 4 do 6 mm i średnicę 2–3 mm. Listki okrywy zachodzą na siebie dachówkowato, mają kształt jajowaty, w dole są błoniaste, w górze zielone, zewnętrzne są krótsze, wewnętrzne dłuższe, osiągają do 3,5 mm długości[8]. Zewnętrznie usytuowane w koszyczku kwiaty języczkowe są słupkowe (żeńskie) i płodne, jest ich od 7 do 22 (rzadko więcej) i mają żółte korony[4], w dole z rurką długości ok. 2 mm, w górze z języczkiem długości ok. 2 mm zakończonym dwoma tępymi ząbkami[8]. Wewnątrz koszyczka znajduje się od 3 do 13 kwiatów rurkowatych obupłciowych i także płodnych, o żółtych koronach, zwieńczonych 5 trójkątnymi łatkami[4][8].
- Owoce
- Niełupki podługowate, obłe[4], do 1 mm długości, przylegająco owłosione[8]. Puch kielichowy trwały, z pierzastymi włoskami wyrastającymi w jednym szeregu[4] o długości 3 mm[8].
Biologia i ekologia
Bylina kwitnąca od lipca do października[4][8]. Rośnie wzdłuż brzegów zbiorników i rowów, na przydrożach[8], na nieużytkowanych przestrzeniach w miejscach otwartych[4].
Kariotyp tego gatunku liczy 2n = 18 chromosomów[4][8].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2024-10-31] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2024-10-31] (ang.).
- 1 2 3 Euthamia graminifolia (Linnaeus) Nuttall, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-10-31].
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Euthamia graminifolia (Linnaeus) Nuttall, [w:] Flora of North America [online], eFloras.org [dostęp 2024-10-31].
- ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2024-10-31].
- ↑ Adam Zając, Maria Zając (red.), Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce: dodatek, Kraków: Uniwersytet Jagielloński. Instytut Botaniki, 2019, s. 132, ISBN 978-83-956282-0-7, OCLC 1143739807.
- ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 355, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Krzysztof Rostański, Solidago L., Nawłoć, [w:] Bogumił Pawłowski, Adam Jasiewicz (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych, t. XII, Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 118-120.
- EoL: 468135
- Flora of North America: 242416546
- GBIF: 3092782
- iNaturalist: 130989
- IPNI: 1004467-1
- ITIS: 37352
- NCBI: 72935
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): gcc-118014
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:1004467-1
- Tela Botanica: 26345
- identyfikator Tropicos: 2700768
- USDA PLANTS: EUGR5
- IRMNG: 10589865
- CoL: 3DCYS
