Sorek
| Notiosorex | |||
| Coues, 1877[1] | |||
 Sorek karłowaty (N. crawfordi) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
sorek | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Sorex (Notiosorex) crawfordi Coues, 1877 | |||
| Gatunki | |||
| |||
Sorek[2] (Notiosorex) – rodzaj ssaków z podrodziny ryjówek (Soricinae) w obrębie rodziny ryjówkowatych (Soricidae).
Rozmieszczenie geograficzne
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Północnej[3][4][5].
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) 52–73 mm, długość ogona 19–35 mm, długość ucha 7–9 mm, długość tylnej stopy 9–13 mm; masa ciała 3–6,3 g[4][6].
Systematyka
Rodzaj (w randze podrodzaju w obrębie Sorex) zdefiniował w 1877 roku amerykański chirurg, ornitolog i historyk Elliott Coues w artykule poświęconym wstępnym notatkom na temat amerykańskich ssaków owadożernych, z opisami nowych gatunków, opublikowanym nw czasopiśmie Bulletin of the United States Geological and Geographical Survey of the Territories[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) sorek karłowaty (N. crawfordi).
Etymologia
Notiosorex: gr. νοτιος notios ‘południowy’, od νοτος notos ‘południe’; rodzaj Sorex Linnaeus, 1758 (ryjówka)[7].
Podział systematyczny
Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[8][6][3][2]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[2] | Podgatunki[4][3][6] | Rozmieszczenie geograficzne[4][3][6] | Podstawowe wymiary[4][6][a] | Status IUCN[9] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
Notiosorex crawfordi | (Coues, 1877) | sorek karłowaty | gatunek monotypowy | południowo-środkowe Stany Zjednoczone (od południowego Kolorado) na południe do północnego i środkowego Meksyku (na południe do Jalisco i Hidalgo); zakres wysokości: 0–2600 m n.p.m. | DC: 5,3–6,8 cm DO: 2,5–3,5 cm MC: 3–6,3 g |
LC |
 |
Notiosorex cockrumi | R.J. Baker, O’Neill & McAliley, 2003 | sorek pustynny | gatunek monotypowy | południowo-zachodnie Stany Zjednoczone (południowo-wschodnia Arizona) na południe do północno-zachodniego Meksyku (środkowa Sonora); zakres wysokości: 675–1195 m n.p.m. | DC: 5,2–6,1 cm DO: 1,9–2,7 cm MC: 3–6,3 g |
LC |
| Notiosorex tataticuli | Camargo & Álvarez-Castañeda, 2020 | 3 podgatunki | Stany Zjednoczone (południowa Kalifornia i skrajnie południowa Nevada) i Meksyk (Półwysep Kalifornijski wraz z wyspą San Martín); zakres wysokości: 0–2200 m n.p.m. | DC: brak danych DO: brak danych MC: 3–6 g |
NE | ||
| Notiosorex evotis | (Coues, 1877) | sorek wielkouchy | gatunek monotypowy | endemit Meksyku (Sinaloa, Nayarit, Jalisco i Michoacán); zakres wysokości: 0–550 m n.p.m. | DC: 5,4–7,3 cm DO: 2,3–3,2 cm MC: 5–6,3 g |
LC | |
 |
Notiosorex villai | Carraway & Timm, 2000 | sorek górski | gatunek monotypowy | endemit Meksyku (znany z trzech miejscowości w południowo-zachodnim Tamaulipas; zasięg potencjalnie większy); zakres wysokości: 580–1340 m n.p.m. | DC: 5,9–6,2 cm DO: 2,8–3,1 cm MC: 5–6,3 g |
VU |
| Notiosorex carrawayae | Camargo, Polly, Álvarez-Castañeda & Stuhler, 2024[10] | gatunek monotypowy[10] | endemit Meksyku (na południe od rzeki Conchos w Durango i Zacatecas na południe przez Hidalgo i miasto Meksyk)[10] | DC: 4,4–5,5 cm DO: 2,3–2,9 cm MC: 3–3,2 g[10] |
NE |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, VU – gatunek narażony; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.
Opisano również gatunki wymarłe[11]:
Uwagi
- ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała
Przypisy
- 1 2 E. Coues. Precursory notes on American Insectivorous Mammals, with descriptions of new species. „Bulletin of the United States Geological and Geographical Survey of the Territories”. 3, s. 646, 1877. (ang.).
- 1 2 3 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 72. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 42. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- 1 2 3 4 5 C.J. Burgin, K. He, R. Haslauer, B. Sheftel, P. Jenkins, M. Ruedi, S. Hintsche, M. Motokawa, A. Hinckley & R. Hutterer: Family Soricidae (Shrews). W: R.A. Mittermeier & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 8: Insectivores, Sloths and Colugos. Barcelona: Lynx Edicions, 2018, s. 448–449. ISBN 978-84-16728-08-4. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Notiosorex. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-04].
- 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 417. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 462, 1904. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-12-19]. (ang.).
- ↑ Taxonomy: Notiosorex – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-12-19]. (ang.).
- 1 2 3 4 I. Camargo, P.D. Polly, S.T. Álvarez-Castañeda & J.D. Stuhler. Paleophylogeography of Notiosorex desert shrews with description of a new species. „Journal of Mammalogy”. 105 (5), s. 1067–1082, 2024. DOI: 10.1093/jmammal/gyae049. (ang.).
- ↑ J.S. Zijlstra, Notiosorex Coues, 1877, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-23] (ang.).
- ↑ Carraway 2010 ↓, s. 155.
- ↑ Carraway 2010 ↓, s. 152.
- ↑ C.W. Hibbard. Mammals of the Rexroad Formation from Fox Canyon, Kansas. „Contributions from the Museum of Paleontology, University of Michigan”. 8 (6), s. 129, 1950. (ang.).
- ↑ E.H. Lindsay & L.L. Jacobs. Pliocene small mammal fossils from Chihuahua, Mexico. „Paleontologia Mexicana”. 51, s. 7, 1985. (ang.).
Bibliografia
- L.N. Carraway. Fossil history of Notiosorex (Soricomorpha: Soricidae) shrews with descriptions of new fossil species. „Western North American Naturalist”. 70 (2), s. 144–163, 2010. DOI: 10.3398/064.070.0202. (ang.).