Sorkoszczurzyk

Sorkoszczurzyk
	Archboldomys
	Musser, 1982
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	myszowate
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszy
Plemię	Hydromyini
Rodzaj	sorkoszczurzyk
	Typ nomenklatoryczny
	Archboldomys luzonensis Musser, 1982
Gatunki
	2 gatunki – zobacz opis w tekście
	2 gatunki – zobacz opis w tekście

Sorkoszczurzyk^[2] (Archboldomys) – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące endemicznie na filipińskiej wyspie Luzon^[3]^[4]^[5].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 101–116 mm, długość ogona 66–108 mm, długość ucha 16–21 mm, długość tylnej stopy 27–33 mm; masa ciała 31–55 g^[4]^[6].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1982 roku amerykański teriolog Guy Graham Musser w artykule zatytułowanym Crunomys i małe sorkoszczurzyki pochodzące z Filipin i Sulawesi (Celebes), opublikowanym w czasopiśmie „Bulletin of the American Museum of Natural History”^[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) sorkoszczurzyk isarogański (A. luzonensis).

Etymologia

Archboldomys: Richard Archbold (1907–1976), amerykański zoolog i filantrop; gr. μυς mus, μυoς muos ‘mysz’^[1].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[7]^[6]^[3]^[2]:

Grafika	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[2]	Podgatunki^[4]^[3]^[6]	Rozmieszczenie geograficzne^[4]^[3]^[6]	Podstawowe wymiary^[4]^[6]^[a]	Status IUCN^[8]
	Archboldomys luzonensis	Musser, 1982	sorkoszczurzyk isarogański	gatunek monotypowy	południowa część wyspy (góra Isarog); zakres wysokości: 1350–2000 m n.p.m.	DC: 10,1–11,1 cm DO: 6,6–8 cm MC: 31–36 g	VU
	Archboldomys maximus	Balete, Rickart, Heaney, Alviola, M.V. Duya, M.R.M. Duya, Sosa & Jansa, 2012	sorkoszczurzyk wielki	gatunek monotypowy	północno-środkowa część wyspy (górne zbocza góry Amuyao; prawdopodobnie szeroko rozpowszechniony na pobliskich szczytach); zakres wysokości: 1650–2690 m n.p.m.	DC: 10,2–11,6 cm DO: 9–10,8 cm MC: 40–55 g	DD

Kategorie IUCN: VU – gatunek narażony, DD – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia.

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 3 G.G. Musser. Crunomys and the small-bodied shrew rats native to the Philippine Islands and Sulawesi (Celebes). „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 174, s. 30, 1982. (ang.).
1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 264. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 486. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 670–671. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Archboldomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-10-14].
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 313. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-02-02]. (ang.).
↑ Taxonomy: Archboldomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-02-02]. (ang.).

[8] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Musser-1] 1 2 3 G.G. Musser. Crunomys and the small-bodied shrew rats native to the Philippine Islands and Sulawesi (Celebes). „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 174, s. 30, 1982. (ang.).

[Cichocki&inni-2] 1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 264. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-3] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 486. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Denys&inni-4] 1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 670–671. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Archboldomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-10-14].

[amw-6] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 313. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[mdd-7] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-02-02]. (ang.).

[9] Taxonomy: Archboldomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-02-02]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[a]

[8]