Soronia grisea

	Soronia grisea
	(Linnaeus, 1758)
	; imago
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Rodzina	łyszczynkowate
Podrodzina	Nitidulinae
Plemię	Nitidulini
Rodzaj	lizaczka
Gatunek	Soronia grisea
Synonimy
	Silpha grisea Linnaeus, 1758; Silpha maculata De Geer, 1774; Dermestes variegatus Geoffroy in A.F. Fourcroy, 1785; Nitidula colon Olivier, 1811; Nitidula varia Fabricius, 1781; Pocadius unicolor Reitter, 1884; Soronia conicicollis Roubal, 1923; Soronia japonica Reitter, 1873;
	Silpha grisea Linnaeus, 1758; Silpha maculata De Geer, 1774; Dermestes variegatus Geoffroy in A.F. Fourcroy, 1785; Nitidula colon Olivier, 1811; Nitidula varia Fabricius, 1781; Pocadius unicolor Reitter, 1884; Soronia conicicollis Roubal, 1923; Soronia japonica Reitter, 1873;

Soronia grisea – gatunek chrząszcza z rodziny łyszczynkowatych i podrodziny Nitidulinae. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję i nearktyczną Amerykę Północną.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza pod nazwą Silpha grisea^[1].

Morfologia

Chrząszcz o owalnym w zarysie, lekko wypukłym po stronie grzbietowej ciele długości od 3,5 do 5,5 mm. Głowa jest smoliście brunatna z rdzawobrunatnymi czułkami^[2]. Czułki mają człon pierwszy guzowato nabrzmiały^[3]^[2], a trzy człony ostatnie uformowane w niezmodyfikowaną buławkę^[3]. Przedplecze i pokrywy są w częściach środkowych smoliście brunatne z rdzawożółtymi plamami^[2], przy czym na pokrywach występuje za środkiem długości plama trójkątna przechodząca przez szew^[4]; części boczne pokryw i przedplecza są natomiast szeroko rynienkowate i ubarwione rdzawobrunatnie. Boczne brzegi przedplecza są w tylnych odcinkach silnie wygięte do wewnątrz, co odróżnia ten gatunek od podobnego S. punctatissima^[2]. Punktowanie wierzchu ciała jest bezładne^[3], wierzch przedplecza i pokryw ma nierówną rzeźbę, a na pokrywach występują ponadto słabo zaznaczone, poprzerywane żeberka podłużne, porośnięte grubymi i hakowato wygiętymi ku tyłowi włoskami czarnymi i białymi^[2]. Przedpiersie ma wyrostek międzybiodrowy na wierzchołku spłaszczony, wyraźnie poszerzony i prosto ścięty^[3]^[2]. Odnóża są rdzawobrunatne. U samca przednia ich para ma golenie tylko nieco zgrubiałe i niezakrzywione^[2].

Ekologia i występowanie

Owad ten zasiedla lasy, zadrzewienia, parki, sady, ogrody i nasadzenia przydrożne^[4]. Jest gatunkiem saproksylicznym. Żeruje na fermentującym soku wyciekającym ze zranionych drzew liściastych oraz porastających je grzybach^[4]^[5]^[6]. Owady dorosłe ponadto przylatują do gnijących owoców i buraków. Postać dorosła zimuje w szczelinach kory i pod nią^[5].

Gatunek holarktyczny. W Europie znany jest z Islandii, Portugalii, Hiszpanii, Andory, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Luksemburga, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Serbii, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskich części Rosji i Turcji^[1]. O ile w północnej części zasięgu, w tym w Polsce, pospolity jest na niżu i w górach, o tyle na południu spotykany jest sporadycznie i głównie w górach^[5]. Poza Europą zamieszkuje palearktyczną Azję i nearktyczną Amerykę Północną^[1].

Przypisy

1 2 3 Soronia grisea (Linnaeus, 1758). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-08-21].
1 2 3 4 5 6 7 Marian Nunberg: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze — Coleoptera. Zeszyt 65 Łyszczynkowate — Nitidulidae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1976, s. 59.
1 2 3 4 A.G. Kirejtshuk. Four new genera of the Soronia complex (Coleoptera: Nitidulidae) from Australia, New Zealand, Fiji and tropical America with notes on composition of the complex and description of new species from Southern Hemisphere. „Russian Entomological Journal”. 12 (3), s. 239-256, 2003.
1 2 3 Soronia grisea. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-08-21].
1 2 3 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (12), 1986.
↑ Chris Carlton, Richard A.B. Leschen. Descriptions of Soronia complex (Nitidulidae: Nitidulinae) larvae of New Zealand with comments of life history and taxonomy. „New Zealand Entomologist”. 30 (1), s. 41-51, 2007. DOI: 10.1080/00779962.2007.9722150.

[fe-1] 1 2 3 Soronia grisea (Linnaeus, 1758). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-08-21].

[Nunberg-2] 1 2 3 4 5 6 7 Marian Nunberg: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze — Coleoptera. Zeszyt 65 Łyszczynkowate — Nitidulidae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1976, s. 59.

[Kirejczuk-3] 1 2 3 4 A.G. Kirejtshuk. Four new genera of the Soronia complex (Coleoptera: Nitidulidae) from Australia, New Zealand, Fiji and tropical America with notes on composition of the complex and description of new species from Southern Hemisphere. „Russian Entomological Journal”. 12 (3), s. 239-256, 2003.

[insektarium-4] 1 2 3 Soronia grisea. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-08-21].

[Burakowskietal-5] 1 2 3 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (12), 1986.

[cl-6] Chris Carlton, Richard A.B. Leschen. Descriptions of Soronia complex (Nitidulidae: Nitidulinae) larvae of New Zealand with comments of life history and taxonomy. „New Zealand Entomologist”. 30 (1), s. 41-51, 2007. DOI: 10.1080/00779962.2007.9722150.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]