Sosnowiórka

Sosnowiórka
	Tamiasciurus
	Trouessart, 1880
	; Sosnowiórka czerwona (T. hudsonicus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	wiewiórkokształtne
Rodzina	wiewiórkowate
Podrodzina	wiewiórki
Plemię	wiewiórki
Rodzaj	sosnowiórka
	Typ nomenklatoryczny
	[Sciurus vulgaris] hudsonicus Erxleben, 1777
Gatunki
	3 gatunki – zobacz opis w tekście
	3 gatunki – zobacz opis w tekście

Sosnowiórka^[2] (Tamiasciurus) – rodzaj ssaków z podrodziny wiewiórek (Sciurinae) w obrębie rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Kanadzie, Stanach Zjednoczonych i Meksyku^[3]^[4]^[5].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 181–219 mm, długość ogona 104–146 mm; masa ciała 194–231 g^[4]^[6].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1880 roku francuski zoolog Édouard Louis Trouessart w artykule zatytułowanym Rewizja rodzaju wiewiórka (Sciurus), opublikowanym w czasopiśmie „Le Naturaliste”^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) sosnowiórka czerwona (T. hudsonicus).

Etymologia

Tamiasciurus: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Tamias Illiger, 1811 (pręgowiec) oraz Sciurus Linnaeus, 1758 (wiewiórka)^[7].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[8]^[6]^[3]^[2]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[2]	Podgatunki^[4]^[3]^[6]	Rozmieszczenie geograficzne^[4]^[3]^[6]	Podstawowe wymiary^[4]^[6]^[a]	Status IUCN^[9]
Tamiasciurus hudsonicus	(Erxleben, 1777)	sosnowiórka czerwona	20 podgatunków	szeroko rozpowszechniony w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych (Alaska, na południe do Arizony na zachodzie i północnej Georgii na wschodzie	DC: 18,7–19 cm DO: około 12,4 cm MC: 194–213 g	LC
Tamiasciurus fremonti	Audubon & Bachman, 1853		4 podgatunki	endemit Stanów Zjednoczonych: południowo-środkowy Wyoming, południowo-wschodni Utah, Kolorado, Arizona, Nowy Meksyk i zachodni Teksas)	DC: 19,4–22 cm DO: 10,4–14,6 cm MC: 231–233 g	NE
Tamiasciurus douglasii	(Bachman, 1839)	sosnowiórka szara	3 podgatunki	Kanada (południowo-zachodnia Kolumbia Brytyjska), Stany Zjednoczone (Waszyngton do Kalifornii) i północno-zachodni Meksyk (Kalifornia Dolna)	DC: 18,1–18,5 cm DO: 11,9–14,5 cm MC: 199–207 g	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 É.L. Trouessart. Revision de genre écureuil (Sciurus). „Le Naturaliste”. 1 (37), s. 292, 1880. (fr.).
1 2 3 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 196. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 594. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
1 2 3 4 5 J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 739–740. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Tamiasciurus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-02-10].
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 381. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 661, 1904. (ang.).
↑ C.J. Burgin, J.S. Zijlstra, M.A. Becker, H. Handika, J.M. Alston, J. Widness, S. Liphardt, D.G. Huckaby & N.S. Upham: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.1) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-04-23]. (ang.).
↑ Taxonomy: Tamiasciurus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-04-23]. (ang.).

[9] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Trouessart-1] 1 2 É.L. Trouessart. Revision de genre écureuil (Sciurus). „Le Naturaliste”. 1 (37), s. 292, 1880. (fr.).

[Cichocki&inni-2] 1 2 3 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 196. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-3] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 594. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Koprowski&inni-4] 1 2 3 4 5 J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 739–740. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Tamiasciurus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-02-10].

[amw-6] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 381. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-7] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 661, 1904. (ang.).

[mdd-8] C.J. Burgin, J.S. Zijlstra, M.A. Becker, H. Handika, J.M. Alston, J. Widness, S. Liphardt, D.G. Huckaby & N.S. Upham: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.1) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-04-23]. (ang.).

[10] Taxonomy: Tamiasciurus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-04-23]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[a]

[9]