Sposób artykulacji
Sposób artykulacji – w fonetyce sposób, w jaki prąd powietrza przepływa przez kanał głosowy przy artykulacji spółgłosek[1].
Ze względu na rodzaj przegrody i sposób jej pokonywania (czyli stopień zbliżenia narządów mowy w czasie) wyróżnia się[2][3]:
- spółgłoski zwarto-otwarte
- spółgłoski zwarte (spółgłoski zwarto-wybuchowe, plozywne)
- spółgłoski zwarto-szczelinowe (spółgłoski zwarto-trące, afrykaty)
- spółgłoski szczelinowe (spółgłoski trące, frykatywne).
- spółgłoski półotwarte
Ze względu na udział jam kanału głosowego (ponad gardłowych) użytych w artykulacji wyróżnia się[1]:
- spółgłoski ustne
- spółgłoski nosowe
Ze względu na sposób pokonywanie toru ustnego[1]:
- spółgłoski środkowe
- spółgłoski boczne
Ze względu na rodzaj inicjacji i kierunek przepływu powietrza[1]:
- spółgłoski produkowane na bazie powietrza wydychanego z płuc (spółgłoski wydechowe, płucne)
- spółgłoski produkowane na bazie powietrza wdychanego wymagające inicjacji ustnej (welarnej) (tzw. mlaski)
- spółgłoski wymagające inicjacji krtaniowej produkowane na wydechu (tzw. spółgłoski ejektywne)
- spółgłoski wymagające inicjacji krtaniowej produkowane na wdechu (tzw. spółgłoski implozyjne)
Zobacz też
Przypisy
- 1 2 3 4 Gimson 2008 ↓, s. 28.
- ↑ Nagórko 2007 ↓, s. 40–45.
- ↑ Gimson 2008 ↓, s. 28–29.
Bibliografia
- Alicja Nagórko: Zarys gramatyki polskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2007. ISBN 978-83-01-15390-8.
- A. C. Gimson: Pronunciation of English. Londyn: Hodder Education, 2008. ISBN 978-0-340-958773. (ang.).