Sprengbombe Dickwandig 2 kg (SD-2)

Sprengbombe Dickwandig 2 kg (SD-2)
Ilustracja
Państwo

 III Rzesza

Typ

swobodnie opadająca

Przeznaczenie

kasetowa bomba odłamkowa

Dane techniczne
Długość

76 mm

Masa

2 kg

Masa mat. wybuchowego

225 g

Rodzaj mat. wybuchowego

amatol

Dane operacyjne. Użytkownicy
III Rzesza

Sprengbombe Dickwandig 2 kg (SD-2) (dosł. bomba burząca grubościenna 2 kg) – niemiecka bomba odłamkowa z okresu II wojny światowej opracowana na potrzeby Luftwaffe. Z uwagi na sposób zrzutu uważana jest za pierwowzór bomb kasetowych[1]. Specyficzna konstrukcja sprawiła, że nazywano ją również bombą motylkową.

Historia

Rozwój konstrukcji rozpoczął się pod koniec lat 30. XX wieku w zakładach Rheinmetall-Borsig AG w ramach realizacji zapotrzebowania Luftwaffe na stworzenie lekkiego ładunku przeciwpiechotnego dostosowanego do zrzutu z zasobnika zbiorczego. SD-2 zaprojektowano jako broń służącą do rażenia odłamkami siły żywej i celów nieopancerzonych na otwartym terenie. Uznaje się, że pierwszy atak z wykorzystaniem bomb SD-2 samoloty Luftwaffe przeprowadziły 29 października 1940 r. na brytyjską bazę lotniczą RAF Wattisham[2]. Kolejne użycie tej bomby Brytyjczycy wykryli w 1943 r., kiedy to zostały zrzucone w ataku na miasta Grimsby i Cleethorpes[3]. Podczas tych ataków bomba SD-2 poskutkowała wieloma niewybuchami spowodowanymi zawiśnięciem subamunicji na żywopłotach lub konarach drzew. Tego typu niewybuchy były odpowiedzialne za 31 ofiar śmiertelnych, przy 14 osobach, które zginęły bezpośrednio w wyniku nalotu[4].

Bomby SD-2 wykorzystano już od pierwszych dni ataku na ZSRR. Użyto ich do niszczenia radzieckich lotnisk oraz stacjonujących tam samolotów. Z ich wykorzystaniem atakowano piechotę, stanowiska artylerii oraz kolumny transportowe. Wyjątkowa czułość zapalników typu 70 doprowadziła w kilku przypadkach do zdetonowania bomb znajdujących się w zasobnikach i zniszczenia samolotów-nosicieli. Spowodowało to rezygnację z montowania zasobników z bombami w komorach bombowych i przenoszenie ich jedynie pod kadłubami samolotów[5].

W czasie kampanii afrykańskiej Luftwaffe wykorzystywała SD-2 do tworzenia improwizowanych pól minowych na przewidywanych kierunkach operowania wojsk alianckich[6]. Podczas lądowania w rejonie Anzio na wojska alianckie dokonywano ataków z użyciem SD-2 nocą. Charakterystyczny odgłos wydawany podczas opadania przyniósł bombom przydomek Popcorn Pete[7].

Konstrukcja bomby stała się inspiracją dla Amerykanów, którzy na jej podstawie opracowali własną konstrukcję oznaczoną M83 Butterfly Bomb. Została wykorzystana podczas walk w Korei oraz Wietnamie[8].

Charakterystyka techniczna

Żeliwny korpus bomby o długości 76 mm miał kształt cylindra, był wypełniony 225 g amatolu. Na boku znajdował się zapalnik połączony stalową linką o długości 121 mm z metalową, czteroelementową, rozkładaną obudową wykonaną z tłoczonej blachy. Po zrzucie następowało, za pomocą wbudowanych sprężyn, otwarcie obudowy, która spowalniała upadek bomby. Dodatkowo obudowa wprawiała korpus bomby w ruch obrotowy i po ok. dziesięciu obrotach następowało uzbrojenie zapalnika. Dodatkowo wyhamowanie lotu sprawiało, że zrzucone bomby pokrywały większy obszar oraz pozwalały samolotowi-nosicielowi oddalić się ze strefy rażenia odłamków. W trakcie eksploatacji modyfikowano konstrukcję bomby – zmieniono mocowanie zapalnika z gwintowego na bagnetowe oraz zmieniono konstrukcję obudowy tak, aby wyhamowywała lot w mniejszym stopniu, co skutkowało większym skupieniem trafień celów naziemnych. Bomby zrzucano z wykorzystaniem różnych wersji zasobników AB (Abwurfbehälter) – AB 23 (23 bomby SD-2), AB 24t (24 bomby), AB 250-3 (108 bomb) lub AB 250-2 (144 SD-2)[9]. Zasobniki dostosowano do przenoszenia przez m.in.: Focke-Wulf Fw 190, Messerschmitt Bf 109 (96 SD-2), Dornier Do 17 (do 360 SD-2), Junkers Ju 87 (96 SD-2) oraz Junkers Ju 88 (do 360 SD-2)[7].

Ładunek wybuchowy powodował fragmentację korpusu. Odłamki zadawały śmiertelne rany ludziom znajdującym się w promieniu ok. 20 metrów od miejsca eksplozji, rany mogły odnieść osoby będące w odległości 150 m[10].

Bomby mogły być wyposażone w jeden z zapalników[11]:

  • typ 41 – wyposażony w przełącznik z dwoma ustawieniami. Ustawienie Zeit detonowało bombę w powietrzu ok. 5 sekund po uzbrojeniu. Ustawienie AZ (Aufschlagzünder – uderzenie) detonowało bombę podczas uderzenia o ziemię,
  • typ 67 – zapalnik z opóźnieniem czasowym. Czas detonacji można ustawić w zakresie od 5 do 30 minut od uzbrojenia. Ten zapalnik ma również przełącznik wyboru detonacji uderzeniowej,
  • typ 70 – wyposażony w nieusuwalny zapalnik zapobiegający przemieszczeniu bomby jeśli zostanie poruszona po zderzeniu z ziemią.

Bomby z zapalnikiem wkręcanym w niemieckiej nomenklaturze oznaczano jako SD-2A, wersja z zapalnikiem mocowanym na bagnet nosiła oznaczenie SD-2B[12]. W jednym zasobniku stosowano bomby wyposażone w różne typy zapalników, dostosowane do aktualnie atakowanego celu[13]. Wykorzystanie zapalników typ 70 zmieniało SD-2 w miny przeciwpiechotne[14].

Galeria

Przypisy

  1. ↑ A Guide to Cluster Munitions. Warbirds Resource Group. [dostęp 2025-04-06]. (ang.).
  2. ↑ German SD 2 'Butterfly' bomb : Private S W Gallahar, 2/6 Ammunition Sub Depot Company, AIF. Australian War Memorial. [dostęp 2025-04-07]. (ang.).
  3. ↑ The Butterfly Bomb SD2. B-17 Museum. [dostęp 2025-04-06]. (ang.).
  4. ↑ Borrie 2009 ↓, s. 9.
  5. ↑ "Бомба-бабочка". В Англии, которая первой познакомилась с этим достижением немецкого технического гения, ее прозвали "бомба-бабочка". Интересное. [dostęp 2025-04-07]. (ros.).
  6. ↑ Air Power Review 2002 ↓, s. 74.
  7. 1 2 SD 2 Schmetterling. WarHistory.org. [dostęp 2025-04-09]. (ang.).
  8. ↑ WWII Butterfly Bomb, Sprengbombe Dickwandig 2kg or SD2A. The Museum of Technology. [dostęp 2025-04-06]. (ang.).
  9. ↑ SD 2A and SD 2B "Butterfly". Warbirds Resource Group. [dostęp 2025-04-06]. (ang.).
  10. ↑ Answers to correspondents: Who was the inventor of the cluster bomb?. Сетевое издание "The Square News". [dostęp 2025-04-07]. (ang.).
  11. ↑ Sd2 Butterfly Bombs. World War Two. [dostęp 2025-04-06]. (ang.).
  12. ↑ SD-2 Submunition. Collective Awareness to Unexploded Ordnance (CAT-UXO). [dostęp 2025-04-07]. (ang.).
  13. ↑ Оружие под запретом. Часть 2. Кассетные боеприпасы. Военное обозрение. [dostęp 2025-04-07]. (ros.).
  14. ↑ Кассетная погибель. TechInsider. [dostęp 2025-04-07]. (ros.).

Bibliografia

  • John Borrie: Unacceptable Harm : a history of how the treaty to ban cluster munitions was won. New York: United Nations Institute for Disarmament Research, 2009. ISBN 978-92-9045-196-9. OCLC 934759311.
  • Sebastian Cox. Air Power at El Alamein. „Air Power Review”. 3/2002, 2002. Shrivenham: Royal Air Force Centre for Air and Space Power Studies. ISSN 2634-0976. OCLC 1151981293. 

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.