Stanisława Wroncka

Stanisława Wroncka
Stanisława Biernacka
Data i miejsce urodzenia

1 maja 1866
Lipno

Data i miejsce śmierci

7 czerwca 1947
Warszawa

Zawód, zajęcie

nauczycielka, działaczka społeczna

Stanowisko

radna Radomia

Rodzice

Piotr Biernacki, Jadwiga Solecka

Dzieci

Jerzy Marian Wroncki

Krewni i powinowaci

Adam Karczewski (kuzyn)

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Odznaka Honorowa PCK III stopnia

Stanisława Wroncka z Biernackich (ur. 1 maja 1866 w Lipnie[1], zm. 7 czerwca 1947 w Warszawie[2]) – polska nauczycielka, działaczka społeczna, radna Radomia, członkini Zarządu Głównego Polskiej Macierzy Szkolnej, przewodnicząca Narodowej Organizacji Kobiet w Radomiu.

Życiorys

Uzyskała wykształcenie średnie. Ukończyła także kursy pedagogiczne[3].

W 1906 była współzałożycielką Stowarzyszenia Kobiet Pracujących. W 1909 była członkinią Towarzystwa Wpisów Szkolnych[4]. W 1910 została przewodniczącą Stowarzyszenia Kobiet Pracujących[2]. W 1913 była członkinią radomskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego[5]. Należała do Towarzystwa Dobroczynności w Radomiu[6]. Przed wybuchem wojny weszła w skład Komitetu Wykonawczego – organizacji koordynującej ruchy niepodległościowe[7].

Po wybuchu I wojny światowej weszła w skład Komitetu Obywatelskiego w Radomiu. Działała w Polskim Komitecie Pomocy Sanitarnej[3]. Kierowała tajnym nauczaniem w Radomiu, zaś od 1915 była organizatorką pierwszych jawnych szkół[8]. Zorganizowała Uniwersytet Ludowy w ramach Komisji Szkolnej Ziemi Radomskiej[9]. W 1916 zapisała się do Ligi Kobiet Polskich Pogotowia Wojennego[2]. W 1917 została członkinią Klubu Narodowego w Radomiu[10].

Od 1917 była dyrektorką Państwowego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego w Radomiu[2]. Była opiekunką szkolnego pisma „Ku Słońcu”[11] i inicjatorką założenia zespołu muzycznego „Pieśń”[12]. W listopadzie 1918 była organizatorką Zjednoczenia Polek w Radomiu[13]. W wyborach do Sejmu Ustawodawczego w 1919 kandydowała z listy Narodowego Komitetu Wyborczego w okręgu radomskim[14]. W 1919 została po raz pierwszy radną Radomia[2]. Angażowała się w działalność Polskiego Czerwonego Krzyża[15]. W 1923 została wybrana radną Poznania z listy nr 7 (Polski Narodowy Komitet Wyborczy)[16]. Należała do Komisji Opieki Społecznej[17]. W 1928 była członkinią Rady Szkolnej Powiatowej w Radomiu reprezentującą nauczycieli szkół średnich[18]. W 1930 była przewodniczącą Narodowej Organizacji Kobiet w Radomiu[19]. Działała w ramach Polskiej Macierzy Szkolnej – była przewodniczącą jej koła na powiat radomski[20]. W czerwcu 1932 została wybrana członkiem władz towarzystwa[21], gdzie reprezentowała prawicowy nurt[22]. Pełniła także funkcję sekretarza Zarządu Głównego Polskiej Macierzy Szkolnej[23]. Była autorką referatu pt. Macierz w służbie Polsce w latach 1907-1937 z 20 czerwca 1937[24]

Została opisana w książce pt. Ich ślady. Kobiety w historii Radomia z 2011[25].

Rodzina

Była córką Piotra Biernackiego, nauczyciela, i Jadwigi z Soleckich[26]. Po śmierci matki ojciec ożenił się ponownie z jej siostrą Miłosławą[27]. Kuzynem Stanisławy był Adam Karczewski, lekarz chirurg[28]. Wyszła za mąż za Bronisława Wronckiego, agenta kolei żelaznej[2], z którym miała syna Jerzego Mariana, adwokata i aktora[29].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. Akt urodzenia Stanisławy Biernackiej [online], www.genealogiawarchiwach.pl [dostęp 2025-04-28].
  2. 1 2 3 4 5 6 Kobiety dla Ojczyzny. Stanisława Wroncka (1866-1947) - Twój Radom [online], Twój Radom - Informacje z Radomia i z okolic, 27 stycznia 2025 [dostęp 2025-04-28].
  3. 1 2 Niepokorna. Wspomnienie o Stanisławie Zofii Wronckiej (1866-1947) - Resursa Obywatelska w Radomiu [online], www.resursa.home.pl [dostęp 2025-04-28].
  4. Nowa Gazeta, R.4, nr 422 (16 września 1909), s. 4.
  5. Rocznik Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego R. 7, Warszawa 1913, s. 186.
  6. Rocznik Towarzystwa Dobroczynności w Radomiu za Rok 1912 = Otčet'' Radomskago Blagotvoritel'nago Obšestva za 1912 God R. 38, Radom 1913, s. 37.
  7. IX Zjazd Legionistów : Radom 10.VIII.1930 r, Radom 1930, s. 25.
  8. Kalendarz historyczny. Dziennik Radomski”, s. 1, Nr 42 (75) z 28 lutego – 1 marca 1992. ISSN 1232-3675.
  9. Nasze Drogi, R. 2, nr jubileuszowy (1928), s. 5.
  10. Ojczyzna i Postęp, nr 13 (10 stycznia 1917), s. 6.
  11. Redakcja. „Ku Słońcu”, s. 8, Nr 8 z kwietnia 1928.
  12. „Pieśń”. „Ku Słońcu”, s. 12, Nr 9 z maja 1928.
  13. Dominik Ściskała, Pamiętnik kapelana wojskowego, Cieszyn 1934, s. 337.
  14. Gazeta Warszawska, R. 138, nr 19 (20 stycznia 1919), s. 4.
  15. 1 2 Czerwony Krzyż, R. 4, nr 5/6 (1 kwietnia 1922), s. 95.
  16. Ogłoszenie [Inc.:] Na zasadzie art. 47 Regulaminu Wyborczego do Rad Miejskich wydanego przez Ministra Spraw Wewnętrznych w dniu 17 grudnia 1918 r. podaję do publicznej wiadomości wynik odbytego w dniu 16 września głosowania do Rady Miejskiej miasta Radomia [...] : Radom, dnia 18 września 1923 r [online].
  17. Dziennik Zarządu M. Radomia. Numer sprawozdawczy poświęcony działalności Zarządu Miejskiego w r. 1924, Radom 1925, s. 9.
  18. Nasze Drogi, R. 2, nr jubileuszowy (1928), s. 180.
  19. Głos Marjacki, R. 2, nr 3/4 (25 grudnia 1930), s. 3.
  20. Polska Macierz Szkolna, R. 11, nr 1 (styczeń/maj 1927), s. 70.
  21. XV. walne zebranie Polskiej Macierzy Szkolnej. Przegląd Oświatowy”, s. 21-22, Nr 4 z 1932.
  22. Marta Meducka. Biblioteki Polskiej Macierzy Szkolnej w Kieleckiem w latach 1918 – 1939. „Prace Naukowego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie”, s. 104, Z. XIII z 2004.
  23. Oświata Polska, R. 15, nr 4 (sierpień-październik 1938), s. 60.
  24. Macierz w służbie Polsce w latach 1907-1937: referat wygłoszony na zebraniu walnym T-wa Polskiej Macierzy Szkolnej 20.VI.1937 r.. [dostęp 2015-05-04].
  25. Kobiety w historii Radomia. 2015-02-22. [dostęp 2015-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)].
  26. Akt ślubu Piotra Biernackiego i Jadwigi Soleckiej [online], www.familysearch.org [dostęp 2025-04-28].
  27. Genealodzy PL Genealogia, Akt ślubu Piotra Biernackiego i Miłosławy Soleckiej [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2025-04-28].
  28. Miłosława Solecka [online], Wielka Genealogia Minakowskiego [dostęp 2025-04-28].
  29. Stanisława Biernacka [online], Wielka Genealogia Minakowskiego [dostęp 2025-04-28].
  30. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 37.
  31. Monitor Polski Nr 100 z 2 maja 1923. scan.lex.pl. s. 49. [dostęp 2025-05-18].