Starzyk brunatnogłowy
| Molothrus ater[1] | |||
| (Boddaert, 1783) | |||
 Samiec | |||
 Samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
starzyk brunatnogłowy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 Pora występowania Odwiedza latem (rozród) Przebywa stale Odwiedza zimą | |||
Starzyk brunatnogłowy[3], starzyk rudogłowy (Molothrus ater) – gatunek ptaka z rodziny kacykowatych (Icteridae). Znany pasożyt lęgowy u ponad 100 gatunków ptaków z Ameryki Północnej. Przyczynił się do spadku liczebności wireonków, lasówek, tanagr i niektórych kacyków. Ubarwienie jaj inne niż jaj gospodarzy. Pisklęta wylęgają się wcześniej, rosną szybciej i są większe; wyrzucają z gniazda pisklęta gospodarzy.
Systematyka
Wyróżniono trzy podgatunki M. ater[4][5]:
- M. ater artemisiae – wnętrze zachodniej Kanady i zachodnie USA.
- M. ater obscurus – pacyficzne wybrzeża Alaski, Kanady i USA oraz północno-zachodni Meksyk.
- M. ater ater – południowa-wschodnia Kanada, wschodnie i środkowe USA oraz północno-wschodni Meksyk.
Morfologia
Długość ciała 15–20 cm. Głowa samca kawowobrązowa; tułów błyszcząco czarny. Samica jednolicie szarobrązowa. Młode ptaki brązowe, jaśniejsze od spodu, często w ciemnobrązowe kreski. Dziób krótki, stożkowaty[6].
Zasięg, środowisko
Północno-środkowa, środkowa i południowa część Ameryki Północnej. Zimę spędza w południowej części zasięgu letniego i dalej na południe po południowy Meksyk.
Pożywienie
Żywią się głównie nasionami traw, chwastów i niektórych zbóż, a także owadami, takimi jak koniki polne czy chrząszcze[7].
Zachowanie
Podczas toków dziób samca uniesiony ku górze, sylwetka smukła lub zgarbiona, z rozłożonymi skrzydłami i nastroszonym upierzeniem. Głos: wysoki, bulgocący. Samica wydaje ostry, głośny świergot[6].
Status
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje starzyka brunatnogłowego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku[2]. W 2020 roku organizacja Partners in Flight szacowała liczebność populacji lęgowej na 130 milionów osobników[7]. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[2][7].
Przypisy
- ↑ Molothrus ater, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- 1 2 3 Molothrus ater, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Agelaiinae Swainson, 1832 - epoletniki (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-04].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Oropendolas, orioles, blackbirds. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-04]. (ang.).
- ↑ Brown-headed Cowbird (Molothrus ater). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2013-04-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. (ang.).
- 1 2 Christopher Perrins i in. 2008 ↓, s. 90.
- 1 2 3 Brown-headed Cowbird Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2025-04-22]. (ang.).
Bibliografia
- Wiesław Dudziński, Marek Keller, Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Multico, 2000. ISBN 83-7073-059-0.
- Christopher Perrins i in., Atlas ptaków świata, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Multico, 2008, ISBN 978-83-7073-556-2.
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).